Als je (als) aios iets niet (zo goed) kan; feedback geven en kwetsbaarheid

Leerlijn medisch handelen
Auteur	Yeun Ying Wong;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
Competenties	Medisch handelen; Communicatie;
Leerplek	Leergesprek; Praktijkleren; Zelfstudie; Onderwijsprogramma;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doelen
3 Gebruiksaanwijzing
4 Onderwijsactiviteiten
- 4.1 Bronnen

Relevantie

Het aanvangsniveau vaardigheden verschilt onder aios. Aios hebben vaak niet alle co-schappen gedaan. Sommige aios hebben na hun artsexamen al veel ervaring als anios opgedaan, anderen minder of niet. Het is daarom niet de vraag of je als aios alle vaardigheden beheerst maar welke vaardigheden je in welke mate beheerst.

Voor het leerproces van vaardigheden is het van belang dat de aios hulp durft te vragen wanneer zij iets niet weet of kan. Dit kan lastig zijn, vooral, wanneer de aios zich kwetsbaar of niet op waarde geschat voelt in de opleidingsrelatie.

Een investering in een goede en langlopende opleidingsrelatie tussen ‘meester en gezel’ is dus van belang voor het leerproces. Uit onderzoek (Telio et al. 2016) blijkt dat feedback aan elkaar kunnen geven een voorwaarde is om de opleidingsrelatie te laten slagen.

De hao zal zich ook kwetsbaar moeten kunnen opstellen voor feedback van de aios over de opleidingsrelatie.

Daarnaast is het van belang dat de aios het gevoel krijgt dat de hao een betrokken interesse heeft in het leerproces van de aios, waarop de aios het vertrouwen in zichzelf krijgt om te kunnen groeien.

Doelen

De aios bewust maken dat het normaal is als ze sommige basisartsvaardigheden niet beheerst, en dat dat niet erg is.
De wetenschap meegeven dat hulpvragen door de aios, wanneer ze iets niet kan, leidt tot positieve zichtbaarheid van haar leerproces bij de hao.
Het inzicht geven dat feedback van hao naar aios alleen werkt als de aios weet dat het uit een goed hart komt (en er dus een goede opleidingsrelatie bestaat). Een goede opleidingsrelatie wordt verkregen door ook als aios feedback aan de hao te geven; door aan te geven wat voor jou als aios wel en wat niet prettig werkt.

Gebruiksaanwijzing

De bouwsteen kan dienen als discussie-item tijdens een terugkomdag of koppelmiddag, zodat zowel de aios als de hao van het bestaan van deze bouwsteen op de hoogte is.

Investeer aan het begin van het opleidingsjaar in de relatie door gesprekken met elkaar te houden als aios onderling en/of als meester-gezel-duo. Op deze manier investeer je in elkaars verwachtingen in hulp (durven) vragen, en waarborg je de veiligheid bij kwetsbare situaties als hulp vragen en feedback krijgen.

Sta in de loop van het jaar regelmatig stil tijdens leergesprekken of de opleidingsrelatie naar beider tevredenheid loopt en zo nee, hoe die verbeterd kan worden.

Onderwijsactiviteiten

Bekijk ter inspiratie de TED talk van Brene Brown. Over kwetsbaarheid, jezelf gunnen om te groeien. Link (20min)
Lees (de samenvatting van) het artikel van Telio et al. (zie bron).

Op de terugkomdag: Bekijk thuis de TED talk van Brene Brown: feedback vragen is je kwetsbaar durven opstellen. Hoe is dat tijdens de opleiding? Geef je als aios het makkelijk aan als je iets niet kan? En ook als iets het niet prettig werkt met de opleider? Of ontloop je het gespreksonderwerp en zoek je het zelf uit? Hoe kunnen jullie elkaar als aios helpen? Deel je tips met elkaar.

Leergesprek: Spreek met je opleider af om allebei thuis het artikel van Telio et al. door te nemen voor een volgend leergesprek. Oriënteer tijdens het leergesprek met je hao wat voor jou een veilig en prettig opleidingsklimaat is. Vind je het lastig aan de hao te geven als blijft dat je een basisartsvaardigheid niet te kunnen? Hoe zou je willen dat je hao reageert als je het wel aangeeft, wat voor reactie is prettig en wat niet? En staat je hao open überhaupt open voor feedback als iets niet prettig werkt in de opleidingsrelatie? En kan je vervolgens met elkaar afspraken over maken om het leerproces te verbeteren en te evalueren?

Drie tools om de leerrelatie tussen aios en hao vakinhoudelijk te stimuleren:

a. Leer elkaar vroeg in het leerjaar vakinhoudelijk kennen. Dit kan je doen met de assessmentlijst (Bouwsteen Niveau bespreken) en de vaardighedenlijst. Beide lijsten helpen bij in kaart brengen van leemtes in basisvaardigheden van zowel de aios als hao.

b. Houd wekelijks een om-en-om spreekuur. Door dit regelmatig te doen, wordt observatie van elkaars doen en laten laagdrempelig en normaal en minder kwetsbaar (zie ook recent onderzoek van Rietmeijer CBT et al. 2021). Dit bevordert elkaar feedback te geven.

c. Koppel aan het om-en-om spreekuur een wekelijkse moment om met elkaar te evalueren over wat goed gaat en wat (nog) niet en wat er nog nodig is om verder te leren (de wederzijdse feedback). Bespreek bijv. hierbij of je je als aios en als opleider prettig voelt tijdens de samenwerkingsmomenten.

Bronnen

Telio S, Regehr G, Ajjawi R. Feedback and the educational alliance: examining credibility judgements and their consequences. Med Educ. 2016 Sep;50(9):933-42

CBT Rietmeijer et al.; What happens under the flag of direct observation, and how that matters: A qualitative study in general practice residency, 2021 Aug;43(8):937-944. Het belicht aios-ervaringen met observatie van technische vaardigheden in de huisarts opleidingspraktijk.

De bouwstenen in de leerlijn medisch handelen

De leerlijnen

Leerlijn medisch handelen
Auteur	Yeun Ying Wong
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
Competenties	Medisch handelen Communicatie
Leerplek	Leergesprek Praktijkleren Zelfstudie Onderwijsprogramma