Brontekst bekijken van Leerlijn professionaliteit

__NOCACHE__
<ol class="breadcrumb" style="width:100%;">
<li class="breadcrumb-item">[[Hoofdpagina]]</li>
<li class="breadcrumb-item">[[Leerlijnen]]</li>
<li class="breadcrumb-item active" aria-current="page">{{PAGENAME}}</li>
</ol>
<br />
{| class="infobox leerlijn-prof"
! <span class="infobox-titel-competentie">[[Leerlijn professionaliteit]]</span>
|-  
| 
'''Leerlijnhouder'''<br />
{{auteur - Belinda Dolman}}GW docent
|-
|
'''Leerlijnmedewerkers'''<br />
{{auteur - Max Roijé}}Huisarts
|}
'''<big>WANNEER DOE JE ALS HUISARTS ‘HET GOEDE’, GOED GENOEG…?</big>'''

<big>Handleiding voor aios, opleiders en docenten voor het in de opleiding ontwikkelen van professioneel gedrag.</big>

=== Inleiding ===
Als huisarts wordt er in de praktijk professioneel gedrag van je verwacht en tijdens de opleiding word je als aios door je opleider, mede-aios en docenten geholpen om dit gedrag en daarmee een belangrijk deel van je ''beroepsidentiteit'', te ontwikkelen. Professionaliteit is echter een lastig begrip om concreet ‘handen en voeten te geven’. Bovendien is de interpretatie ervan onderhevig aan ontwikkelingen in de maatschappij en innovaties in het huisartsenvak. Deze handleiding is een poging om ‘tijdelijke’ helderheid, concretiseringen en 'tools' te geven die houvast kunnen bieden in de opleiding van de aios. 

=== Professionaliteit: ===
<div class="panel-group" id="accordion">
<accordion parent="accordion" heading="Waar hebben we het over?">
Als we het [[Competentieprofiel van de huisarts]] (2016) gebruiken als kader, dan gaat het bij het ontwikkelen van professionaliteit om: verantwoordelijkheid nemen, afstand-nabijheid in de werkrelatie hanteren, een goede werk-privé balans, zelfzorg, actief leren en het ontwikkelen van beroepswaarden en -normen. Ieder van ons kan zich hier wel iets bij voorstellen: een huisarts dient immers betrouwbaar, gevoelig en aanspreekbaar te zijn op het effect wat hij sorteert in het contact. Hij dient met een grote diversiteit patiënten te kunnen werken en ‘up to date’ te zijn in zijn medisch handelen.

Professioneel gedrag is echter door de contextafhankelijkheid complex. Het gaat erom als huisarts goed te luisteren naar je patiënt en af te wegen wat belangrijk is. Je werkt met vele betrokkenen terwijl je als huisarts zelf ook betrokkene bent. Het gaat om samen met de patiënt positie innemen, terwijl de ene patiënt meer en de andere minder verantwoordelijkheid voor eigen gezondheid kan dragen. Het gaat om het samenwerken met en aansturen van professionals, terwijl die allen een andere taal en referentiekader hebben. De huisarts anno 2018 werkt als 'meewerkend voorman' die vanuit huisartsgeneeskundig perspectief en 'van binnenuit' sturing geeft aan complexe situaties. 

Kortom: professionaliteit gaat over het samen met een patiënt en betrokkenen afwegen van behandelmogelijkheden m.b.t. diens gezondheid en steeds opnieuw weer positie innemen in complexe, veranderende situaties. </accordion>
<accordion parent="accordion" heading="Hoe ontwikkel je dat?">
[[Bestand:ReflectieKorthagen.jpg|miniatuur]]
Aios ontwikkelen met name met hun opleider en andere betrokkenen die de context van de aios en patiënt kennen, bovenstaand professioneel gedrag. Samen met hen kunnen ze leren afwegen wat in een specifieke situatie factoren zijn die voor die patiënt een rol spelen.  Daarnaast wegen ze af wat evidence is voor medisch handelen en wat belangen zijn die gewogen moeten worden. Reflecteren is daarbij een kernactiviteit. Alleen of samen met anderen, op papier of ‘live’, met of zonder video als materiaal, leert de aios overdenkingen maken.  Dit kan n.a.v. een ervaring die al geweest is (reflectie) of een situatie die nog gaat komen (pre-flectie). Zodoende worden persoonlijke ervaringen en denkwegen omgezet in beroepskennis in een professioneel referentiekader. Ervaringen die ‘raken’ (ontroeren, goed gegaan zijn, ‘yes’ momenten) of ‘haken’ (niet lekker liepen, waar irritatie of verwondering speelt) zijn daarbij goed leermateriaal omdat die verbonden zijn met wat de aios op dat moment intrinsiek motiveert.

Het ontwikkelen van professioneel gedrag is een dynamisch proces van pre-flectie, ervaringen opdoen, hierop terugblikken, inzichten opdoen, feedback vragen, theorie erbij pakken, experimenteren met nieuw gedrag en eigen maken van gedrag tot een (beginnende) beroepsidentiteit. Een proces dat bij iedere aios anders verloopt en afhankelijk is van diens manier van leren en leeromgeving. Een proces wat ook na de opleiding ‘life long’ door blijft gaan, steeds op een verbredend of verdiepend niveau. Hulpmiddel bij het opstarten van je leermotor en sturen van het reflectieproces is de leercirkel van Kolb of Korthagen.
 </accordion>
<accordion parent="accordion" heading="Wat moet je kunnen?">
Samen met opleiders en docenten leren aios goed luisteren naar patiënten en afwegen wat (be)handelingsmogelijkheden zijn in die specifieke situatie. In het maken van afwegingen en (zelf)reflecties leren ze systeem en ordening aanbrengen, waardoor het niet toevallig is dat die behandelwijze er als beste optie uit komt. Er is dus geen standaard voor professioneel handelen, maar wel een meest passende handelingswijze in die specifieke situatie, bij die specifieke patiënt, in die omstandigheden, bij die dokter, op dat moment. 

Aan de hand van de beschrijvingen uit het competentieprofiel wordt eens per 3 maanden met opleider, mede aios en docent aan de hand van de [[ComBeL]] besproken hoe de ontwikkeling van professioneel gedrag van de aios tijdens de opleidingsstage verloopt. </accordion>
<accordion parent="accordion" heading="Visie HOVUmc">
[[Bestand:Model Argyris.jpg|alt=Model Argyris|Model Argyris|miniatuur]]Vanuit de [[visie]] dat de huisartsgeneeskundige hulp aan de patiënt effectiever zal zijn als de relatie goed is, kiest de opleiding er al vanuit historie voor om arts-patiënt-communicatie en professionaliteit te benadrukken in de opleiding. De aios wordt getraind in het afstemmen op en communiceren met een zeer diverse groep patiënten.  De aios wordt in veel verschillende leersituaties uitgedaagd om zijn persoonlijke professionaliteit te leren kennen en zijn beroepsidentiteit te ontwikkelen. Opleiders kijken dagelijks met aios mee, o.a. in leergesprekken en duo-spreekuren.

 Docenten werken met de aiosgroepen aan vormende activiteiten, waarin opbouw en explicitering van persoonlijk- en professioneel referentiekader een belangrijke plaats inneemt. Wat zijn jouw kwaliteiten? en wat voor soort huisarts wil je worden? Wat zijn belangrijke waarden voor jou en wat betekent dat voor hoe je omgaat met patienten en je praktijk organiseert?   

Gedurende de opleiding zullen de patiëntsituaties in complexiteit toenemen en zullen de afwegingen en reflecties over ‘goed handelen’ ingewikkelder worden. Daar waar het in fase I vooral gaat over het ‘goed medisch handelen’ ('single loop' van Argyris, zie figuur) zal het tijdens de opleiding toenemend ook gaan over de vraag: Doen we als huisarts de goede dingen? ('double loop') en over de vraag: hoe beslissen we eigenlijk wat goed handelen is? ('triple loop' learning)

Reflecties of pre-flecties kunnen gaan over de patiënt, de huisarts, de interactie en/of de andere contextfactoren die een rol spelen (bv. humeur van de praktijkassistente). Hulpmiddel bij zelfsturing, vraagverheldering en het systematisch vanuit verschillende perspectieven reflecteren over ervaringen, is het door ons ontwikkelde ‘4-perspectieven model’. Dit model kan de aios houvast geven bij het sturen en ordenen van zijn leren.  </accordion>
<accordion parent="accordion" heading="Onderwijsvormen op de terugkomdag.">
Op de terugkomdagen is er in de groep ruimte voor zelfonderzoek en het ontwikkelen van professionaliteit. Dit leren start vanuit de zone van het ‘niet weten’ (discomfort) en leidt via allerlei fysieke en mentale activiteiten tot het ontdekken van begrip en bekwaamheid’ (kennis en kunde)(Claxton e.a. 1996). Om dit persoonlijke, oncomfortabele leren zo goed mogelijk te faciliteren, werken we met regelmaat in kleine groepen en met vaste groep begeleiders. Zij helpen mee een leercultuur te creëren op basis van veiligheid en respect waarin dit persoonlijk leren mogelijk is.  Vanzelfsprekend stuur je als aios zelf je leren aan, kijkt en denkt de begeleider desgewenst met je mee en krijg je ‘tools’ aangereikt die je kunnen helpen over je ervaringen te reflecteren en deze reflecties te ordenen. Deze handleiding, met de basis ‘tools’ als bijlage, is bedoeld als basis om in de opleiding (en ook daarna) uit de voeten te kunnen. 

==== Reflectieronde ====
Op de terugkomdag wordt er ruimte gemaakt voor het delen van ervaringen, het opbouwen van een professioneel referentiekader en het reflecteren op ervaringen of innovaties in de praktijk. Gedurende de hele opleiding is deze reflectieronde onderdeel van de terugkomdag en van aios wordt verwacht dat zij toenemend zelfsturend gebruik maken van deze ronde. Afhankelijk van de fase in de opleiding ,en andere onderwijsvormen op de terugkomdag, wordt de reflectieronde kort of langer, meer of minder gestructureerd en in de hele of halve groep vormgegeven. Groepsbegeleiders gebruiken reflectie-tools om de aios te ondersteunen in zelfsturing in leren (4-perspectieven model, Pyramide van Dilts) of andere methodieken (bv ‘succesreflectie’ of ‘moreel beraad’) om met de groep vormende activiteiten te doen en referentiekader en gevoeligheid op te bouwen rondom belangrijke vormende thema’s als afstand-nabijheid in werkrelatie, zinnige zorg, ethische dillemma’s in de ouderenzorg, huisarts van de toekomst etc

==== Reflectieopdrachten - samenwerking met thema-leerlijnen. ====
In het expert onderwijs, worden (voorbereidende) reflectieopdrachten of onderwijsactiviteiten aangeboden die vorming van professioneel gedrag gekoppeld aan dat specifieke thema bevorderen (bv zelfzorg is een thema waar onderwijs op wordt aangeboden in de GZ-stage, vanuit de samenwerkende leerlijnen Psychische klachten - Professionaliteit) 

==== Supervisie ====
Halverwege de [[1e Huisartsstage]] start de aios in een kleine groep met supervisie. Dit is een onderwijsvorm waar het 'leren leren', het 'reflecteren', de 'persoonlijke ontwikkeling' en het ontwikkelen van professioneel gedrag centraal staat. Met elkaar verkent de groep ieders persoonlijke leerthema’s in de ontwikkeling tot huisarts, die vervolgens onder begeleiding bewerkt worden. De aios brengt zijn ervaringen in, maakt met de groep en supervisor afspraken over samenwerking en persoonlijke leerdoelen en gaat aan het werk met basale attitude of gedragsveranderingen die hij wenst of die noodzakelijk zijn in zijn opleiding tot huisarts.

==== '2-daagse' professionaliteit (under construction)====
De start van de [[2e Huisartsstage]], wordt ondersteund door 2 extern georganiseerde dagen (met overnachting) waarin ondersteuning en impuls wordt gegeven aan de leercultuur in de groep en het ontwikkelen van professioneel gedrag in de laatste opleidingsfase. Zowel groepsbegeleiders als externe begeleiders begeleiden deze dagen waarin ‘professioneel gedrag’ het hoofdthema is. In een afwisselend programma worden persoonlijke leerthema’s vanuit de 1e HA-stage ‘afgestoft’, en bouwen de begeleiders samen met de aios een context op waarin voelbaar en concreet wordt aan welke ontwikkelingen in professioneel gedrag de aios deze laatste stage kunnen werken.  

==== Intervisie (under construction) ====
Tijdens de [[2e Huisartsstage]], bespreken de aios op de terugkomdag in de reflectieronde hun ervaringen onder begeleiding van docenten en gaan ze daarnaast ook zelfstandig intervisie doen. Eens in de 6 weken werken en leren ze aan de hand van ingebrachte casuistiek en leervragen, zo'n anderhalf tot twee uur in een vaste intervisiegroep van ongeveer 6 aios. Zodoende wennen ze aan het ritme en deze vorm van deskundigheidsbevordering, welke ze na de opleiding veelal zullen continueren. </accordion>
</div>

==== Als het anders loopt dan gedacht. ====
<div class="panel-group" id="accordion">
Zoals beschreven zoeken we in de praktijk en in de opleiding naar zoveel mogelijk begeleiding ‘op maat’ voor de aios. Vanuit organisatorisch oogpunt is dat ‘maatwerk’ echter ook beperkt. Gezien de grote diversiteit in achtergrond en opleiding van aios is het voor ons begrijpelijk dat niet voor iedere aios het ‘gewone’ opleidingsaanbod passend is. Mocht er behoefte zijn aan meer of andere leerhulp dan horen we dit graag en kan op initiatief van aios, opleider of docent bekeken worden of er indicaties zijn voor extra of andersoortige begeleiding. Zowel binnen de opleiding als extern zijn er mogelijkheden voor bv. coaching, extra begeleiding op de praktijk of therapie.
</div>

=== Bouwstenen ===
{{Competentie 7.1}}
Moeilijke tijden vragen veel van ons en met name van zorgprofessionals. Vanuit de zorg is er behoefte aan heldere, praktische tips over hoe om te gaan met wat er in deze uitzonderlijke tijden op jou als zorgprofessional af komt en in je opkomt.

Het is van belang dat zorgprofessionals, zowel fysiek en emotioneel als psychisch, opgewassen zijn tegen de uitdagingen, die hen elke dag te wachten staan. Immers: ‘zorg goed voor jezelf’ is makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je in de zorg zit. Daarom hebben we dit boekje geschreven.

Dit boekje is geschreven als een praktische, korte handleiding en bevat tips en adviezen voor zorgprofessionals die nu onder grote druk moeten werken. Het is de neerslag van vele jaren ervaring in coaching, training, begeleiding en in het onderwijs. Hopelijk brengt het enige verlichting in deze moeilijke tijden.

https://zorgenvoorprofessionals.nl/

{{Competentie 7.2}}
<dynamicpagelist>
category = Competentie 7.2 - Reflectie en actief leren
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>

{{Competentie 7.3}}
<dynamicpagelist>
category = Competentie 7.3 - Beroepsethiek en respect
ordermethod = sortkey
order = ascending
mode = unordered
</dynamicpagelist>

<div style="font-size: 24px;">
Leerlijnoverzicht</div>{{Leerlijnen horizontaal}}