Leerlijn medisch handelen

Leerlijn medisch handelen
	Leerlijnhouder; Drs. Sjors Konijn; Huisarts, opleider
	Leerlijnmedewerkers; Dr. Yeun Ying Wong; Huisarts

Medisch handelen, de kerncompetentie van de huisarts, krijgt in deze Wiki veel aandacht onder de tien huisartsgeneeskundige thema's. Medisch handelen kent drie pijlers: communicatievaardigheden, medisch-technische vaardigheden en klinisch redeneren op basis van kennis van ziektebeelden en epidemiologie. Het klinisch redeneren krijgt aandacht onder de verschillende huisartsgeneeskundige thema's; communicatie krijgt aandacht onder leerlijn Communicatie. Deze leerlijn Medisch handelen richt zich op de medisch-technische vaardigheden.

Medisch-technische vaardigheden vormen een belangrijk onderdeel van het huisartsenvak. Los van het belang van het goed uitvoeren van vaardigheden, dragen vaardigheden belangrijk bij aan het werkplezier en het competentiegevoel van aios en huisarts.

De aios leert vaardigheden vooral in de praktijk. Daar dienen de situatie en de urgentie zich aan om iets uit te voeren en te oefenen. De ondersteuning vanuit het opleidingsinstituut is tweeledig:

Opleider en aios faciliteren bij het praktijkleren, o.a. via deze leerlijn.
Aios de gelegenheid geven tot het droogoefenen van vaardigheden, bijv. middels fantomen.

Inhoud

1 Medisch-technische vaardigheden
- 1.1 Basisarts-vaardigheden
- 1.2 Huisarts-specifieke vaardigheden
2 Online materiaal
3 Bouwstenen
4 Literatuurbronnen, boeken

Medisch-technische vaardigheden

In het kader van bovengenoemde visie verdelen we de vaardigheden, binnen deze leerlijn, in twee groepen:

Basisarts-vaardigheden

Deze zijn vaardigheden die de aios geacht wordt in de basisopleiding geleerd te hebben (ausculteren, buikonderzoek etc.).

De aandacht voor zowel het beheersen van de basisarts-vaardigheden door aios als voor het beoordelen ervan door de hao blijkt kleiner ten op zichte van de huisarts-specifieke vaardigheden. Dit terwijl de basisvaardigheden een groter en belangrijker deel vormen in de dagelijkse praktijk. Een mogelijk onderliggende oorzaak is dat het lastiger is om deze vaardigheden te bespreken: gêne kan bijvoorbeeld een rol spelen. De aios kan het gevoel hebben dat hij dit al moet kunnen waardoor er snel een beoordelingsgevoel ontstaat; de opleider kan het gevoel hebben dat hij de aios aan het controleren is.

Aandacht voor de basisarts-vaardigheden klemt des te meer, omdat de vooropleiding niet voor alle aios gelijk is. Er mag daarom niet automatisch aangenomen worden dat de aios de basisarts-vaardigheden bij het starten van de opleiding al (goed) beheerst. De leerlijn biedt met enkele bouwstenen inzichten uit recent onderzoek op het 'meester-gezel'-dynamiek, zie bijvoorbeeld Om-en-om-spreekuur.

Huisarts-specifieke vaardigheden

Deze zijn de extra vaardigheden die in de huisartspraktijk van de aios gevraagd worden (Cyriax, IUD, kleine chirurgie en dergelijke). Aios voelen zich daarin vaak (nog) onbekwaam. Aan huisartsspecifieke vaardigheden wordt in de praktijk regelmatig aandacht en tijd besteed.

Online materiaal

Voor het aanleren van vaardigheden zijn er diverse onderwijsvormen. Verschillende bouwstenen van deze leerlijn bespreken hoe het vaardighedenonderwijs op een zinvolle manier vormgegeven kan worden. Zoals het oefenen op fantomen. Fantomen reserveer je via deze link

Verder maakt de leerlijn wegwijs binnen het bestaande online materiaal voor het uitvoeren en leren van zowel basisarts- als huisarts-specifieke vaardigheden:

De Nederlands Huisartsen Genootschap voorziet de aios, en de huisarts, van bijna veertig verschillende instructiefilmpjes over huisarts-specifieke vaardigheden. Aios en docenten van de huisartsopleidingen kunnen kosteloos gebruik maken van de e-learning materialen (log in met je Haweb-account en ga naar “mijn NHG-leeromgeving” links bovenin).

Voor onderwijs en toetsing in vaardigheden biedt de Huisartsopleiding Nederland (HON) biedt volgende overzichtslijsten aan:

De lijst Toelichtingen op Vaardigheden geeft duidelijke instructiematerialen van diverse vaardigheden, in de vorm van filmpjes of protocol. De instructies zijn geordend per ICPC code.
Daarnaast bestaat er de Overzicht vaardigheden per ICPC-categorie. Deze lijst geeft een overzicht van de diagnostische vaardigheden (vanaf pag. 5) en therapeutische vaardigheden (vanaf pag. 10) die veel gebruikt worden in de huisartsenpraktijk.
De vernieuwde vorm van (individuele) 'toetsing' is de korte vaardigheden beoordeling (KVB) en te vinden op de HON-site. Voor inhoudelijke toelichting verwijzen we naar de bouwsteen KVB.
In het kader van onderwijs op gepaste afstand heeft de Huisartsopleiding Nederland het Protocol Vaardigheden op Afstand opgeschreven. Hierin staan verschillende werkvormen en tips beschreven voor het aanleren van nieuwe medische vaardigheden in COVID-tijd, toepasbaar voor op de praktijk en TKD.

Bouwstenen

Literatuurbronnen, boeken

Handboek verrichtingen in de huisartsenpraktijk. 6e druk 2018, door Lex Goudswaard, Kees in 't Veld en William Kramer
Handboek diagnostische verrichtingen in de huisartsenpraktijk. 2e druk 2018, door Kees in ’t Veld en Lex Goudswaard
Aandoeningen van het bewegingsapparaat in de algemene praktijk. 1e druk, 5e oplage 2005, door Dr. A.N. de Wolf en J.A.M. Mens
Onderzoek van het bewegingsapparaat - Fysische diagnostiek in de algmene praktijk. 3e druk, 2e oplage 2006, door DR. A.N. de Wolf en Dr. J.M.A. Mens

Leerlijnoverzicht