Borderline persoonlijkheidsstoornis - Inzicht in gedrag

Leerlijn psychische klachten
Auteur	Dick Walstock;
Stage	CZ stage; GGZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	7. Persoonlijkheidsstoornissen;
Competenties	Medisch handelen; Communicatie; Professionaliteit;
Toepassing	Onderwijsprogramma;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doelen
- 2.1 Subdoelen
3 Onderwijsactiviteiten

Relevantie

Persoonlijkheidsstoornissen zijn niet zeldzaam, met name de borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) komt vaak voor. Geschat wordt dat 1-2% van de bevolking BPS heeft; in een normpraktijk 20-45 patiënten.
Patiënten met een BPS worden over het algemeen door (huis)artsen als ‘lastig’ ervaren. Met name in ANW-dienstsituaties kan dit tot problemen leiden, onder andere omdat patiënten met een BPS kunnen gaan ‘shoppen’.

Deze bouwsteen richt zich specifiek op de BPS. Een deel van deze kennis kan echter veralgemeniseerd worden naar andere persoonlijkheidsstoornissen.

Doelen

Je krijgt inzicht in de complexe binnenwereld van de BPS. Vanuit de theorie begrijp je hoe het wisselvallige gedrag ontstaat. Meer inzicht geeft vaak meer begrip en mededogen (empathie).
Je kunt de theorie over de BPS generaliseren naar de andere persoonlijkheidsstoornissen.

Subdoelen

Wat is een persoonlijkheidsstoornis? En: hoe leg je dat uit een een patiënt?
Hoe valt het wisselende gedrag van iemand met een BPS te begrijpen? Hoe ga je daarmee om?
Waar liggen jouw eigen grenzen en gevoeligheden? (= begrip ‘tegenoverdracht’)
Hoe communiceer je effectief met mensen met een PS en hoe kun je de Roos van Leary daarbij gebruiken?
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben (veel) minder keuzemogelijkheden in hun gedrag. Het is aan de professional daar flexibel mee om te (leren) gaan. Hoe doe je dat?

Onderwijsactiviteiten

Onderwijsactiviteit 1 – Voorafgaand aan de TKD

Facultatief: bekijk de NTR-documentaire “Doe even normaal’ over borderline persoonlijkheidsstoornis.
Bedenk voor jezelf en neem deze informatie mee naar de TKD:
- Welk gedrag van patiënten irriteert jou?
- Welk gedrag van patiënten werkt bij jou als een rode lap op een stier?
- Hoe reageer je dan? Bang, boos, bedroefd, blij?
- Ben je wel eens zó uitgedaagd dat je over je grenzen gegaan bent? Zo ja, wat gebeurde er toen?

Onderwijsactiviteit 2 – Op de TKD

Inleidende presentatie met enkele oefenelementen erin.
- Theorie BPS (zie aantekeningen bij de presentatie).
- Video van uitleg PS aan patiënt.
- Rollenspel aios: leg aan patiënt uit wat een PS is.
- Evaluatie: bespreek in tweetallen de ‘lastige patiënt’ uit het huiswerk. Wat zou je nu anders doen?
- Als er tijd voor is: Rollenspel met patiënte met BPS die slaaptabletten vraagt/eist....
In de presentatie staat bij de notities een toelichting voor de docent met extra uitleg en informatie.

Facultatief: Onderwijsactiviteit 3 – Op de TKD

Interventies uitproberen bij trainingsacteur:
- Nodig een trainingsacteur uit en laat de aios datgene oefenen wat ze als lastig ervaren in de communicatie met patiënten met een van de persoonlijkheidsstoornissen.
- Stimuleer de aios gedrag te oefenen dat ze ‘spannend’ vinden, laat ze experimenteren: met een acteur kan er immers niks misgaan.

De bouwstenen in de leerlijn psychische klachten

De leerlijnen

Leerlijn psychische klachten
Auteur	Dick Walstock
Stage	CZ stage GGZ stage 2e Huisartsstage
KBA	7. Persoonlijkheidsstoornissen
Competenties	Medisch handelen Communicatie Professionaliteit
Toepassing	Onderwijsprogramma