Brontekst bekijken van Leerlijn palliatieve zorg

__NOCACHE__
<ol class="breadcrumb" style="width:100%;">
<li class="breadcrumb-item">[[Hoofdpagina]]</li>
<li class="breadcrumb-item">[[Leerlijnen]]</li>
<li class="breadcrumb-item active" aria-current="page">{{PAGENAME}}</li>
</ol>
<br>
{| class="infobox leerlijn-pall"
! <span class="infobox-titel">[[Leerlijn palliatieve zorg]]</span>
|-  
|
'''Leerlijnhouder'''<br />
{{Auteur - Rinel van Beest}}Kaderhuisarts Palliatieve Zorg
|- 
| 
'''Leerlijnmedewerkers'''<br />
{{Auteur - Netanja ter Maaten}}
|}
=== Inleiding ===
De Wereldgezondheidsorganisatie ([http://www.who.int/cancer/palliative/definition/en/ WHO]) heeft in 2002 een '''[http://www.who.int/cancer/palliative/definition/en/ vernieuwde definitie van palliatieve zorg]''' opgesteld:

''"'''Palliatieve zorg''' is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard."''
<br /><br />
'''Kernwaarden van palliatieve zorg:'''
* De patiënt staat centraal en de huisarts is betrokken. 
* De zorg door de huisarts is continu, generalistisch en contextgericht. 
* De palliatieve zorg wordt competent verleend (kennis en kunde). 
* Iedere huisarts moet deze vorm van zorg kunnen verlenen. 
<br />
<div class="panel-group" id="accordion1">
<accordion parent="accordion1" heading="Missie en visie">
'''Missie en visie inzake palliatieve zorg:'''
* Het opleiden van aios tot een competente huisarts die op een efficiënte, doelmatige en verantwoorde wijze goede palliatieve zorg verleent in de huisartsenpraktijk. 
* De aanstaande huisarts beschikt over de juiste attitude, kennis en vaardigheden ten aanzien van palliatieve zorg. 
 </accordion>
<accordion parent="accordion1" heading="Benadering">
'''Bij de benadering van palliatieve zorg:'''
* is niet de genezing van de patiënt het doel, maar een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven waardoor het ziekteverloop mogelijk positief beïnvloed kan worden; 
* is de dood een normaal, natuurlijk proces, dat niet vertraagd of versneld wordt; 
* is er aandacht voor lichamelijke én psychische klachten; 
* worden de psychologische en spirituele aspecten in de zorg geïntegreerd benaderd; 
* is er emotionele ondersteuning voor de patiënt en zijn naasten om zo actief mogelijk te leven; 
* is er emotionele ondersteuning voor de naasten om te leren omgaan met de ziekte van de patiënt en met eigen rouwgevoelens; 
* wordt, indien nodig, vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat aan alle noden van patiënten en naasten tegemoet kan worden gekomen, indien nodig ook na het overlijden van de patiënt (ondersteuning bij verliesverwerking); 
bron: [[https://www.oncoline.nl/ oncoline.nl]]
 </accordion>
</div>

=== Introductievideo ===
In de palliatieve zorg gaat het niet (alleen) om '''"What is the matter?"''' (wat mankeer je?), maar vooral om '''"What matters to you?"''' (wat houd je bezig?). <br />
<youtube>https://www.youtube.com/watch?v=cDDWvj_q-o8</youtube>

=== Palliatieve zorg bij huisartsopleiding VUmc ===
*In de [[1e Huisartsstage]] is palliatieve zorg geen vast thema. Het accent ligt op inleiding en kennismaken met de zorg voor de palliatieve patiënt en zijn naasten. In hoeverre je te maken krijgt met deze zorg en met zaken als euthanasie en palliatieve sedatie is sterk afhankelijk van de praktijkopbouw van de opleider, diens attitude in deze en de afstemmingtussen opleider en aios om (een deel van) de zorg voor deze patiënten over te nemen.
*Tijdens de externe stages ligt het accent op beleving, attitude en communicatie. Naast de aandacht voor medisch inhoudelijke deskundigheid, komen zaken als anticiperend beleid, het maken van een zorgplan, samenwerking met andere disciplines en “einde van het leven problematiek" aan de orde.
*Tijdens de [[2e Huisartsstage]] verschuift het accent naar de uitvoering. Er wordt gestreefd naar afstemming tussen het leren in de praktijk, zelfstudie, terugkomdagonderwijs en het themaonderwijs. Palliatieve zorg is een vast thema in de 2<sup>e</sup> huisartsstage. 

==== Positiebepaling van euthanasie in de huisartsopleiding ====
In  [[:Media:Posititiebepaling euthanasie in de opleiding.pdf|de notitie Euthanasie in de huisartsopleiding]] wordt een positiebepaling van euthanasie in de huisartsopleiding geschetst en een aantal praktische regels geformuleerd.

=== Bouwstenen ===
{{KBA 8.1}}<dynamicpagelist>
category = KBA 8.1 - Palliatieve en stervensfase-gesprek
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>{{KBA 8.2}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.2 - Overgang-fasen
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.3}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.3 - Medische diagnostiek en handelen
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.4}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.4 - Anticiperend beleid
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.5}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.5 - Samenwerking en regie
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.6}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.6 - Naasten
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.7}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.7 - Rouwbegeleiding
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.8}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.8 - Palliatieve sedatie
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.9}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.9 - Euthanasie
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>
{{KBA 8.10}}
<dynamicpagelist>
category = KBA 8.10 - Continuïteit en zelfzorg
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>

=== Veelgebruikte bronnen ===
{| cellpadding="3" border="0"
| width="33%" |[[Bestand:KNMG logo.png|links|kaderloos|200x200px|link=https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/niet-alles-wat-kan-hoeft.htm]]
| width="34%" |[[Bestand:IKNL logo.png|alt=IKNL|links|kaderloos|200x200px|link=https://www.iknl.nl/]]
| width="33%" |[[Bestand:Pallialine logo.png|alt=Pallialine logo|links|kaderloos|200x200px|link=https://www.pallialine.nl/]]
|-
|'''KNMG'''
De federatie KNMG richt zich op onderwerpen die de verschillende beroepsverenigingen overstijgen en dus voor alle artsen relevant zijn.
|'''Integraal Kankercentrum Nederland'''
IKNL is het kennis- en kwaliteitsinstituut voor professionals en bestuurders in de oncologische en palliatieve zorg.
|'''Pallialine'''
Op Pallialine staan palliatieve richtlijnen volgens de meest recente inzichten in diagnostiek en behandeling bij palliatieve zorg beschreven.
|}

=== Handige apps ===
{| cellpadding="3" border="0"
| width="15%" |[[Bestand:PalliArts.png|links|kaderloos|100x100px|link=https://www.pallialine.nl/index.php?pagina=/site/pagina.php&id=54399]]
| width="35%" |'''PalliArts'''
Deze app biedt landelijke en regionale informatie over palliatieve zorg overal op ieder moment en ondersteuning aan de (huis)arts en anderen bij het verlenen van palliatieve zorg.

Download de app: [https://itunes.apple.com/us/app/palliarts/id1085014950?mt=8 voor iOS], of [https://play.google.com/store/apps/details?id=nl.vgz.palliatievezorg&hl=en voor Android]
| width="15%" |[[Bestand:OpioidenOmrekenApp.png|alt=Opioiden omreken app|links|kaderloos|100x100px|link=https://www.henw.org/artikelen/apptip-omrekenapp]]
| width="35%" |'''Opioïden Omreken App'''
Deze app is gebaseerd op de algoritmen van prof.dr. W.W.A. Zuurmond en andere algemeen geldende omrekentabellen.

Download de app: [https://itunes.apple.com/nl/app/omrekenapp/id649430039?mt=8 voor iOS], of [https://play.google.com/store/apps/details?id=com.everywhereim.opioids voor Android]
|}

=== Literatuur ===
* '''[https://www.springer.com/la/book/9789031340316 Palliatieve Zorg in de dagelijkse praktijk]''' onder redactie van Drs. B.S. Wanrooij e.a. (<nowiki>ISBN 978-90-313-4031-6</nowiki>) Bohn Stafleu van Loghum
* '''[https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/42134554/complete+dissertation.pdf General practitioner- patiënt communication in palliatieve care]''' Academisch proefschrift door Willemjan Slort (<nowiki>ISBN 978-90-822439-0-1</nowiki>)
* '''[https://www.springer.com/de/book/9789036820592 De dokter en de dood; Optimale zorg in de laatste levensfase]''' onder redactie van Dr. Lia van Zuylen e.a. (<nowiki>ISBN 978-94-91969-02-7</nowiki>) Diagnosis Uitgevers
* '''Ethiek en Palliatieve zorg''' onder redactie van Marian Verkerk en Rudolf Hartoungh (<nowiki>ISBN 978-90-232-3958-1</nowiki>) Koninklijke van Gorcum
* '''[https://mijn.bsl.nl/over-behandelen/600872 Over( - )behandelen; Ethiek van de zorg voor kwetsbare ouderen]''' Theo Boer, Maarten Verkerk en Dirk Jan Bakker (<nowiki>ISBN 978-90-352-3592-2</nowiki>) Reed Business
* '''[http://dare.uva.nl/search?metis.record.id=477883 Hope in Palliatieve care; A Longitudinal Qualitative Study]''' Erik Olsman (<nowiki>ISBN 978-94-6299-072-2</nowiki>)
* '''[https://www.bol.com/nl/f/lof-der-onvolmaaktheid/9200000037377135/ Lof der onvolmaaktheid; waarom zelfbeschikking niet genoeg is om goed te leven en te sterven]''' Gerbert van Loenen(<nowiki>ISBN 978-90-259-0427-2</nowiki>) Uitgeverij Ten Have

===Overige leerlijnen ===
{{Leerlijnen horizontaal}}