1e Huisartsstage
| 1e Huisartsstage |
|---|
|
Onderwijscoördinatoren |
|
Teamleider |
|
Assistent teamleider |
|
1e Huisartsstage |
Inhoud
Handleiding 1e huisartsstage
Deze handleiding biedt een praktische beschrijving van het praktijkleren en het instituutsonderwijs tijdens de 1e huisartsstage. Voor de overkoepelende handleiding verwijzen we naar de pagina Huisartsopleiding VUmc.
Doelen en globale inhoud
In deze stage leert de aios het dagelijks werk van de huisarts uit te voeren. Huisartsgeneeskundige kennis en vaardigheden, besliskunde en arts-patiëntcommunicatie staan daarbij centraal. De volgende thema's uit het Landelijk OpleidingsPlan krijgen extra aandacht:
Naast de dagelijkse werkzaamheden op de praktijk doet de aios diensten op de huisartsenpost, voert voor één dag de werkzaamheden uit van de praktijkassistent en voert twee keer een volledige week zelfstandig het huisartsenvak uit in de zelfstandige periode. Zie hiervoor Verplichtingen en Leeractiviteiten.
Praktijkleren
De aios leert het vak in de huisartspraktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:
- Een voldoende en divers patiëntenaanbod. Huisartsgeneeskunde is een breed vak. Het is van belang dat aios die breedte ook in hun eigen spreekuur ervaren. Vooral in de tweede huisartsstage is het van belang met de opleider en praktijkassistent(e) samen te zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk spreekuur, met onder andere voldoende patiënten met complexe problematiek. Uit onderzoek binnen de huisartsopleiding is gebleken dat met name de meer complexe problematiek niet altijd vanzelf bij de aios terechtkomt.
- Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is regelmatig overleg met, en observatie door, de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Deze balans wordt onder andere mogelijk gemaakt door:
- Dagelijkse leergesprekken van een uur, naast ad-hoc-overleg over individuele patiënten.
- Wekelijkse om-en-om spreekuren, naast ad-hoc-observaties.
- Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
- Voortgangsgesprekken.
Tijdens de 1e huisartsstage heb je als aios de mogelijkheid een 2e-jaars geneeskundestudent te begeleiden. Meer informatie hierover vind je hier: Begeleiding geneeskundestudent
Cursorisch onderwijs
De aios komen elke week naar het instituut voor cursorisch onderwijs op de terugkomdag.
Themaonderwijs
Tijdens de 1e huisartsstage is een aantal keer themaonderwijs (zie Themaonderwijs in de opleiding): 3 x een driekwart dag in de gemengde groepen en 7 x themaonderwijs in de eigen groep. De onderwerpen zijn gerelateerd aan belangrijke leerlijnen tijdens de 1e huisartsstage: ALK, Zorg voor het kind, Kennis en Wetenschap, Maatschappelijk handelen. Daarnaast is er aandacht voor de kernwaarde Persoonsgerichte zorg.
Het actuele aanbod van themaonderwijs staat op Canvas: Canvaspagina Themaonderwijs.
Landelijk onderwijs
In de tweede of derde maand van de opleiding neemt de aios deel aan de landelijke vierdaagse STARtclass Huisartsgeneeskunde I (spoedzorg in de huisartspraktijk). Deze cursus bereidt de aios voor op acute situaties, zowel op de praktijk als tijdens de ANW-diensten. Het afronden van de cursus is voorwaardelijk om gedurende de huisartsopleiding diensten op de post te kunnen doen. Meer informatie vind je hier: STARtclass jaar 1 - informatie en voorbereiding - Wiki HOVUmc.
Supervisie
Het reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit komen tot gerichte leeractiviteiten en ontwikkelingen van het gedrag is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling als aios en huisarts. In de 1e huisartsstage is daarom tijdens de terugkomdagen ruimte gereserveerd voor supervisie, waarin gewerkt wordt aan verdieping ten aanzien van persoonlijke thema's in het werk.
In groepjes van drie worden aios gedurende tien bijeenkomsten door een supervisor begeleid. Dit onderwijs speelt zich dus buiten de fasegroep af. Zie pagina Supervisie.
Parallel- en parallel-koppeldagen
Tijdens de 1e en 2e huisartsstage zijn er 6 x per jaar paralleldagen/parallel-koppeldagen. Deze dagen lopen 'parallel' met de terugkomdag van de aios.
- Tijdens de paralleldag volgt de opleider onderwijs op het instituut. De aios werkt dan op de praktijk.
- Bij een parallel-koppeldag zijn zowel opleider als aios op het instituut. Bij deze dagen staat het plannen van leeractiviteiten voor de aios en de begeleiding van en door de opleider centraal.
Verplichtingen en Leeractiviteiten
Een aantal onderdelen van de opleiding is verplicht in de beoordelingscyclus. Hierbij gaat het om toetsen, beoordelingsmomenten en een aantal leeractiviteiten. Deze verplichtingen zijn nodig om een voortgangsadvies of - beslissing te kunnen geven.
Daarnaast is er een aantal activiteiten dat wij als instituut adviseren. Indien gewenst en passend bij de leerbehoefte van de aios kan een docent een andere invulling geven aan deze leeractiviteiten. Het is de verantwoordelijkheid van de aios om de leeractiviteiten tijdig uit te voeren en het eventuele bewijsstuk op tijd aan te leveren. Leerdoelen en -activiteiten legt de aios vast in het Individueel OntwikkelPlan (IOP).
Het overzicht van de verplichtingen in de 1e huisartsstage staat hier: Verplichtingen.
Het overzicht van de leeractiviteiten in de 1e huisartsstage staat hier: Overzicht belangrijke leeractiviteiten
Opbouw in trimesters
Het onderwijs tijdens de 1e huisartsstage is opgedeeld in vier trimesters.
1e huisartsstage - 1e trimester
In het 1e én 2e trimester van de huisartsopleiding staan de volgende thema's en competentiegebieden centraal:
- Thema's: Spoedeisende zorg (acute problematiek) en Korte episode zorg (veelvoorkomende aandoeningen).
- Competentiegebieden: arts-patiëntcommunicatie, medisch-technische vaardigheden en professionaliteit.
De inhoud van deze inhoudelijke thema's en competentiegebieden zijn te vinden op de Wiki onder de leerlijnen:
Programmaonderdelen
De aios is de hele eerste week van de opleiding in de praktijk. In de tweede week is de aios twee dagen op het instituut. Deze twee dagen staan in het teken van kennismaking met elkaar en met de opleiding.
In het 1e trimester komt o.a. een toelichting op:
- waarom deze thema's en competenties centraal staan;
- de vaste onderdelen van de terugkomdag;
- de vaste onderdelen in de beoordelingscyclus;
- de verplichtingen en overige activiteiten;
- de eisen die gesteld worden aan het dienstdoen op de huisartsenpost (verplicht aantal diensten, inwerkprogramma, cursus AED-reanimatie, zie: Leidraad voor het leren dienstdoen;
- de werking van de Wiki en Canvas.
De presentaties van de aios staan in deze periode in het teken van Spoedeisende zorg of Korte episode zorg (veelvoorkomende aandoeningen). De self-assessmentformulieren self-assessment Acute Problematiek,Top 20 of Vaardigheden kunnen de aios helpen gericht een onderwerp te kiezen.
Het onderwijs door de docenten richt zich voor een groot deel op arts-patiëntcommunicatie: het opfrissen en uitbreiden van de basiscommunicatievaardigheden. Dit wordt na zes maanden afgesloten met de BasisConsultvoeringsToets (BCT).
Verder is er aandacht voor de leerlijn professionaliteit en dat met name het onderdeel reflecteren. De docenten leggen het doel van reflecteren uit en stellen regels omtrent reflecteren vast met de groep.
De docenten introduceren de Step-by-Step methode voor het bespreken van een door een aios ingebrachte casus. Vooral acute problemen, die diagnostisch of qua beleid niet eenduidig zijn, lenen zich hier goed voor.
Mogelijke andere leeractiviteiten dan genoemd in het toetsprogramma zijn in het 1e trimester:
- Inhoud van de huisartsentas
Waarom heb je een huisartsentas? Neem je eigen tas mee en laat hem zien, wat heb je zoals bij je aan spullen?
- De ampullenetui
Hoe zorg je ervoor dat je de juiste spullen krijgt?
- Self-assessment acute en veelvoorkomende klachten
Zie self-assessment Acute Problematiek en Top 20 veel voorkomende klachten, self-assessment*. De aios bespreken in duo’s, op basis van de ingevulde self-assessments, waar hun sterke en zwakkere punten liggen. De docent inventariseert vervolgens actief welke expertise er in de groep aanwezig is ten aanzien van acute problematiek. Ook licht de docent toe waarom het diensten doen op de HAP cruciaal is om de benodigde ervaring met acute problematiek op te doen.
- Self-assessment vaardigheden
Zie niveau bespreken technische vaardigheden. De docent stimuleert de aios om vooral ook met de opleider te bespreken hoe vaardig de aios zich voelt, zowel op het gebied van basisartsvaardigheden als op het gebied van huisartsspecifieke vaardigheden. De docent benadrukt dat ook de basisartsvaardigheden (zoals lichamelijk onderzoek) vaak nog veel oefening behoeft en stimuleert dat samen met de opleider te doen. De docent wijst op de verplichtingen van een dagelijks leergesprek, naast een - liefst wekelijks - om-en-om spreekuur. De docent laat op de Wiki de leerlijn Medisch handelen zien met de betreffende documenten over technische vaardigheden.
Zie verder de overzichten van verplichtingen en belangrijke leeractiviteiten.
1e huisartsstage - 2e trimester
In het 1e én 2e trimester van de huisartsopleiding staan de volgende thema's en competentiegebieden centraal:
- Thema's: Spoedeisende zorg (acute problematiek) en Korte episode zorg (veelvoorkomende aandoeningen).
- Competentiegebieden: arts-patiëntcommunicatie, medisch-technische vaardigheden en professionaliteit.
De inhoud van deze inhoudelijke thema's en competentiegebieden zijn te vinden op de Wiki onder de leerlijnen:
Programmaonderdelen
De start van het 2e trimester markeert een pas op de plaats: wat heeft de aios allemaal al geleerd en waar moet de aandacht de komende tijd naartoe gaan? Daarbij zijn de volgende onderwerpen van belang:
- Wat heeft de aios al wel en nog niet gezien? Hier kan de incidentie-top 50 behulpzaam zijn (thuis invullen). Dit is geen scorelijst zoals de top 20, maar wel als zodanig te gebruiken.
- Hoe gaat het met de ontwikkeling van de vaardigheden? Hier kan het voor de aios en opleider nuttig zijn de Wegwijzer voor Vaardigheden nog eens door te nemen met de vraag in hoeverre de verschillende vaardigheden (samen met de opleider) aandacht behoeven.
- Hoe gaat het in de praktijk met het om-en-om spreekuur en de leergesprekken?
- Hoe gaat het met de progressie op het competentiegebied communicatie, ook met het oog op de BasisConsultvoeringsToets?
De aios heeft het eerste voortgangsgesprek met opleider en docent. Hoe bereidt de aios zich op deze gesprekken voor? Hoe zorgt de aios dat deze daar ook zelf regie op voert, in het kader van het zelfsturend leren?
Daarbij maakt de aios een start met Individueel OntwikkelPlan (IOP). Vanaf het eerste voortgangsgesprek (5e maand) beschrijft de aios de leerdoelen in het IOP, dat een plaats krijgt in het ontwikkelingsdossier in het e-portfolio. Het IOP is een verplicht onderdeel van de opleiding. Het doel van het IOP is het ondersteunen van de zelfsturing in het leren. De aios maakt bewuste keuzes en zoekt daarover actief het gesprek met de opleider en/of de docent.
Het onderwijs door de docenten richt zich in deze fase voor een groot deel op arts-patiëntcommunicatie. Dit onderwijs staat in het teken van het ophalen en uitbreiden van de basiscommunicatievaardigheden. Dit wordt afgesloten met de BasisConsultvoeringsToets (BCT). Ter voorbereiding hierop bekijken aios ook elkaars video’s en geven elkaar tips en tops.
Docenten bereiden de aios ook voor op de PICO/CAT die volgt in het 3e trimester: Hoe zoek je zaken op? Waar zoek je? Hoe formuleer je een goede vraag?
Het aiosonderwijs staat ook in deze periode in het teken van de inhoudelijke thema's. Bij de keuze kan de besproken top 50 als inspiratie dienen, evenals de behoefte aan verdere verdieping in acute casuïstiek: Aiosonderwijs.
Ook vindt de eerste zelfstandige week plaats. Deze wordt in de groep voor- en nabesproken.
Mogelijke andere leeractiviteiten dan genoemd in het toetsprogramma of [[het overzicht van leeractiviteiten zijn in het 2e trimester:
- Acute problematiek en diensten doen
In de groep plenair inventariseren hoeveel diensten de aios hebben gedaan en met welke acute aandoeningen ze daarmee geconfronteerd zijn. Zijn die ook regelmatig ingebracht in de groep om hier gezamenlijk van te leren (bijvoorbeeld via de Step-by-Step methode)? Hoe zelfstandig werkt de aios? Hoe beschikbaar is de opleider? Is dit goed op elkaar afgestemd? De hao observeert veelvuldig op de HAP. De hulp van de hao bij het leren van spoedeisende zorg verlenen is doorgaans onmisbaar. Met name het samen visitediensten doen is belangrijk.
- Self-assessment top 50
De aios bespreken, bijvoorbeeld in trio's, het thuis ingevulde self-assessment top 50. Bij toerbeurt worden de ingevulde lijsten (3x15 minuten) doorgenomen. steeds staat 15 minuten lang een aios centraal; deze licht toe wat hij/zij nog wil leren en hoe dat aangepakt zal worden. De twee collega-aios treden hierbij op als consulent: ze geven gevraagd en ongevraagd advies over hoe de inbrenger zich iets eigen zou kunnen maken.
Top 50 incidentie - Wiki HOVUmc
- Medicatievoorschrijfbeleid
Ondanks de NHG-Standaarden en andere huisartsgeneeskundige richtlijnen zijn er grote verschillen in voorschrijfbeleid tussen huisartspraktijken. Door middel van deze opdracht toets je je eigen voorschrijfgedrag aan de richtlijnen.
Doel: Rationaliseren van je voorschrijfbeleid voor de Top 20 Veel voorkomende aandoeningen.
Activiteiten:
- Vul de Keuzeopdracht 2 - Top 20 Voorschrijfbeleid.docx in. Geef aan welke medicijnen je nu voorschrijft en hoe je tot die keuze bent gekomen (van hao geleerd, uit Repertorium, al in ziekenhuis zo geleerd etc.).
- Toets vervolgens deze ingevulde lijst aan de richtlijnen uit de NHG-Standaarden en het Farmacotherapeutisch Kompas; kijk in dit laatste ook naar de prijzen van de medicatie!
- Noteer de verschillen tussen wat je nu doet en ‘hoe het zou moeten’.
- Neem de ingevulde lijst en de genoteerde verschillen mee naar het instituutsonderwijs, wissel uit in een subgroep van aios die dezelfde opdracht heeft gedaan en kom gezamenlijk tot een consensuslijst voor de top-20.
- Presenteer deze in de kerngroep en bediscussieer de gemaakte keuzes.
Resultaat: Een kostenbewuste lijst met voorkeursmiddelen voor de Top 20 van veel voorkomende aandoeningen.
Tijd: voorbereiding 1,5-2 uur, instituutsonderwijs 2 uur.
Nabespreking: Bespreek de lijst na met je hao en bespreek of jij (jullie?) volgens die lijst zal (zullen) gaan voorschrijven.
Zie verder de overzichten van verplichtingen en belangrijke leeractiviteiten.
1e huisartsstage - 3e trimester
In het 3e trimester verschuift de aandacht qua thema naar de veelvoorkomende chronische aandoeningen. Zie het thema Chronische zorg met de bijbehorende KBA's op deze Wiki. Soms wordt er ook al een aanvang gemaakt met het thema ALK, zodat een aios voldoende tijd heeft om een of meer ALK-patiënten te volgen.
De basisconsultvoeringstoets is (bijna) achter de rug; dat geeft ruimte voor andere onderwerpen op de terugkomdag en in de praktijk.
De eerste voortgangsgesprekken met opleider en docent zijn geweest. De aios heeft een IOP en werkt toenemend zelfsturend aan de leerdoelen. De aios betrekt daar ook het thema Chronische zorg met de bijbehorende KBA's bij.
Programmaonderdelen
De supervisie gaat van start. Dat betekent dat veel van de terugkomdagen in de vaste groep korter worden. Op deze dagen moet er een nieuwe balans gevonden worden tussen reflectieonderwijs en medisch inhoudelijk onderwijs.
Ook gaat de aios een dag de werkzaamheden van de praktijkassistent overnemen. Dit kan op de dag zijn dat de praktijkassistent naar het instituut komt (de pa-dag), maar ook op een andere dag.
Aios maken een PICO/CAT en doen een peer-assessment. Ook oefenen ze met SCEGS.
Het onderwijs van docenten richt zich op veel voorkomende chronische ziekten:
- diabetes mellitus
- astma/COPD
- spirometrie
- hart- en vaatziekten
Aios kunnen als opdracht krijgen op per chronische zieke een of twee chronisch zieke patiënten te volgen, of om bijvoorbeeld na te gaan hoeveel COPD-patiënten gecodeerd zijn, bij wie ze onder controle zijn, of ze roken en of ze de juiste medicatie gebruiken. Daarmee oefenen ze ook meteen praktijkmanagement.
Het aios onderwijs staat in dit trimester in het teken van chronische zorg.
Zie verder de overzichten van verplichtingen en belangrijke leeractiviteiten.
1e huisartsstage - 4e trimester
In het 4e trimester verschuift de aandacht qua thema naar patiënten met Aanhoudende Lichamelijke Klachten (ALK). Zie hiervoor op de Wiki de leerlijn ALK met de bijbehorende KBA's.
De 9e-maands voortgangsgesprekken met opleider en docent zijn geweest, met bijbehorende voortgangsadviezen; een moment van bezinning op de voortgang en het vaststellen van nieuwe doelen. De aios heeft en onderhoudt een IOP en werkt toenemend zelfsturend aan de leerdoelen. De aios betrekt daar nu ook het thema ALK met de bijbehorende KBA's bij.
De supervisiebijeenkomsten zijn in volle gang. Dat betekent dat veel van de terugkomdagen in de vaste groep korter zijn dan in het eerste half jaar en vraagt om een goede balans tussen het reflectie-onderwijs en het medisch inhoudelijk onderwijs.
Programmaonderdelen
Het aiosonderwijs staat in dit trimester in het teken van ALK.
Deze leerlijn biedt een grote hoeveelheid instructiefilmpjes, bouwstenen en een serie van drie onderwijsprogramma’s.
Zie verder de overzichten van verplichtingen en belangrijke leeractiviteiten.
Overzicht stagehandleidingen
| Handleiding 1e Huisartsstage |
Klinische stage |
CZ stage |
GGZ stage |
Handleiding 2e Huisartsstage |