Palliatieve fase - pijn

Leerlijn palliatieve zorg
Auteur	Rinel van Beest; Anneke Zwijnenburg;
Stage	1e Huisartsstage; Klinische stage; CZ stage; GGZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	1. Palliatieve en stervensfase-gesprek; 2. Overgang-fasen; 3. Medische diagnostiek en handelen; 4. Anticiperend beleid; 5. Samenwerking en regie; 6. Naasten; 7. Rouwbegeleiding; 8. Palliatieve sedatie; 9. Euthanasie; 10. Continuïteit en zelfzorg;
Competenties	Medisch handelen; Communicatie; Samenwerken; Organiseren; Maatschappelijk handelen; Kennis en wetenschap; Professionaliteit;
Leerplek	Leergesprek; Praktijkleren; Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Relevantie

Van alle symptomen in de palliatieve fase is pijn een van de meest voorkomende klachten. Vooral bij patienten met kanker treed het veel op in de laatste levensfase, maar ook bij ziektes als COPD of MS treed het bij meer dan de helft van de patienten op.

De definitie van pijn is op vele manieren omschreven, een pragmatische definitie is die van McCaffery: ‘pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is.’ Dit benadrukt de subjectieve ervaring van de patiënt als een belangrijk uitgangspunt.

Om pijn adequaat te kunnen behandelen is het goed om te achterhalen wat de oorzaak van de pijn is en welke factoren een rol meespelen in de ervaren pijn. Hier komt het klinisch palliatief redeneren zoals in bouwsteen 1 van deze KBA om de hoek kijken.

Behandeling van pijn kan zowel medicamenteus als niet medicamenteus zijn. Zeker bij kanker zijn er vaak nog andere mogelijkheden voor pijnbestrijding dan medicamenteus.

Doel

Inzicht hebben in factoren die een rol spelen bij pijn.

Weten welke behandelingsmogelijkheden er zijn voor pijn/ waar deze te vinden zijn.

Gebruiksaanwijzing

De literatuur en casuïstiek is te gebruiken voor zelfstudie of tijdens een terugkomdag.

Onderwijsactiviteiten

Een van de AIOS presenteert een casus over pijn in de palliatieve fase met behulp van onderstaande literatuur en presentatie

Bronnen

Pallialine: pijn in de palliatieve fase uitgebreide richtlijn voor pijn in palliatieve fase.

De bouwstenen in de leerlijn palliatieve zorg

De leerlijnen

Leerlijn palliatieve zorg
Auteur	Rinel van Beest Anneke Zwijnenburg
Stage	1e Huisartsstage Klinische stage CZ stage GGZ stage 2e Huisartsstage
KBA	1. Palliatieve en stervensfase-gesprek 2. Overgang-fasen 3. Medische diagnostiek en handelen 4. Anticiperend beleid 5. Samenwerking en regie 6. Naasten 7. Rouwbegeleiding 8. Palliatieve sedatie 9. Euthanasie 10. Continuïteit en zelfzorg
Competenties	Medisch handelen Communicatie Samenwerken Organiseren Maatschappelijk handelen Kennis en wetenschap Professionaliteit
Leerplek	Leergesprek Praktijkleren Onderwijsprogramma Zelfstudie