1e Huisartsstage

1. Hoofdpagina
2. 1e Fase
3. 1e Huisartsstage

1e Huisartsstage
Onderwijscoördinatoren Beatrijs de Leede Chris Rietmeijer
Teamleider Jeroen Woertman
Assistent teamleider Sylvia Vlak
1e Huisartsstage Supervisie Verplichtingen Opleidershandleiding Bouwstenen

Handleiding 1e huisartsstage

Deze handleiding biedt een praktische beschrijving van het praktijkleren en het instituutsonderwijs tijdens de eerste huisartsstage.

Doelen en globale inhoud

In deze stage leert de aios het dagelijks werk van de huisarts uit te voeren. Huisartsgeneeskundige kennis en vaardigheden, besliskunde en arts-patiëntcommunicatie staan daarbij centraal. De volgende thema's uit het Landelijk OpleidingsPlan krijgen extra aandacht:

• Korte episode zorg
• Spoedeisende zorg
• Chronische zorg
• SOLK

Voor het jaar 2021 hebben we als extra aandachtsgebied door de hele opleiding heen de toekomst van het huisartsenvak (hier volgt spoedig een link naar de betreffende informatie).

Opbouw in trimesters

Het onderwijs tijdens de eerste huisartsstage is opgedeeld in vier trimesters, elk met een eigen handleiding.

In de tweede of derde maand van de opleiding neemt de aios deel aan de landelijke vierdaagse STARtclass Huisartsgeneeskunde I (spoedzorg in de huisartspraktijk). Deze cursus bereidt de aios voor op acute situaties, zowel overdag als tijdens ANW-diensten. Het afronden van de cursus is voorwaardelijk om gedurende de huisartsopleiding diensten op de huisartsenpost te kunnen doen.

Gebruik de digitale reader van Schola Medica om je voor te bereiden op de STARtclass.

Trimesterhandleidingen

.
1e Trimester	2e Trimester	3e Trimester	4e Trimester

 

Praktijkleren

De aios leert het vak in de huisartspraktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:

• Een voldoende en divers patiëntenaanbod. Huisartsgeneeskunde is een breed vak. Het is van belang dat aios die breedte ook in hun eigen spreekuur ervaren. Vooral in de tweede huisartsstage is het van belang met de opleider en praktijkassistent(e) samen te zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk spreekuur, met onder andere voldoende patiënten met complexe problematiek. Uit onderzoek binnen de huisartsopleiding is gebleken dat met name de meer complexe problematiek niet altijd vanzelf bij de aios terechtkomt.
• Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is regelmatig overleg met, en observatie door, de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Deze balans wordt onder andere mogelijk gemaakt door:
  • Dagelijkse leergesprekken van een uur, naast ad-hoc-overleg over individuele patiënten.
  • Wekelijkse om-en-om spreekuren, naast ad-hoc-observaties.
  • Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
  • Voortgangsgesprekken.

Instituutsonderwijs

Drie tot vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen van circa 14 aios en 2 docenten: een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent. De vaste terugkomdag in de eerste fase is de dinsdag, in de tweede fase de donderdag. Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. het instituutsonderwijs is deels vraaggestuurd: de aios en docenten kiezen, binnen de kaders van het Landelijk OpleidingsPlan, zelf welke onderwerpen zij aan bod laten komen, en in welke vorm.

De opbouw van de terugkomdag kent een aantal vaste onderdelen:

Reflectieonderwijs

Feedback en reflectie zijn essentieel voor het zelfsturend leren van de aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios leggen casus en dilemma's voor aan hun groepsgenoten en docenten. Door reflectie en feedback op deze praktijkervaringen krijgt de aios meer grip op de ervaring, en handvatten voor de verdere professionele ontwikkeling. Dit kan leiden tot gerichte leeractiviteiten. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep. Zie Leerlijn professionaliteit.

Aiosonderwijs

De aiosgroep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het aiosonderwijs te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aiosonderwijs. Het is daarbij van belang dat het onderwijs aansluit op de leerwensen van de groep. Op de Wiki zijn per thema en per competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs.

Zie ook Zelfstudie en Opdrachten

Docentonderwijs en training

Naast het aiosonderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertisegebieden. Zo geven gedragswetenschappelijk docenten onder meer trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie. Huisartsdocenten geven onderwijs over medisch-inhoudelijke onderwerpen, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuw thema.

Individuele begeleiding aios

Op de terugkomdag is er tijd voor individuele begeleiding van de aios door de docenten. Individuele begeleiding vindt ook plaats binnen de digitale leeromgeving Canvas waar de docenten inhoudelijk kunnen reageren op bestanden die de aios uploadt, zoals het Individueel ontwikkelingsplan (IOP). Naast de aios begeleidt de docent ook dienst opleider (tijdens de parallel- en koppeldagen) en het aios-opleiderkoppel, bijvoorbeeld door praktijkbezoeken af te leggen en voortgangsgesprekken bij te wonen. We spreken hierbij van samenwerking rond het leren van de aios in de driehoek van aios-opleider-docent.

Expertonderwijs

Expertonderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied. Tijdens de eerste huisartsstage is de hoeveelheid expertonderwijs beperkt tot de landelijke STARtclass Huisartsgeneeskunde I en daarnaast in totaal twee a drie themadagen rond Zorg voor het kind, Klinisch redeneren en Chronische zorg.

Supervisie

Het reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit komen tot gerichte leeractiviteiten en ontwikkelingen van het gedrag is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling als aios en huisarts. In het onderwijs is daarom in de eerste huisartsstage ruimte gereserveerd voor supervisie, waarin er gewerkt wordt aan verdieping ten aanzien van persoonlijke thema's in het werk. In groepjes van drie worden aios gedurende tien bijeenkomsten door een supervisor begeleid. Dit onderwijs speelt zich dus buiten de fasegroep af. Zie Supervisie 1e Huisartsstage.

Evaluatie en planning

Om het cursorisch onderwijs voor een komende periode voor te bereiden zijn er op de terugkomdag regelmatig evaluatie- en planningsmomenten nodig. Hier wordt teruggekeken naar de voorafgaande periode (wat beviel, wat werd gemist) en vooruitgekeken naar het onderwijs in de komende periode (leerwensen aios binnen het kader van de opleidingsperiode en andere wensen). Er worden afspraken gemaakt over wie wat gaat doen.

Zelfstudie en Opdrachten

Zelfstudie en opdrachten hebben als doel om, binnen het kader van de opleidingsdoelen, persoonlijke leerdoelen te kiezen en daaraan te werken, veelal uitmondend in een casus- of themapresentatie in de groep. De opdrachten zijn voor alle aios verplicht.

De aios is volgens de CAO gerechtigd om per week 3 uur opdrachttijd in de praktijk te reserveren. Dat geeft ruimte om bijvoorbeeld specifieke patiënten te zien; denk bijvoorbeeld aan Chronische zorg of SOLK. Daarnaast kan de opdrachttijd benut worden voor literatuuronderzoek, overleg en verslaglegging.

Een aantal opdrachten is beschreven. Aios kunnen, gemotiveerd en in overleg, van een opdracht afwijken als dat beter past bij het behalen van de betreffende leerdoelen (zelfsturing binnen kaders). Klik hier voor inspiratie.

Waar mogelijk kunnen opdrachten gecombineerd worden, bijvoorbeeld een presentatie over de opdracht Praktijkverbeterplan of een opdracht die door twee aios samen wordt uitgevoerd.

Leerdoelen en opdrachten worden vastgelegd in het IOP.

De vier opdrachten van de 1^e huisartsstage staan beschreven in de trimesterhandleidingen en sluiten aan bij de vier hoofdthema's van de eerste fase:

1. Korte episode zorg
2. Spoedeisende zorg
3. Chronische zorg
4. SOLK

Zie ook Aiosonderwijs

Voortgang en Beoordeling

Het individueel ontwikkelingsplan (IOP)

Vanaf het eerste voortgangsgesprek in de eerste huisarts-stage (5e maand) beschrijft de aios haar leerdoelen in het IOP dat een plaats krijgt in het ontwikkelingsdossier in het e-portfolio. Het IOP is een verplicht onderdeel van de opleiding. Het doel van het IOP is het ondersteunen van de zelfsturing in het leren. De aios maakt bewuste keuzes en zoekt daarover actief het gesprek met de opleider en/of de docent.

Elke vier maanden zijn er voortgangsgesprekken, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent. De competentieontwikkeling van de aios in de afgelopen periode wordt besproken en er wordt vooruitgekeken naar welke leerdoelen centraal zullen staan in de volgende periode. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver deze is ten opzichte van het competentieprofiel huisarts. De competentieboordelingslijst ComBeL dient hierbij als onderlegger en beoordelingsinstrument. De thema's van het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) met de bijhorende KBA's geven de context waartegen de competentieontwikkeling wordt bezien.

Opleider en docent hebben een coachende rol bij de leeractiviteiten van de aios. Daarnaast hebben opleider en docent een beoordelende rol bij de competentieontwikkeling van de aios. Alles over voortgang en beoordeling staat uitgebreid beschreven op de Wiki-pagina Toetsing en Beoordeling. Op de pagina Verplichtingen aios staat een overzicht van alle verplichtingen per stage.

Elke aios is verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn/haar eigen voortgang in het e-portfolio en op Canvas. Het portfolio bevat de voortgangsadviezen, voortgangsbeslissingen en een neerslag van de beoordelingen en prestaties van de aios die het bewijs vormen van het verworven niveau van de competenties. We beschouwen de aios als eigenaar van het portfolio. De aios nodigt de beoordelaars uit om de beoordelingen in te vullen. Twee keer per jaar maakt de aios de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (LHK).

Na zes maanden is er de Basisconsultvoeringstoets (BCT), waarin de arts-patiëntcommunicatie door externe beoordelaars middels video-opnames wordt getoetst.

 

Overzicht verplichtingen

Verplichtingen 1e Huisartsstage

Klinische stage

CZ stage

GGZ stage

Verplichtingen 2e Huisartsstage

Individualisering opleiding

Binnen het beschreven curriculum heeft de aios veel te kiezen. Aios met relevante werkervaring voorafgaand aan de opleiding kunnen vrijstellingen voor stages aanvragen. Aios hebben, binnen wettelijke kaders, een rol in het kiezen van welke soort externe stage zij willen volgen. Dit alles wordt vastgelegd in het Individueel opleidingsschema (IOS). In de 2^e fase is er een aanbod van expertonderwijs, waaruit gekozen kan worden. Tevens zijn er dan differentiatiemogelijkheden, een aanvullend, landelijk en verdiepend onderwijsaanbod waarmee de aios zich extra kan bekwamen in een specifiek onderdeel van de huisartsgeneeskunde. Congresbezoek kan een aantal terugkomdagen vervangen. Bestuursactiviteiten bij de LOVAH (Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen) kunnen deels in opleidingstijd worden gedaan. Zie ook het Aanwezigheidsreglement.

Onderwijsinformatiesystemen

Binnen de huisartsopleiding werken we met verschillende digitale systemen. Zie voor een uitgebreide beschrijving de handleiding ICT.

• E-portfolio. Een online portfolio waarin de aios opneemt: alle ComBels en voortgangsadviezen, alsmede de reflectieverslagen na de voortgangsgesprekken, de verklaringen dienstdoen, supervisiebeoordelingen.
• Canvas. De interactieve digitale leeromgeving waarop de aios binnen zijn/haar groep kan communiceren over inhoudelijke en praktische zaken, zoals voortgang in het individueel ontwikkelingsplan, literatuur, presentaties. Ook het rooster is opgenomen in Canvas.
• HOVUmc-Wiki. Deze open, online informatiebron bevat een groot aantal onderwijsbouwstenen, gerangschikt onder vijftien leerlijnen. Een bouwsteen bevat informatie over een bepaald onderwerp. De bouwstenen zijn bruikbaar bij het maken van onderwijs door aios en docenten, ter ondersteuning van het praktijkleren, voor zelfstudie en voor leergesprekken. Naast onderwijsinhoudelijke informatie bevat de Wiki alle handleidingen en regelgeving van de opleiding.
• Videoplatform. Dit is een beveiligde online omgeving waar aios video-opnames van consulten uploaden om later terug te kijken met de opleider, de docenten of de terugkomdaggroep. Ook vindt via dit platform de beoordeling voor de BasisConsultvoeringsToets en de consultvoeringstoets van de tweede huisartsstage plaats.
• Webmail. Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc-account.

 

Overzicht stagehandleidingen

Handleiding 1e Huisartsstage

Klinische stage

CZ stage

GGZ stage

Handleiding 2e Huisartsstage