Crisissituaties in de GGZ: verschil tussen versies

Voorbereiding

• Laat de aios in de weken voorafgaand aan de TKD casuïstiek verzamelen, zowel over somatische, als over GGZ-crises.
• Eventueel kunnen de aios ook de huisartsopleider naar ervaringen vragen.

Op de TKD

Inleiding aan de hand van PowerPointpresentatie:

• Zie samenvatting van het boek ‘Praktijkboek Crisisinterventie’ PDF-document.
• Zie de Korte PowerPointpresentatie; kapstok voor het oefenen.

Oefenen d.m.v. rollenspellen:

• Op een van de dia’s in de presentatie staat een eenvoudige casus van. Dit is een prima casus om te oefenen. Het is, bij het aanleren van nieuwe vaardigheden, goed om te beginnen met een eenvoudige casus. Pas als dat je goed af gaat probeer je of het ook lukt bij ingewikkeldere casuïstiek.
• Oefenen in tweetallen:
  • Oefen 15 minuten, bespreek na en wissel vervolgens van rollen. Start het rollenspel bij het 'bezweren van de crisis', sla de rest van het consult over!
  • Inventariseer als docent wat goed gaat en wat lastig is? Geef tips en voorbeeldzinnen.
  • Nog een ronde van 2x15 minuten oefenen en wederom inventariseren.

Afsluiten en evalueren:

• Noem enkele leerpunten van vandaag. Noem bijvoorbeeld enkele zinnen die je vandaag geleerd hebt en die handig en effectief zijn bij het onderhandelen met de patiënt en de familie.

Situatie:

• Mark heeft al 2 studies geprobeerd, maar het lukt niet om voldoende punten te behalen. Dat frustreert hem zeer.
• Hij woont op een kamer in een studentenhuis. Hij heeft een vriendin.
• Hij is al een tijdje onder behandeling geweest bij de POH-GGZ, maar de problematiek lijkt toch wat ernstiger en wat dieper te zitten. Mogelijk is er sprake van persoonlijkheidsproblematiek. Hij is verwezen naar de S-GGZ voor diagnostiek en psychotherapie. Daar is echter een behoorlijke wachttijd.
• De afgelopen weken heeft zijn familie 2x in een weekenddienst de HAP gebeld i.v.m. suïcidale uitingen van Mark. De crisisdienst werd ingeschakeld en deze hebben ‘niets’ gedaan.
• Nu bellen de ouders weer, ze zitten in het buitenland en Mark heeft hen weer gebeld met suïcidale uitingen...

Aanpak:

• Mark wil niet dood, maar af en toe ziet hij het niet meer zitten, raakt in paniek, voelt zich mislukt, slecht, zielig, etc.
• Wat is er buiten beschouwing gebleven? Wat zou een oplossing kunnen zijn? De oplossing bleek het volgende:
  • Als Mark zich zo slecht voelt, durft hij alleen zijn familie daarmee te belasten.
  • Zijn zus kwam een keer toen hij zich zo rot voelde, samen met een vriendin. Toen vond hij dat hij zich moest vermannen en zich normaal moest gedragen. Zijn stemming verbeterde daardoor ook, de suïcidale gedachten verdwenen.
  • Dus: bij familie laat hij zich wél gaan, laat hij zich meevoeren de put in, bij vreemden kan hij zichzelf uit dat moeras trekken.
  • Afspraak met hem gemaakt: als je weer zo in de put terecht komt cq. dreigt te komen, zoek dan ‘vreemden’ op en niet je familie.
  • Daarna ook samen met hem gekeken welke ‘vreemden’ hij kent die daarvoor geschikt zijn.

Situatie:

• Mw. Olonga is een alleenstaande vrouw uit Senegal. Ze woont sinds een jaar of 10 in Nederland, spreekt slecht Nederlands maar wel redelijk Engels.
• Ze heeft een gecompliceerde heupfractuur die ze niet mag belasten. Ze woont driehoog, zonder lift. Ze kan daar niet revalideren. Om die reden verblijft ze op een ‘logeerkamer’ (nu heet dat ELV) in een verzorgingshuis tussen 80-plussers.
• Ze verblijft daar inmiddels 2x 6 weken, de maximale termijn.
• Ze is bekend met persoonlijkheidsproblematiek en gebruikt dagelijks alcohol.
• Het grote probleem is dat het personeel van het verzorgingshuis niet met haar gedrag overweg kan. Mw. Is agressief tegen personeel, werkt niet mee aan de revalidatie, drinkt dagelijks fors alcohol. Zo kan het niet langer! Mw. moet nú wég! Ze willen haar op straat zetten! Nú! Dus… dokter, dóe er wat aan!
• De eigen huisarts was 3wk op vakantie. Ik kwam bij haar als waarnemend huisarts. Ik heb Mw. gesproken en vond haar inderdaad ‘moeilijk’. Maar ook werd me duidelijk dat de bejaardenverzorgsters niet goed wisten om te gaan met een 40-jarige Afrikaanse borderliner met een alcoholprobleem. Ik voelde me als huisarts onder druk gezet, zowel door patiënte als door het personeel. Hier moest écht wel een oplossing komen…

Aanpak:

• Ik besloot de crisisdienst te bellen voor overleg. Tijdens dat overleg werd me duidelijk dat ik een aantal zaken buiten beschouwing had gelaten:
  • Ik was óók in de crisis terecht gekomen. Ik zat er helemaal ín! Ik voelde me verantwoordelijk voor de oplossing. Er móest immers iets gebeuren en ík moest dat regelen.
  • De benodigde informatie voor een goede revalidatie was niet voorhanden: wat mocht ze wel en niet. Hoeveel mag ze wél belasten, etc.
  • Het verzorgingshuis had, zonder hulp in te roepen, 2x 6 wk laten verlopen. Het is niet netjes en professioneel om dan opeens van anderen een snelle fix te vragen voor een probleem dat ze zelf hebben laten sudderen.
  • Vervolgens heb ik het volgende gedaan:
    • Ik heb (het hoofd van) het verzorgingshuis gebeld met de mededeling dat ze zélf naar een oplossing moesten toewerken door deskundigen in te schakelen, zoals verslavingszorg en begeleiding vanuit de S-GGZ om haar gedrag in goede banen te leiden en/of een overplaatsing naar een andere instelling tot stand te brengen.
    • Ik heb de orthopeed gebeld en informatie gevraagd over het revalidatiebeleid.
    • Ik heb de informatie van de orthopeed gedeeld met het personeel en omgezet in praktische handvatten.

• Nachtdienst, Mw. Bekker belt, het gaat zo niet langer, ze vertelt een heel verhaal erbij met alle ellende die haar steeds weer overkomt..
• Ze éist een opname, nu metéén!

Aanpak:

• Wat is buiten beschouwing gebleven?
  • Wat is haar (kortetermijn-)doel? Haar doel is 'rust', eindelijk even rust.
  • Hoe zijn haar ervaringen met voorgaande opnames? Is het rustig op zo'n afdeling? => Eigenlijk niet . . . dus. . .
  • Wat heeft in het verleden wel eens goed gewerkt als ze zich zo voelde? => Dan belde ze een vriendin en ging iets dóen; potje kaarten, stuk wandelen, romantische film kijken, etc.
  • Haar doel is duidelijk en begrijpelijk. Het middel dat zij voor ogen heeft eigenlijk niet het meest geschikte.
  • Met haar besproken wie ze gaat bellen om een nú een afleidende activiteit te doen. En morgen gaat ze contact opnemen met haar behandelaar (huisarts, GGZ).