Leergangen
| Opleiders |
|---|
|
Hoofd |
|
Teamleider opleidersteam |
|
Assistent teamleider |
|
Opleiders |
Inhoud
Inleiding
Huisartsopleiders (hao's) volgen gedurende hun hele loopbaan als hao leergangen, de meerdaagse. Elke leergang duurt vier dagen per jaar, verdeeld over twee blokken van telkens twee aaneengesloten dagen in juni en november. In de tussentijd toetsen de deelnemers het geleerde in de praktijk, voeren opdrachten in de praktijk uit en koppelen de hiermee opgedane ervaringen in het tweede blok terug.
De leergangen zijn niveau-homogeen; met opleiders die in dezelfde fase van het opleiderschap zitten.
De cursussen worden door twee of drie docenten begeleid. In de basisleergangen werken uitsluitend stafleden, soms ondersteund door een ervaren hao. Over het algemeen geven dezelfde docenten een cursus gedurende meerdere jaren. Voor leergang 5 (het keuzecurriculum) worden ook externe docenten uitgenodigd.
In alle cursussen wordt interactief gewerkt met aandacht voor de individuele leerpunten en -vragen van de deelnemers en hun recente opleidingservaringen.
Alle cursussen worden in juni en november geëvalueerd. De evaluatieformulieren en samenvattingen van de docenten worden gelezen door de teamleider van het opleidersteam, de beoordelingen bekendgemaakt en opgeborgen in de dossiers van de betreffende leergangen.
Basiscurriculum
Het curriculum bestaat uit vijf elkaar opvolgende leergangen: de leergangen 0 t/m 4 zijn voor aspirant-, beginnende en gevorderde opleiders. Dit is het verplichte basiscurriculum.
De hao schuift op naar de volgende leergang als aan de aanwezigheidsverplichting is voldaan én volgens de leergangdocenten de beoogde doelen zijn bereikt. De leergang waarin een hao zit staat los van het aantal aios dat deze heeft opgeleid, maar is afhankelijk van hoeveel cursussen succesvol zijn afgesloten.
Voor alle basisleergangen zijn onderwijsprogramma’s beschikbaar die jaarlijks worden geactualiseerd. De groepssamenstelling blijft in principe, mede op wens van de hao’s, gedurende deze leergangen hetzelfde. Doordat men elkaar goed kent, kan er persoonlijk en intensief gewerkt worden. Om het aantal deelnemers onder de 15 te houden, worden alle basisleergangen zo nodig gelijktijdig in 2 of 3 groepen gegeven.
Vanwege de twee startdata voor aios in maart en september beginnen ook leergang 1 en 2 zowel in juni als in november. De leergangen daarna starten enkel in juni. Deelnemers die in juni leergang 2 afgesloten hebben nemen in hetzelfde jaar eenmalig deel aan de novembermodule om daarna in juni in leergang 3 in te stromen. De novembermodule is om logistieke redenen niveau-heterogeen.
Keuzecurriculum
Leergang 5 is het jaarlijks wisselende keuzecurriculum voor de ervaren opleiders. Elk voorjaar wordt het recente aanbod bekendgemaakt en wordt de inschrijving hiervoor geopend.
Voor alle actieve opleiders die in juni niet deel hebben genomen aan een leergang, wordt in november een tweedaagse module aangeboden. Deze module is om logistieke redenen niveau-heterogeen.
Toelichting leergangen per niveau
De aspirant-opleider
Voor de selectie en eerste scholing van huisartsen die belangstelling hebben voor het opleiderschap aan de HOVUmc organiseert de opleiding 2 à 3 keer per jaar een kosteloze oriëntatiecursus van 1½ dag (van 15.00 tot 15.00 uur) met overnachting in een conferentieoord.
De deelnemers maken kennis met de visie en werkwijze van de HOVUmc ten aanzien het opleiden van aios en de rol van huisartsopleiders. Er wordt informatie gegeven over wat er van een opleider verwacht wordt, er worden basale communicatieve competenties getoetst en de deelnemers worden voorbereid op alle activiteiten die plaats vinden vóór de eventuele koppeling aan een aios, te weten het schrijven van een leerwerkplan met opleidersprofiel en het voeren van een kennismakingsgesprek met belangstellende aios.
Na afloop stellen opleiding en deelnemers vast of ze met elkaar in zee willen gaan. Bij wederzijds akkoord volgt er een formele visitatie.
Na de oriëntatiecursus en erkenning als huisartsopleider door de RGS wordt de hao gekoppeld aan een eerstejaars aios of soms een AMA.
Vóórdat de eerste aios of AMA in de praktijk start organiseren wij twee op elkaar aansluitende startersdagen, waarin een eerste basis wordt gelegd op het gebied van taakgebied 2, 3 en 4.
De beginnende opleider
Inhoud
Deze cursus is bedoeld als ondersteuning van hao’s die bezig zijn met hun eerste jaar als opleider. Op de eerste bijeenkomst neem je kennis van het onderwijs aan de HOVUmc en de gebruikte leermiddelen. De beoordelingsprocedure voor aios met de daarbij behorende evaluatieformulieren wordt besproken.
Aan hand van een opname van een eigen consult bespreken we wat we de aios leren over consultvoering en we gaan oefenen met het bespreken van consulten van de aios.
Met behulp van een casus gaan we observatie van het lichamelijk onderzoek oefenen. Daarnaast is er aandacht voor de organisatie van de praktijk: hoe stuur ik de patiëntenstroom.
In het tweede deel zullen we doorgaan op het thema leergesprekken waarbij we gebruik zullen maken van een scoringslijst, de ALVU. Hiervoor neem je een opname van een leergesprek mee. We gaan oefenen met het geven van lastige feedback en het voeren van een beoordelingsgesprek. Naar analogie van het individueel ontwikkelingsplan (IOP) van de aios zul je een individueel ontwikkelingsplan voor jezelf opstellen: wat wil ik als opleider leren, hoe en wanneer?
Thema’s
- Het individueel ontwikkelingsplan van de aios en de hao.
- Voortgangskwalificatie en beoordelingsprocedure.
- Leergesprek over consultvoering.
- Kenmerken van: consultbespreking, dagrapportage en consultatie.
- Werken met video en directe observatie.
- Feedback: theorie en vooral oefenen.
- Leercondities in de eigen praktijk, knelpunten.
Werkwijze
We werken tijdens deze leergang afwisselend in de gehele groep en in kleinere groepen. Wij gaan daarbij uit van jullie werkervaring op dit moment en oefenen zoveel mogelijk met jullie eigen casuïstiek. Ervaren knelpunten zullen we aan de orde laten komen. Inleiding en nabespreking doen we plenair maar verder oefenen we vooral in kleine groepen.
Tijdens het tweede deel wordt gewerkt met eigen video-opnames van leergesprekken. We sluiten aan bij actuele leerwensen.
Competenties
1.1, 1.2, 2.1, 2.2, 2.3, 5.1, 5.2 uit het competentieprofiel van de opleider
Inhoud
In deze cursus staan de eigen leervragen en opnames van eigen leergesprekken van de deelnemers centraal. De cursus refereert aan de ervaringen als hao tot nu toe. Uitgangspunt zijn de door de hao’s ervaren ‘hobbels’ en succeservaringen bij het begeleiden en voeren van leergesprekken.
Hoe plan en structureer je leergesprekken? Wat zijn mogelijkheden om het leren en de interactie tussen hao en aios positief te beïnvloeden? Wat kan belemmeren? Hoe sluit je aan bij de aios? Hoe vind je de goede balans tussen achteroverleunen, luisteren, doorvragen en het inbrengen van je eigen opvattingen en doelen als ervaren huisarts en beginnende huisartsopleider?
Aan het einde van de cursus hebben de deelnemers het eigen repertoire vergroot, weten zij wat op dit niveau van hen wordt verwacht en hebben zij concrete aandachtspunten voor de verdere professionalisering als hao. De deelnemers maken de overgang van beginnend naar gevorderd hao.
Thema’s
- Plaats, vormen en functie van het leergesprek.
- Basisvaardigheden voor het voeren van leergesprekken, zoals het structureren, doorvragen en concretiseren van leervragen.
- De balans tussen leiden en volgen.
- Aandacht voor de beleving, de emotionele reflectie.
- De ALVU als hulpmiddel (een door HOVUmc i.s.m. hao’s ontwikkeld instrument voor de analyse van leergesprekken).
- Ondersteuning bij het klinisch reflecteren.
- De Roos van Leary.
- Persoonlijke valkuilen.
- Het geanimeerd bespreken van de ComBeL en andere ‘good practices’.
- Mogelijkheden van het leergesprekspel.
- Het individuele ontwikkelingsplan van de hao
- Aandacht voor het gezamenlijk spreekuur
Werkwijze
Wij gaan uit van de begeleidings- en leerervaringen tot nu toe. Centraal staan door cursisten meegenomen video-opnames van eigen leergesprekken. Deze leergesprekken zijn door de deelnemer van tevoren bekeken en voor het eigen leren relevante fragmenten zijn gekozen. Als het om een consult- of patiëntenbespreking gaat n.a.v. een consult van de aios is het handig als dit consult ook op video wordt meegenomen. Uitgangspunt zijn de eigen begeleidingservaring en casuïstiek.
Waar nodig bieden wij aanvullende theorieën aan die helpen interactie te analyseren en doelgericht bij te sturen.
In het tweede deel oefenen we met een acteur aan de hand van eigen casuïstiek.
We proberen in deze leergang maatwerk te leveren door goed te focussen op individuele leerwensen. We werken veel in kleine groepjes met intensieve docentbegeleiding.
Competenties
1.1, 1.2, 2.1, 2.2, 2.3, 4.1, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4 uit het competentieprofiel van de opleider
De gevorderde opleider
Inhoud
Opleiden is een proces – vergelijkbaar met een expeditie: je gaat een tijd met elkaar op weg en bent op elkaar aangewezen zonder dat je elkaar van tevoren heel goed kent. Het doel staat vast, maar op de weg ernaartoe kan veel onverwachts gebeuren. Er zijn meer wegen naar Rome.
De aios heeft doelen die hij/zij wil bereiken, de opleider heeft die ook. Ieder heeft een eigen ‘meetlat’, eigen opvattingen, normen en waarden. Soms zijn ze het zelfde, soms ook niet. Wanneer stuur je, wanneer ben je volgend? Wanneer confronteer je? Hoe doe je dat alles?
In deze cursus krijg je vaardigheden en instrumenten aangereikt om bij te sturen waar dat passend is en om (nog) meer diepgang te bereiken in het contact met de aios. We bieden methoden om jouw persoonlijke rol in het leerproces van de aios te onderzoeken. We gebruiken daarbij o.a. elementen uit de theorie over leervoorkeuren, de stijlen van conflicthantering en de Transactionele Analyse.
Thema’s
- Begeleiden en sturen van een leerproces over een langere periode; verschillende interventiemogelijkheden.
- Leervoorkeuren en het omgaan met de verschillen.
- Kernkwaliteiten en allergieën.
- Diversiteit.
- Genogram.
- Eigen normen en waarden.
- Conflicterende meningen en belangen.
- Feedback geven en ontvangen.
Werkwijze
Uitgangspunt van de cursus zijn de persoonlijke ervaringen van de deelnemers tijdens de voorafgaande en lopende begeleidingstrajecten. Het werken aan de eigen doelen staat centraal en bepaalt mede welke theorieën ter ondersteuning worden aangeboden.
De meeste deelnemers kennen elkaar al uit de eerdere leergangen. Dat maakt het mogelijk ook persoonlijkere punten ter sprake te brengen.
We werken individueel, in twee- of drietallen, in de hele groep, soms in twee subgroepen en mogelijk ook samen met een parallelgroep. We maken gebruik van voorbereidingsopdrachten en eigen materiaal, theorieën en modellen, film- en video-opnames, paneldiscussies, veel praktische oefeningen (zoals rollenspelen met ‘echte’ aios).
Competenties
0.0, 1.1, 1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 3.1, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4 uit het competentieprofiel van de opleider
Inhoud
Met deze leergang wordt het basiscurriculum van de scholing als opleider bij HOVUmc afgerond. We maken een ‘pas op de plaats’. Jouw ervaringen met het opleiderschap staan daarbij centraal. Aan de orde zijn vragen als ‘Wat waren de verwachtingen bij de start?’, ‘Wat is sindsdien aan begeleiderscompetenties verworven?’, ‘Waarin wil je je in de komende tijd verder ontwikkelen?’
De cursus levert input voor verdere scholing gericht op ontwikkeling van het opleiderschap. Vanaf leergang 5 kies je zelf daarbij de richting!
Thema's
- Wat hoopte ik dat het opleiderschap me zou brengen? Is dat uitgekomen? Wat/waarom wel of niet? Hoe ben ik daarmee om gegaan?
- Hoe stapte ik in het opleiderschap en wat heb ik inmiddels geleerd/verworven?
- Zicht krijgen op de eigen competenties met behulp van zelf-/peertoetsing en feedback.
- Inzicht in de persoonlijke kwaliteiten die kenmerkend zijn voor het opleiderschap, de dynamiek die dat met zich meebrengt, en de mogelijkheden om daar actief gebruik van te maken.
- Waarin zit het plezier van het opleiden? Wat geeft energie? Zijn geven en ontvangen in balans? Hoe behoud en/of bewaak ik dat?
- Welke competentie(s) wil ik verder ontwikkelen en waar wil ik in deze cursus alvast mee oefenen?
- Hoe kan ik m’n voornemens concretiseren in een persoonlijk ontwikkelingsplan? Hoe benut ik de mogelijkheden van leergang 5?
- Uitwisseling en ontmoeting met collega-opleiders.
- Feedback op individueel actieplan.
- Proeve van opleidercompetenties.
- 360 graden feedback.
- Oefenen met het uitbreiden van het arsenaal aan methodieken : m.b.v. begeleiden van toetsstations, Kenmerkende BeroepsActiviteiten, kennis over de socialisatie van het leren en de Transactionele Analyse, gebruik van de Kernkwaliteiten volgens Offman en andere gesprekstechnieken.
- Feedback op eigen leerdoelen en werken aan het formuleren van een actieplan voor leergang 5 en verder.
Werkwijze
Gedurende de vier cursusdagen worden bovenstaande onderwerpen behandeld. Dit zal gebeuren aan de hand van korte theoretische verdieping en oefeningen. De begeleiding is vraaggericht, mede op basis van de inbreng van de deelnemers. De docenten kiezen in samenspraak met de groep voor passende, interactieve werkvormen. Dat kan ertoe leiden dat de volgorde en invulling van afzonderlijke programmaonderdelen wisselt.
Een belangrijke bouwsteen voor de training vormen dus de presentaties door de deelnemers en de feedback daarop. De door de deelnemers en docenten ingebrachte voorbeelden van prestaties dienen als werkmateriaal; ze worden nader uitgewerkt in de oefeningen en dienen als basis voor persoonlijke feedback. De invulling van de oefeningen wordt hieruit gevoed en afgewisseld met korte theoretische inleidingen van de docenten. We werken een dagdeel met een trainingsacteur aan de zelfgekozen aandachtspunten van de deelnemers.
De cursus wordt afgerond met individuele feedback. Als de inbreng van de deelnemer onvoldoende is geweest om een goed beeld te vormen van de begeleidingscompetenties kan er een aanvullende opdracht geformuleerd worden.
Competenties
0.0, 2.1, 2.2, 2.3, 3.2, 4.3, 5.1 uit het competentieprofiel van de opleider
De ervaren opleider
De ervaren opleider kiest zelf de inhoud van het scholingstraject.
Wij hebben ons tot taak gesteld het scholingsaanbod voor ervaren opleiders in leergang 5 boeiend en prikkelend te houden. Daarom wisselt het aanbod van elk jaar en zoeken wij naar verschillende zwaartepunten ten aanzien van de taakgebieden van het competentieprofiel.
Het aanbod omvat cursussen die het instituut ontwikkelt en uitvoert (al dan niet met gastdocenten) en een ruim aanbod van alternatieven, zoals landelijke cursussen, supervisie, intervisie, deelname aan structurele commissies en werkgroepen, co-docentschap in het hao-curriculum, het hao-mentoraat, een kaderopleiding of eigen projecten.
Lorem ipsum...
Werkgroepen/commissies
Als je vanuit de hao-functie als lid deelneemt aan een structurele werkgroep of commissie, zoals het hao-team, de curriculumcommissie, het landelijk overleg voor hao-coördinatoren, de werkgroep APC of praktijkmanagement, kan je hiermee de vier dagen van de meerdaagse compenseren.
STARclass spoedzorg in de huisartspraktijk
De STARclass richt zich op wat kan voorkomen in de huisartspraktijk overdag en de diensten op de huisartsenpost. De spoedeisende omstandigheden worden zo realistisch mogelijk nagebootst.
Alle relevante informatie is te vinden op de website van Schola Medica.
Supervisie
Wij juichen het toe als opleiders supervisie gaan volgen! (Mocht je supervisie willen volgen terwijl je in leergang 1-4 zit, vragen wij je toch deel te nemen aan je vierdaagse en je supervisie te ‘verzilveren’, zodra je leergang 5 hebt bereikt.)
Houd hierbij rekening met de onderstaande richtlijnen:
- De supervisie richt zich niet alleen op het huisarts-zijn, maar ook op het opleider-zijn.
- De supervisor is LVSC- en/of NHG-geregistreerd.
- De supervisieserie duurt minimaal 10 bijeenkomsten, in principe om de 14 dagen. Voor individuele supervisietrajecten voor opleiders die supervisie-ervaring hebben kan een serie van 8 gesprekken voldoende zijn.
- Minimale duur van elke bijeenkomst is: individueel 1 uur, 2-tal 1½ uur, 3-tal 2 uur.
- De kosten van de supervisie worden door de deelnemers zelf gedragen.
- Voor elk contactuur supervisie kan een NHG-geregistreerde supervisor een accrediteringspunt aanvragen naast de forfaitaire punten.
Voor verdere informatie, hulp bij het vinden van een geschikte supervisor, het samenstellen van een supervisiegroepje of het contact leggen met collega’s die als opleiders supervisie-ervaring hebben opgedaan en daarover informatie willen verstrekken, kun je contact opnemen met Helle Poulsen.
Intervisie
Deelname aan minimaal zeven bijeenkomsten van een intervisiegroep, begeleid of onbegeleid met hao-collega’s gedurende maximaal twee jaar.
Herhalen basisleergang
De inhoud van de basiscursussen is in de loop der jaren flink veranderd en nieuwe docenten zetten altijd weer eigen accenten. Als je denkt dat je toe bent aan het opfrissen van de thema’s van leergang 2, 3 of 4 dan ben je van harte welkom, mits er vrije plaatsen zijn.
Co-docentschap hao-basiscurriculum
Wie ervoor voelt en denkt didactische kwaliteiten te hebben kan zich bij de hao-coördinator opgeven als co-docent voor de startersdagen, leergang 1 of 2. Eventueel nodigen we je eerst uit voor een oriënterend gesprek.
Je zult altijd naast een staflid-docent werken. De hoofdverantwoordelijkheid zal altijd bij het staflid liggen; jouw activiteiten zijn van ondersteunende aard.
De cursussen zijn heel goed uitgewerkt en je kan volstaan met ongeveer één dag inlezen en voorbespreken. Zou het je meer werk kosten, dan kunnen extra tijd waarnemingskosten worden gedeclareerd.
Als je dit werk binnen je scholing als ervaren hao doet wordt je er niet voor betaald (wél betalen wij jouw verblijf in het conferentieoord en reiskosten). Valt je aios onverwacht uit, dan kun jij de contacturen wel declareren. Dit alternatief kun je maximaal 2 jaar achter elkaar kiezen.
Onderwijsontwikkeling en (co-)docentschap hao-keuzecurriculum
Als je zelf ideeën hebt voor het opzetten van een nieuwe didactisch gerichte cursus c.q. onderwijsactiviteit voor ervaren opleiders, dan nodigen we je graag uit om jouw ideeën met ons te bespreken. Wij zullen kijken of jouw ideeën passen in het kader van ons hao-curriculum en zo ja, hoe we jou kunnen ondersteunen bij het vormgeven ervan.
Denk je ook over didactische kwaliteiten te beschikken, dan zou je de cursus eventueel zelfs samen met een ervaren staflid of een gastdocent(e) kunnen geven. Daarvoor zullen wij je van tevoren uitnodigen voor een oriënterend gesprek.
Waarschijnlijk zal het ontwikkelen, geven en mee-organiseren je meer tijd kosten dan de vier scholingsdagen. Je kunt deze activiteiten dan voor twee jaren scholing laten tellen of voor de meertijd (in overleg) waarneemkosten declareren.
Als je dit werk binnen je scholing als ervaren hao doet, wordt je er niet voor betaald (wél betalen wij jouw verblijf in het conferentieoord en reiskosten). Valt je aios onverwacht uit, dan kun jij de contacturen wel declareren. Dit alternatief kun je maximaal 2 jaar achter elkaar kiezen.
Workshops voor aios en/of hao's
Het geven van workshops voor hao’s of aios kan, als het gelijk staat aan vier dagen, een alternatief zijn voor onze meerdaagse cursussen. Je wordt dan voor deze activiteit niet betaald (behalve de reiskosten). Voor dit alternatief kun je maximaal twee achtereenvolgende jaren kiezen.
Eigen projecten
Misschien heb je alleen of samen met hao-collega’s een eigen idee hoe je jouw didactische scholing vorm zou willen geven. Bijvoorbeeld door het schrijven van een artikel, het doen van een onderzoek, het houden van een enquête, het organiseren van een reis voor en met hao-collega’s naar een andere huisartsopleiding, nationaal of internationaal. Het project(je) dient gerelateerd te zijn aan het competentieprofiel van de opleider.
Lever vooraf een korte beschrijving in bij de teamleider van het opleidersteam en een kort berichtje, schriftelijk of mondeling achteraf.
Hao-mentorschap
Ervaren hao’s, die over langere tijd goed geëvalueerd zijn als opleider, kunnen zich opgeven als hao-mentor. Kijk voor meer informatie over deze functie op de website.
Hao-mentoren worden desgewenst ook ingeschakeld voor het voeren van voortgangsgesprekken met beginnende hao’s. Wij organiseren (scholings)bijeenkomsten voor het invullen van deze functie.
Na twee jaar achtereenvolgend mentorschap vragen we je wel om ook weer deel te nemen aan een vierdaagse of of ander alternatief.