Leerlijn preventie

Leerlijn preventie
	Leerlijnhouder:; Marieke Kerstens; Huisarts;
	Leerlijnmedewerkers:; Esther van Vlaanderen; Huisarts; Marleen Offereins; Huisarts; Marianne Hanneman; Gedragswetenschappelijk docent

Inhoud

1 Inleiding
- 1.1 Preventie en huisarts
  - 1.1.1 Sta eens stil bij de volgende punten
  - 1.1.2 Zelfreflectie
- 1.2 Opbouw van de leerlijn
2 Bouwstenen
3 Overige leerlijnen

Inleiding

Preventieve zorg is een van de vijf kerntaken van het huisartsenvak die in januari 2019 zijn geformuleerd. Preventieve zorg betekent zowel het voorkomen van ziekte door toepassen van preventieve maatregelen als de behandeling van bestaande aandoeningen middels verschillende leefstijlinterventies. In deze leerlijn kijken we ook naar de bevolkingsonderzoeken zoals die landelijk worden aangeboden.

We dragen een overzicht aan van onderwerpen waarover in de spreekkamer regelmatig vragen komen. Dit varieert van screenend bloedonderzoek tot welk dieet te volgen bij diabetes type 2.

Preventie en huisarts

Het doel van preventie in de gezondheidszorg is zorgen dat mensen langer gezond blijven door hun gezondheid te bevorderen en te beschermen. Preventie heeft ook tot doel ziekten en complicaties van ziekten te voorkomen of in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen.

Sta eens stil bij de volgende punten

De schatting is dat je jaarlijks 2 miljard euro kunt besparen met leefstijlgeneeskunde als medicijn bij DM2
De geschatte zorgkosten voor 2040 verdubbelen naar 174 miljard euro
Er zijn 8,8 miljoen chronische zieken in NL (niet-overdraagbaar)
Jaarlijks sterven er 35.000 mensen aan de gevolgen van roken, overmatig alcoholgebruik, te weinig bewegen en ongezonde voeding

Zelfreflectie

Wat verstaan we onder preventie
Risico's bespreken met de patiënt
Urgentie voor preventie a.d.h.v. inzage in Nivel zorgmonitor

De preventieparadox, wat is dat eigenlijk?

De preventieparadox

Preventieprogramma’s voor de hele bevolking zijn op macro niveau gezien effectiever dan acties die gericht zijn op mensen met een verhoogd risico. Het rendement van effectieve preventie is echter voor het individu gering.
De preventieparadox is dan deze schijnbare tegenstelling dat preventieve maatregelen op bevolkingsniveau een grotere gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig - en zelfs zonder zekerheid - voor het afzonderlijke individu.

Na het doornemen van onderstaande bronnen

heb je inzicht in het verschijnsel preventieparadox;
ben je je bewust van jouw invloed als huisarts op de individuele preventie;
begrijp je de werking tussen preventie op bevolkingsniveau en in de spreekkamer;
denk je na over je eigen visie hoe je deze kennis inzet in je werk als huisarts.

Bekijk onderstaande bronnen, en bedenk vragen die je in de groep zou kunnen bespreken. Denk ook aan relevante thema's uit het huidige debat, bijvoorbeeld de rol van preventieve maatregelen bij de corona pandemie.

https://www.theguardian.com/world/2020/apr/26/virologist-christian-drosten-germany-coronavirus-expert-interview
https://theconversation.com/a-strange-paradox-the-better-we-manage-to-contain-the-coronavirus-pandemic-the-less-we-will-learn-from-it-135268
Eerste omschrijving verschijnsel preventieparadox; Sir Geoffrey Rose. 1981. ‘Strategy of prevention: lessons from cardiovascular disease’. British Medical Journal, 282, 1847-1851.
Rose revisited; 2001. https://web.archive.org/web/20060621190144/http://ije.oxfordjournals.org/cgi/content/full/30/3/442
Epidemiologische benadering en schattingen van effect preventieparadox. Louise Gunning-Schepers. 1998 Dwalingen in de methodologie. De preventieparadox: weinigen met hoog risico versus velen met matig risico
Lees mee met de discussie op H&W; link naar oorspronkelijke artikel te vinden in https://www.henw.org/artikelen/preventieparadox-ingezonden
Prevention Paradox: Why We are Failing to Prevent Disease, Uitgelegd in een paar minuten (3.26min)

Opbouw van de leerlijn

De leerlijn preventie bestaat uit:

Bouwstenen

Deelthema 1: Zorg op individueel niveau

KBA 1 - Individueel zorgplan

1. Stelt, samen met de patiënt, een individueel zorgplan op ter preventie van een chronische ziekte.	Competenties
Stelt, samen met de patiënt, een individueel zorgplan op ter preventie van een chronische ziekte (bijvoorbeeld diabetes, hart- en vaatziekten). Weegt en bespreekt met de patiënt de voor- en nadelen van de verschillende preventieve interventies.	Medisch handelen Communicatie Maatschappelijk handelen Kennis en wetenschap

KBA 2 - Leefstijl

2. Verkent op indicatie de leefstijl van een patiënt en bespreekt mogelijkheden tot verandering.	Competenties
Stelt vast in welke veranderingsfase de patiënt zich bevindt. Verkent samen met de patiënt waar de wensen en (on)mogelijkheden liggen, door middel van motiverende gesprekstechnieken. Speelt - wanneer de patiënt besluit zijn of haar leefstijl te veranderen - een ondersteunende rol in dit verandertraject.	Medisch handelen Communicatie Maatschappelijk handelen Professionaliteit

KBA 3 - Preventieve activiteiten

3. Adviseert over verschillende preventieve activiteiten.	Competenties
Adviseert desgevraagd over verschillende preventieve activiteiten, zoals total body scans en PSA bepaling. Geeft een evidence-based antwoord op vragen van een patiënt hierover. Bepaalt zijn positie en taakopvatting ten aanzien van preventieve activiteiten in de huisartsenpraktijk.	Medisch handelen Communicatie Maatschappelijk handelen Wetenschap en onderwijs

Deelthema 2: Zorg op praktijkpopulatieniveau

KBA 4 - Opsporen en selecteren

4. Selecteert personen en patiënten met een verhoogd gezondheidsrisico.	Competenties
Spoort personen met een verhoogd risico op d.m.v. het opzetten en uitvoeren van preventieprogramma’s. Selecteert patiënten met een verhoogd risico met behulp van het HIS.	Medisch handelen Samenwerken Organiseren Wetenschap en onderwijs

KBA 5 - Programmatische preventie

5. Voert programmatische preventie uit.	Competenties
Voert programmatische preventie uit, zoals door de beroepsgroep en de overheid toevertrouwd (bijvoorbeeld griepvaccinatie, opsporen ouderen met complexe problematiek, patiënten met verhoogd fractuurrisico, preventieconsult). Werkt samen met andere hulpverleners en instanties die zich bezighouden met preventie (bijv. schoolarts, GGD, thuiszorg, Gemeente).	Samenwerken Organiseren Maatschappelijk handelen

Deelthema 3: Organisatie van de zorg op wijkniveau

KBA 6 - Preventieproject

6. Bepaalt welke rol de huisarts heeft in een nieuw of bestaand preventieproject en voert deze uit.

Competenties

Selecteert -buiten het bestaande bevolkingsonderzoek en landelijke vaccinatiecampagnes-een preventieproject uit bestaand lokaal, regionaal of landelijk aanbod.
Of ontwikkelt zelf een preventieproject.
Doet dit op basis van relevantie voor de praktijk en wijk, haalbaarheid, financieringsmogelijkheden en samenwerkingsmogelijkheden (bijvoorbeeld m.b.v. wijkscan).
Bepaalt binnen dit project de rol van de huisarts; identificeert bevorderende en belemmerende factoren voor deze rol.

Organiseren
Maatschappelijk handelen
Wetenschap en onderwijs

KBA 7 - Bevolkingsonderzoek

7. Is betrokken bij de uitvoering van bevolkingsonderzoek zoals door de beroepsgroep met de overheid is overeengekomen en voert zijn aandeel hierin uit.