Obstipatie bij kinderen

Leerlijn zorg voor het kind
Auteur	Gavin ten Tusscher;
Stage	1e Huisartsstage; Klinische stage; 2e Huisartsstage;
KBA	1. 0-2 jaar; 2. 3-10 jaar; 3. Puber; 6. Farmacotherapie;
Competenties	Medisch handelen; Communicatie; Maatschappelijk handelen; Kennis en wetenschap;
Leerplek	Huisartsenpost; Leergesprek; Onderwijsprogramma; Paralleldag; Praktijkleren; Themaonderwijs; Zelfstudie;

Relevantie

Obstipatie is de meest voorkomende gastro-intestinale aandoening op de kinderleeftijd. Geschat wordt dat tenminste 100.000 kinderen in Nederland functionele obstipatie of solitaire fecale incontinentie hebben. Kinderen met functionele obstipatie kenmerken zich door een vaak pijnlijke, harde en infrequente defecatie (< 3x / week), vaak in combinatie met fecale incontinentie (onvrijwillig verlies van ontlasting) en buikpijn.
Een systematische review toonde een prevalentie van obstipatie op de kinderleeftijd variërend van 0.7% tot 29.6% in Westerse en niet-Westerse landen. Amerikaans onderzoek toonde aan dat 3% van alle kinderen die naar een kinderarts worden verwezen, obstipatie heeft. Dit percentage neemt toe tot 25% bij alle kinderen die verwezen worden naar een kinderarts maag-darm-leverziekten (MDL). Bij kinderen met cerebrale parese (= cerebral palsy) of autisme wordt obstipatie gerapporteerd tussen 26% en 74%. Daarnaast heeft 32% van de extreme dysmaturen (< 750 g) obstipatie.

Doel

Het doel is kennis en kunde vergaren om kinderen met obstipatieklachten zo goed mogelijk te behandelen en overdiagnostiek en –verwijzingen te voorkomen.

Definities

Functionele obstipatie: obstipatie zonder organische oorzaak.
Fecale incontinentie: onvrijwillig verlies van ontlasting.
Encopresis en soiling: verlaten termen, vervangen door fecale incontinentie.
Borstvoedingsobstipatie: 'fysiologische' vorm van infrequente defecatie (tot eens per 10 dagen), bij borstgevoede zuigelingen zonder andere klacht van obstipatie. Behandeling is niet nodig.
Infant dyschezia: vorm van obstipatie welke tussen de leeftijd van 0 en 6 maanden kortdurend aanwezig is en spontaan na enkele weken verdwijnt. Het betreft gezonde kinderen die tenminste 10 minuten persen en huilen voorafgaand aan de defecatie. Deze aandoening behoeft geen behandeling.
Solitaire fecale incontinentie: het onvrijwillig verliezen van ontlasting in het ondergoed na de leeftijd van 4 jaar zonder andere symptomen van obstipatie.
Fecale impactie: Harde massa palpabel in de onderbuik bij lichamelijk onderzoek en/of een uitgezet rectum gevuld met een grote hoeveelheid ontlasting bij rectaal toucher.

Onderwijsactiviteiten

presentatie voor de terugkomdag met discussie in de groep
zelfstudie

Achtergrondinformatie

Hier vind je achtergrondinformatie over klachten, diagnostiek en therapie.
Richtlijnendatabase Obstipatie bij kinderen van 0 tot 18 jaar
NHG-richtlijn Obstipatie bij kinderen van 0 tot 18 jaar
NVK Richtlijn Obstipatie bij kinderen van 0 tot 18 jaar

Bronnen

www.richtlijnendatabase.nl
NHG Richtlijnen
www.nvk.nl
www.kinderformularium.nl

De bouwstenen in de leerlijn zorg voor het kind

De leerlijnen

Leerlijn zorg voor het kind
Auteur	Gavin ten Tusscher
Stage	1e Huisartsstage Klinische stage 2e Huisartsstage
KBA	1. 0-2 jaar 2. 3-10 jaar 3. Puber 6. Farmacotherapie
Competenties	Medisch handelen Communicatie Maatschappelijk handelen Kennis en wetenschap
Leerplek	Huisartsenpost Leergesprek Onderwijsprogramma Paralleldag Praktijkleren Themaonderwijs Zelfstudie