Brontekst bekijken van HVZ - Enkel-armindex bepalen

{{Header - Leerlijn chronische zorg}}

{| class="infobox leerlijn-chron"
! colspan="2" | <span class="infobox-titel">[[Leerlijn chronische zorg]]</span>
|-
|'''Auteur'''
|
{{Auteur - Paul Janssen|Paul Janssen}}
{{Auteur - Susanne Claessen|Susanne Claessen}}
|-
|'''Stage'''
|
{{stage - 1e Huisartsstage}}
{{stage - 2e Huisartsstage}}
|-
|'''KBA'''
|
{{KBA 3.1 - Chronische ziekten}}
|-
|'''Competenties'''
|
{{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}}
|-
|'''Leerplek'''
|
{{Toepassing - Praktijkleren}}
{{Toepassing - Zelfstudie}}
|}
=== Relevantie ===
Bij het voetonderzoek van de diabetespatiënt palpeert de huisarts of POH-S beide voetarteriën. Bij afwezigheid van beide pulsaties (aanwezigheid van één pulsatie wordt als normaal beschouwd), wordt eenvoudig doppleronderzoek verricht. Indien ''monofasische'' tonen worden gehoord (bi- of trifasische tonen zijn normaal), wordt de enkel-armindex bepaald.

De via de onderstaande link te bekijken instructiefilm kan worden gebruikt bij het aanleren van adequaat voetonderzoek bij type-2-diabetespatiënten.

==== Definitie Hartstichting ====
De enkel-arm-index is een maat om te bepalen of iemand vernauwingen heeft in de slagaders van de benen.

==== Bloeddruk vergelijken ====
Om de enkel-arm-index (EAI) te bepalen, wordt de bloeddruk van de enkels en de bovenarmen gemeten. De verhouding tussen de bovendruk in de onderbenen en de armen is de enkel-arm-index. Normaal is de bloeddruk in de slagader in de enkel vrijwel gelijk aan die in de arm. Bij een vernauwing in het been is de bloeddruk in de enkel lager dan die in de arm.

==== Bepalen enkel-arm-index ====
De enkel-arm-index wordt gemeten in rust. Daarom is het belangrijk om 10 minuten voor het onderzoek aanwezig te zijn. Bij de start van het onderzoek vraagt de arts de patiënt 5 minuten plat te liggen.

De patiënt krijgt de manchetten van de bloeddrukmeter om de enkels en de armen. De arts brengt gel aan voor het contact met de transducer van een Dopplerapparaat. Een Dopplerapparaat gebruikt ultrageluidsgolven. Dit geluid kunnen mensen niet horen. Met de transducer zoekt de arts een slagader in de voet. Hij hoort de hartslag via het dopplerapparaat.

De manchet rond de enkels wordt opgepompt, totdat de arts de hartslag niet meer hoort. Als de manchet leegloopt, hoort hij de hartslag weer. De bloeddruk van dat moment is de bovendruk. Vervolgens bepaalt de arts de bloeddruk van de bovenarmen. Het onderzoek kan samengaan met een loopbandonderzoek om de enkel-arm-index bij inspanning te meten.

herkomst: https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/medische-onderzoeken/enkel-arm-index

== NHG Protocol Meten van de enkel-armindex ==
{| class="wikitable"
!Fase
!Activiteiten
!Door
|-
| rowspan="2" |'''''Voorbereiding'''''
|'''Geef uitleg over de procedure. Voorbereiding  van de patiënt:'''
* Laat de  patiënt plaatsnemen  op de onderzoeksbank.
* De patiënt moet  voldoende ontkleed zijn:  geen strak zittende mouwen of broekspijpen.
* Laat de  patiënt vijf minuten  rustig zitten of liggen:  de rug en armen gesteund,  benen naast elkaar.
|'''praktijkassistente'''
|-
|'''Klaarleggen materialen'''
* conventionele  bloeddrukmeter
* dopplerapparaat  met vaatprobe (smalle kop, 8 MHz)
* ultrasound gel
* tissue voor  het wegvegen van de gel na  de metingen
* rekenmachine
|'''praktijkassistente'''
|-
| rowspan="2" |'''''Meting'''''
|'''Meten van de bloeddruk aan de armen'''
* Plaats de manchet  zoals gebruikelijk  om de bovenarm.
* Breng ultrasoundgel  aan op de a.radialis  (pols).
* Plaats de transducer in de gel in de richting  van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar  het beste arteriële signaal.
* Zoek met  de transducer het vat: u hoort  duidelijk een pulserend ‘swoesj’-geluid.
* Pomp  de bloeddrukband  op tot 200 mmHg druk.
* Laat  de manchet rustig leeglopen terwijl  u de transducer goed gepositioneerd houdt.
* Lees  de systolische bloeddruk  af zodra de pulsaties in het vat weer  hoorbaar worden.
'''Herhaal de meting aan de andere arm. Gebruik voor de''' 

'''berekening de hoogste  bloeddrukwaarde.'''
|'''praktijkassistente'''
|-
|'''Meting van de bloeddruk aan de benen'''
* Breng  de bloeddrukmanchet  aan, vlak boven  de enkel, met de slangen  naar boven. 
* Palpeer  de a. tibialis posterior  aan de binnenkant van de enkel, juist dorsaal van  de malleolus medialis. 
* Breng  op deze plaats de  ultrasoundgel (of een ander water-houdend medium) aan, ook als de arterie niet palpabel is. 
* Zet het  dopplerapparaat  aan en plaats de transducer  in de gel in de richting  van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar  het beste arteriële signaal. Als u bij de a. tibialis posterior  geen signaal vindt, neem dan de a. dorsalis pedis. 
* Houd  de transducer goed gefixeerd  en pomp met uw andere hand de manchet op  tot ongeveer 30 mmHg boven het niveau  waarbij het signaal verdwijnt. 
* Laat  de manchet leeglopen met een snelheid  van 2 mmHg per seconde. 
* Noteer  de druk waarbij u  het eerste arteriële  signaal hoort. 
* Pomp  tijdens de meting de manchet  nooit bij, maar laat - als de transducer  eventueel is verschoven - de manchet helemaal leeglopen  en begin opnieuw. 
* Als u zowel a. tibialis posterior als a. dorsalis  pedis meet, gebruikt u de hoogste waarde bij het bepalen van de index. 
'''Herhaal de procedure bij het  andere been.'''
|'''praktijkassistente'''
|}
{| class="wikitable"
!''' '''
!'''Activiteiten'''
!'''Door'''
|-
| rowspan="2" |'''''Nazorg'''''
|'''Registratie'''

Bereken de enkel-armindex van  het linkerbeen = hoogste

linkerenkeldruk / hoogste  armdruk.

Bereken de enkel-armindex van  het rechterbeen = hoogste

rechterenkeldruk / hoogste  armdruk.
|'''praktijkassistente'''
|-
|Maak een  vervolgafspraak op  het spreekuur.
|'''praktijkassistente'''
|}
Herkomst: https://www.nhg.org/downloads/protocol-meten-van-de-enkel-armindex

== Instructievideo Ankle Brachial Index ==
Stanford Medicine<youtube>https://youtu.be/KnJDrmfIXGw</youtube>

{{Footer - Leerlijn chronische zorg}}