Wat verstaan we onder preventie

1. Hoofdpagina
2. Leerlijn preventie
3. Wat verstaan we onder preventie

Leerlijn preventie
Auteur	Annemarie Schalkwijk Louise Nooteboom
Stage	1e Huisartsstage CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	2. Leefstijl 3. Preventieve activiteiten 5. Programmatische preventie
Competentie	Communicatie Samenwerken Maatschappelijk handelen Professionaliteit
Toepassing	Leergesprek Onderwijsprogramma

Relevantie

De rol van de huisarts in preventie neemt toe. We richten ons hierbij voornamelijk op de patiëntgerichte preventie. Patiëntgerichtheid betekent communiceren met de patiënt (zie ook leerlijn communicatie). Daarnaast vereist patiëntgerichte preventie een andere attitude dan ziekte- en vraaggericht werken volgens het consultmodel. Patiëntgerichte preventie vraagt specifieke medisch-inhoudelijke en communicatieve expertise.

Steeds vaker komen huisartsen in beeld bij het voorkomen van ziekte en/of gezondheidsproblemen bij personen met één of meerdere determinanten van ongezondheid. Een dergelijke taak op het gebied van de selectieve preventie kunnen huisartsen alleen succesvol gezamenlijk en wijkgericht oppakken bij een goed gedefinieerde samenwerking met andere betrokken partijen, zoals lokale overheden, zorgverzekeraars, publieke gezondheidszorg, scholen, etc.

Vormen van preventie, ingedeeld naar doelgroep

Universele preventie	Preventie gericht op de gehele bevolking.
Selectieve preventie	Preventie voor bevolkingsgroepen die een verhoogd risico lopen op de ontwikkeling van een ziekte, maar nog niet geïndiceerd zijn voor preventieve interventies.
Geïndiceerde preventie	Preventie gericht op een specifieke groep mensen met verhoogd risico op een ziekte, die nog geen last hebben van een gezondheidsprobleem.
Zorggerelateerde preventie	Het voorkomen van verslechtering, complicaties en beperkingen bij mensen die al gezondheidsproblemen hebben.

bron: NHG / LHV Toekomstvisie Huisartsenzorg - Moderniseren naar menselijke maat Huisartsenzorg in 2022, Hoofdstuk 3. Preventie

Onderwijsactiviteiten

• Wat vind jij eigenlijk van preventietaken als huisarts?
  • Ga in gesprek met je opleider over zijn/haar visie.
  • Bespreek op de terugkomdag preventie in het algemeen en jouw rol als huisarts.

Je kunt bij het ontwikkelen van een eigen visie ook gebruik maken van andere bouwstenen binnen deze leerlijn.

• H&W-artikel Preventie: een taak van de huisarts? (met bijbehorende podcast).
• Als je je verdiept in de preventieparadox, denk je er dan anders over?

De preventieparadox, wat is dat eigenlijk?

De preventieparadox

Preventieprogramma’s voor de hele bevolking zijn op macro niveau gezien effectiever dan acties die gericht zijn op mensen met een verhoogd risico. Het rendement van effectieve preventie is echter voor het individu gering.
De preventieparadox is dan deze schijnbare tegenstelling dat preventieve maatregelen op bevolkingsniveau een grotere gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig - en zelfs zonder zekerheid - voor het afzonderlijke individu.

Na het doornemen van onderstaande bronnen

• heb je inzicht in het verschijnsel preventieparadox;
• ben je je bewust van jouw invloed als huisarts op de individuele preventie;
• begrijp je de werking tussen preventie op bevolkingsniveau en in de spreekkamer;
• denk je na over je eigen visie hoe je deze kennis inzet in je werk als huisarts.

Bekijk onderstaande bronnen, en bedenk vragen die je in de groep zou kunnen bespreken. Denk ook aan relevante thema's uit het huidige debat, bijvoorbeeld de rol van preventieve maatregelen bij de corona pandemie.

• https://www.theguardian.com/world/2020/apr/26/virologist-christian-drosten-germany-coronavirus-expert-interview
• https://theconversation.com/a-strange-paradox-the-better-we-manage-to-contain-the-coronavirus-pandemic-the-less-we-will-learn-from-it-135268
• Eerste omschrijving verschijnsel preventieparadox; Sir Geoffrey Rose. 1981. ‘Strategy of prevention: lessons from cardiovascular disease’. British Medical Journal, 282, 1847-1851.
• Rose revisited; 2001. https://web.archive.org/web/20060621190144/http://ije.oxfordjournals.org/cgi/content/full/30/3/442
• Epidemiologische benadering en schattingen van effect preventieparadox. Louise Gunning-Schepers. 1998 Dwalingen in de methodologie. De preventieparadox: weinigen met hoog risico versus velen met matig risico
• Lees mee met de discussie op H&W; link naar oorspronkelijke artikel te vinden in https://www.henw.org/artikelen/preventieparadox-ingezonden
• Prevention Paradox: Why We are Failing to Prevent Disease, Uitgelegd in een paar minuten (3.26min)

Bronnen

• LHV
• Huisarts en wetenschap

Overige bouwstenen in de leerlijn

Bevolkingsonderzoek in de huisartsenpraktijk Bewegen - achtergrond en praktijk De eerste 1000 dagen Een individueel zorgplan opstellen Een preventieproject ontwikkelen in de praktijk Erfelijke ziekte in kaart brengen en bespreken Farmacogenetisch profiel Leefstijlverandering bespreekbaar maken Microbioom en antibiotica Mondzorg bij ouderen Patiënten selecteren voor een preventieprogramma Positieve Gezondheid Preventie en erfelijke ziekten bij een kinderwens Preventief consult - Cijfers en standaarden PSA - Prostaat Specifiek Antigeen Risico's bespreken met de patiënt Samenwerking in de wijk Shared Decision Making volgens Glyn Elwyn Slaap - onmisbaar voor een gezonde leefstijl SOA-preventie Toxicologie en milieu Vaccinaties Van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag Voeding en gewicht bespreken - ondersteuning en informatie Wat verstaan we onder preventie Wetenschap en leefstijlgeneeskunde