- Hoofdpagina
- Leerlijn preventie
Inleiding
Preventieve zorg is een van de vijf kerntaken van het huisartsenvak die in januari 2019 zijn geformuleerd. Preventieve zorg betekent zowel het voorkomen van ziekte door toepassen van preventieve maatregelen als de behandeling van bestaande aandoeningen middels verschillende leefstijlinterventies. In deze leerlijn kijken we ook naar de bevolkingsonderzoeken zoals die landelijk worden aangeboden.
We dragen een overzicht aan van onderwerpen waarover in de spreekkamer regelmatig vragen komen. Dit varieert van screenend bloedonderzoek tot welk dieet te volgen bij diabetes type 2.
Preventie en huisarts
Het doel van preventie in de gezondheidszorg is zorgen dat mensen langer gezond blijven door hun gezondheid te bevorderen en te beschermen. Preventie heeft ook tot doel ziekten en complicaties van ziekten te voorkomen of in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen.
Sta eens stil bij de volgende punten
Zelfreflectie
De preventieparadox
Preventieprogramma’s voor de hele bevolking zijn op macro niveau gezien effectiever dan acties die gericht zijn op mensen met een verhoogd risico. Het rendement van effectieve preventie is echter voor het individu gering.
De preventieparadox is dan deze schijnbare tegenstelling dat preventieve maatregelen op bevolkingsniveau een grotere gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig - en zelfs zonder zekerheid - voor het afzonderlijke individu.
Na het doornemen van onderstaande bronnen
- heb je inzicht in het verschijnsel preventieparadox;
- ben je je bewust van jouw invloed als huisarts op de individuele preventie;
- begrijp je de werking tussen preventie op bevolkingsniveau en in de spreekkamer;
- denk je na over je eigen visie hoe je deze kennis inzet in je werk als huisarts.
Bekijk onderstaande bronnen, en bedenk vragen die je in de groep zou kunnen bespreken. Denk ook aan relevante thema's uit het huidige debat, bijvoorbeeld de rol van preventieve maatregelen bij de corona pandemie.
Opbouw van de leerlijn
De leerlijn preventie bestaat uit:
Bouwstenen
Deelthema 1: Zorg op individueel niveau
| 1. Stelt, samen met de patiënt, een individueel zorgplan op ter preventie van een chronische ziekte.
|
Competenties
|
- Stelt, samen met de patiënt, een individueel zorgplan op ter preventie van een chronische ziekte (bijvoorbeeld diabetes, hart- en vaatziekten).
- Weegt en bespreekt met de patiënt de voor- en nadelen van de verschillende preventieve interventies.
|
- Medisch handelen
- Communicatie
- Maatschappelijk handelen
- Kennis en wetenschap
|
| 2. Verkent op indicatie de leefstijl van een patiënt en bespreekt mogelijkheden tot verandering.
|
Competenties
|
- Stelt vast in welke veranderingsfase de patiënt zich bevindt.
- Verkent samen met de patiënt waar de wensen en (on)mogelijkheden liggen, door middel van motiverende gesprekstechnieken.
- Speelt - wanneer de patiënt besluit zijn of haar leefstijl te veranderen - een ondersteunende rol in dit verandertraject.
|
- Medisch handelen
- Communicatie
- Maatschappelijk handelen
- Professionaliteit
|
| 3. Adviseert over verschillende preventieve activiteiten.
|
Competenties
|
- Adviseert desgevraagd over verschillende preventieve activiteiten, zoals total body scans en PSA bepaling.
- Geeft een evidence-based antwoord op vragen van een patiënt hierover.
- Bepaalt zijn positie en taakopvatting ten aanzien van preventieve activiteiten in de huisartsenpraktijk.
|
- Medisch handelen
- Communicatie
- Maatschappelijk handelen
- Wetenschap en onderwijs
|
Deelthema 2: Zorg op praktijkpopulatieniveau
| 4. Selecteert personen en patiënten met een verhoogd gezondheidsrisico.
|
Competenties
|
- Spoort personen met een verhoogd risico op d.m.v. het opzetten en uitvoeren van preventieprogramma’s.
- Selecteert patiënten met een verhoogd risico met behulp van het HIS.
|
- Medisch handelen
- Samenwerken
- Organiseren
- Wetenschap en onderwijs
|
| 5. Voert programmatische preventie uit.
|
Competenties
|
- Voert programmatische preventie uit, zoals door de beroepsgroep en de overheid toevertrouwd (bijvoorbeeld griepvaccinatie, opsporen ouderen met complexe problematiek, patiënten met verhoogd fractuurrisico, preventieconsult).
- Werkt samen met andere hulpverleners en instanties die zich bezighouden met preventie (bijv. schoolarts, GGD, thuiszorg, Gemeente).
|
- Samenwerken
- Organiseren
- Maatschappelijk handelen
|
Deelthema 3: Organisatie van de zorg op wijkniveau
| 6. Bepaalt welke rol de huisarts heeft in een nieuw of bestaand preventieproject en voert deze uit.
|
Competenties
|
- Selecteert -buiten het bestaande bevolkingsonderzoek en landelijke vaccinatiecampagnes-een preventieproject uit bestaand lokaal, regionaal of landelijk aanbod.
- Of ontwikkelt zelf een preventieproject.
- Doet dit op basis van relevantie voor de praktijk en wijk, haalbaarheid, financieringsmogelijkheden en samenwerkingsmogelijkheden (bijvoorbeeld m.b.v. wijkscan).
- Bepaalt binnen dit project de rol van de huisarts; identificeert bevorderende en belemmerende factoren voor deze rol.
|
- Organiseren
- Maatschappelijk handelen
- Wetenschap en onderwijs
|
| 7. Is betrokken bij de uitvoering van bevolkingsonderzoek zoals door de beroepsgroep met de overheid is overeengekomen en voert zijn aandeel hierin uit.
|
Competenties
|
- Kent doelstelling, opzet en uitvoering van bevolkingsonderzoek naar baarmoederhals-, borst-en darmkanker en de rol van de huisarts hierin.
- Kent de procedures / afspraken binnen praktijk m.b.t. opvang screen-positieve patiënten uit bevolkingsonderzoek op cervix-, borst-of darmkanker.
- Combineert in een gesprek het slechte nieuws van de afwijkende screening met de onzekerheid die gepaard gaat met het nog ontbreken van vervolgdiagnostiek; geeft ruimte aan de angst en onzekerheid.
- Organiseert de informatievoorziening aan de patiënt en de routing bij afwijkende uitslag bij het bevolkingsonderzoek.
|
- Medisch handelen
- Communicatie
- Samenwerken
- Wetenschap en onderwijs
- Professionaliteit
|
| 8. Brengt een erfelijke ziekte in de familie van een patiënt in kaart en bespreekt of screening of diagnostiek aan de orde is
|
Competenties
|
- Brengt een erfelijke ziekte in een familie in kaart aan de hand van een familieanamnese en stamboom.
- Bespreekt of screening of diagnostiek volgens de geldende richtlijnen aan de orde is
|
- Medisch handelen
- Communicatie
|
| 9. Bespreekt bij bestaande kinderwens preventieve mogelijkheden voorafgaand aan een toekomstige zwangerschap.
|
Competenties
|
- Bespreekt met een paar met kinderwens gezondheid bevorderende maatregelen voorafgaand aan een toekomstige zwangerschap (preconceptiezorg).
- Counselt bij erfelijke risico’s en kent de verwijsmogelijkheden.
|
- Medisch handelen
- Communicatie
- Maatschappelijk handelen
- Professionaliteit
|
Overige leerlijnen
Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Categorie: Competentiegebieden
Categorie: Overige aandachtsgebieden
