Leerlijn zorg voor het kind

Leerlijn zorg voor het kind
	Leerlijnhouder; Elly Smids;
	Leerlijnmedewerkers; Maaike Timmers;

Inhoud

1 Leerlijn Zorg voor het Kind

Leerlijn Zorg voor het Kind

Visie op de zorg bij

klachten gerelateerd aan Zorg voor het Kind

Kinderen zijn een aparte groep patienten. Zij zijn geen kleine volwassenen. De Zorg voor het Kind vraagt dan ook vaak een specifieke aanpak. Van pasgeboren baby tot puber, van astma, tot middelengebruik. Het scala aan klachten bij kinderen dat je als huisarts tegenkomt, is breed. Daarbij is de ontwikkelingsfase van het kind ook relevant. Een kind komt vrijwel altijd met een ouder/verzorger op je spreekuur, dit maakt direct de afhankelijkheid van het kind zichtbaar en daarmee de vele aspecten die de Zorg voor het Kind met zich meebrengen: medisch, psychosociaal, medisch- ethisch en opvoedkundig. Kinderen zijn veerkrachtig. Daarnaast weten we dat kinderen ook kwetsbaar zijn, helemaal als het gaat om o.a. kindermishandeling of KOPP kinderen (kinderen van ouders met psychische klachten).

Visie op de rol van de huisarts

Het mooie aan het vak van huisarts is dat je kinderen in alle leeftijden op je spreekuur ziet. Door de continuïteit van je zorg kun je vaak hun ontwikkeling volgen. De ouders kunnen de steun van de huisarts regelmatig goed gebruiken bij o.a. de eerste levensjaren van hun kinderen of de zorg bij chronische ziekte. De huisarts kan een baken zijn in het leven van het opgroeiende kind. Doordat je te maken hebt met het kind en de ouder/verzorger, heb je vaak meer gesprekspartners en soms dan ook verschillende vragen of belangen. Dit maakt dat er naast je medische vaardigheden, ook heel wat gevraagd wordt van je communicatievaardigheden. Door de brede blik en het terugkerende contact heb je als huisarts zicht op de gezinssituatie en dus ook op zaken die mislopen. Het is dan ook je taak om te signaleren en te handelen. Denk bv. aan opvoedproblemen, gezinsproblemen, belastbaarheid ouders en kindermishandeling. Dat maakt het belangrijk om als AIOS handvatten te krijgen voor deze thema's.

Opbouw van de Leerlijn

Voor het afronden van de opleiding moet de AIOS de verschillende KBA’s hebben doorlopen. Daarop gebaseerd hebben wij nagedacht over passende onderwerpen voor het onderwijs. Het doel is dat AIOS en docenten de informatie kunnen gebruiken om onderwijs te maken op de terugkomdag. Daarnaast kan de informatie voor AIOS gebruikt worden voor zelfstudie of voor inspiratie voor de leergesprekken met de opleider.

Bouwstenen

KBA 1 - 0-2 jaar

1. Voert een consult met een acuut ziek kind (leeftijd: 0-2 jaar).

Competenties

Beoordeelt een acuut ziek kind volgens de ABCDE-methodiek en handelt naar bevinden. Maakt hierbij gebruik van leeftijdsspecifieke referentiewaarden (ademhaling-, hartfrequentie en hoeveelheid voeding).
Herkent bij lichamelijk onderzoek symptomen die wijzen op een ernstig beloop van de ziekte.
Interpreteert de door ouder benoemde klachten van het kind en bespreekt deze interpretatie met de ouder.
Legt behandelbeleid uit, gaat hierbij in op de hulpvraag van de ouder en eventuele ongerustheid.
Is alert op overbehandeling.
Instrueert ouders duidelijk wanneer een medische herbeoordeling noodzakelijk is. (Hierbij gebruikmakend van hulpbronnen: thuisarts.nl etc.)
Herkent signalen die kunnen passen bij kindermishandeling (SPUTOVAMO) en handelt hiernaar.

Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen

KBA 2 - 3-10 jaar

2. Voert een consult met een kind met lichamelijke klachten (leeftijd: 3-10 jaar).

Competenties

Beoordeelt een kind op basis van kennis over lichamelijke en psychische ontwikkeling en het vóórkomen van aandoeningen op deze leeftijd (i.e. aandoeningen die zich anders manifesteren bij kinderen dan bij volwassen, zoals astma, en aandoeningen die alleen voorkomen bij kinderen, zoals m Perthes).
Praat met kind en ouders, betrekt het kind als gesprekspartner.
Signaleert aanknopingspunten die kunnen passen bij functionele klachten (SOLK) en

handelt hiernaar.

Heeft oog voor de rol van het gezin bij klachten en ziekten van het kind en bespreekt

dit met de ouders.

Signaleert gedragsstoornissen en handelt ernaar.
Geeft leeftijdsgebonden psycho-educatie, gericht op zowel kind als gezin, wanneer

van toepassing.

Medisch handelen
Communicatie
Professionaliteit

KBA 3 - Puber

3. Voert een consult met een puber/adolescent (leeftijd: 11-23 jaar).

Competenties

Heeft oog voor de specifieke problemen van de puber/adolescent om zijn of haar problemen te verwoorden en besteedt aandacht aan de aan- of afwezigheid van ouders/verzorgers of vriend(inn)en tijdens het gesprek.
Vraagt naar de rol van het systeem (ouders, school, leeftijdgenoten en andere belangrijke personen in de leefomgeving van het kind), bij de problemen van de puber/adolescent en kan hiermee omgaan.
Signaleert eetstoornissen, angst- of stemmingsstoornissen en zet passende begeleiding in.
Signaleert gezondheidsrisico’s (familiare belasting HVZ, signalen van alcohol/middelen/game misbruik, roken, verminderde compliance bij chronische patiënten (astma, DM) en maakt deze bespreekbaar. Zet zo nodig passende begeleiding in.
Houdt rekening met de privacy van de puber en diens rechten op het zelfstandig nemen van beslissingen.
Hanteert eigen gevoelens en die van puber/adolescent en ouders (machteloosheid).

Medisch handelen
Communicatie
Samenwerken
Maatschappelijk handelen
Professionaliteit

KBA 4 - Overgewicht

4. Maakt overgewicht bespreekbaar en begeleidt hierbij.

Competenties

Signaleert overgewicht en maakt dit bespreekbaar: houdt hierbij rekening met een goede timing van dit gesprek.
Bespreekt de mogelijke gevolgen van kinderobesitas op lichamelijk, sociaal- emotioneel en gedragsmatig vlak.
Motiveert ouders en kind om overgewicht aan te pakken (motiverende gesprekstechnieken)
Stelt een behandelplan op met kind en ouders en gebruikt hierbij eventueel een eet- en beweegdagboek. Werkt samen met andere hulpverleners/school.
Bespreekt de psychologische factoren die bijdragen aan het ontstaan en in standhouden van de obesitas (zoals pesten en minderwaardigheidsgevoelens).
Is zich bewust van eigen (voor-)oordelen en houdt rekening met de gevolgen die dit kan hebben in de begeleiding van kind en ouders.
Signaleert eetstoornissen en andere psychiatrische aandoeningen (zoals bv depressie).

Medisch handelen
Communicatie
Samenwerken
Professionaliteit

-

KBA 5 - Problematische thuissituatie

5. Signaleert problematische thuissituaties en begeleidt het gezin.

Competenties

Signaleert risico’s voor en tekenen van fysiek, emotioneel geweld of verwaarlozing, overvragen van het kind.
Bespreekt bij (kans op) verwaarlozing of mishandeling of bij risicovolle thuissituaties dit met de ouders en het kind zelf. Houdt in het gesprek rekening met de meervoudige partijdigheid die ontstaat door met meerdere belanghebbenden in het gezin een vertrouwensrelatie te onderhouden. Houdt rekening met loyaliteiten en machtsverhoudingen.
Schat in of acuut ingrijpen noodzakelijk is en handelt daarnaar.
Zet passende wijzen van behandeling in en verwijst daartoe door naar hulpverlening in eigen praktijk, 1e of 2e lijn. Schakelt zo mogelijk mensen in de omgeving van het kind in.
Begeleidt het gezin, waar mishandeling of verwaarlozing speelt en vervolgt dit in het verloop van de tijd.
Schakelt zo nodig VT in en bespreekt dit met de ouders.
Hanteert de juridische regelgeving t.a.v. de informatieverstrekking aan derden en informed consent ouders.
Stemt beleid af met de betrokken instanties.
Hanteert eigen emoties zodanig dat het de begeleiding niet in de weg zit. Maakt de benodigde tijd en ruimte vrij indien nodig.

Medisch handelen
Communicatie
Samenwerken
Maatschappelijk handelen
Professionaliteit

Workshop Kindermishandeling

LHV handreiking: hulp en steun bieden bij onveilige thuissituatie tijdens corona crisis

Signalenkaart

KBA 6 - Farmacotherapie

6. Schrijft medicatie voor aan kinderen.	Competenties
Past medicatiekeuzes en –doseringen aan op de leeftijd en het gewicht van het kind. Gebruikt hierbij het kinderformularium. Is zich bewust wanneer medicatie off label wordt voorgeschreven en weet welke implicaties dit heeft. Bespreekt dit met de ouders.	Medisch handelen Communicatie

Referenties

Bronnen

Overige leerlijnen

Leerlijn zorg voor het kind

Inhoud