2e Huisartsstage

1. Hoofdpagina
2. 2e Fase
3. 2e Huisartsstage

2e Huisartsstage
Onderwijscoordinator Chris Rietmeijer
Teamleider Hendrien Duijnhouwer
Assistent teamleider Nanda Stoll
Onderdelen 2e huisartsstage: Opdrachten Verplichtingen Supervisie Differentiaties Bouwstenen

Handleiding 2^e huisartsstage

Na de 1^e huisartsstage en de externe stages volgt de 2^e huisartsstage. Deze handleiding geeft een praktische beschrijving van het praktijkleren en het instituutsonderwijs.

Doelen en globale inhoud 2^e huisartsstage

In de 2^e huisartsstage leert de aios, toenemend zelfstandig, toenemend complexe patiëntenzorg te leveren. Daarbij leert de aios de zorg te organiseren, als leidinggevende aan praktijkondersteuners en praktijkassistenten. De aios leert zich verhouden tot het vraagstuk van de toekomstbestendigheid van de huisartsenzorg. De aios leert toenemend zelfsturend en maakt individuele keuzes voor de indeling van de opleiding. In de 2^e huisartsstage is er gericht aandacht voor de volgende thema's uit het Landelijk Opleidingsplan (LOP):

• Chronische zorg
• Psychische klachten en aandoeningen
• Complexe ouderenzorg
• Zorg voor het kind
• Palliatieve zorg
• SOLK
• Preventie
• Praktijkmanagement

Zie voor de uitwerking van de thema's en alle onderwijsbouwstenen de informatie, samengevat op de Wiki-homepage.

Het einde van de 2^e huisartsstage valt samen met de afronding van de huisartsopleiding. De aios voldoet bij deze afronding aan het competentieprofiel van de beginnende huisarts en heeft een reëel beeld van het beheersingsniveau van de tien thema's van het LOP. Dat geeft richting aan het zelfsturend leren na de opleiding in het kader van permanente professionele ontwikkeling.

Praktijkleren

De aios leert het vak in de huisartspraktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:

• Een voldoende en divers patiëntenaanbod. Huisartsgeneeskunde is een breed vak. Het is van belang dat aios die breedte ook in hun eigen spreekuur ervaren. Vooral in de tweede huisartsstage is het van belang met de opleider en praktijkassistent(e) samen te zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk spreekuur, met onder andere voldoende patiënten met complexe problematiek. Uit onderzoek binnen de huisartsopleiding is gebleken dat met name de meer complexe problematiek niet altijd vanzelf bij de aios terechtkomt.
• Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is regelmatig overleg met, en observatie door, de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Deze balans wordt onder andere mogelijk gemaakt door:
  • Dagelijkse leergesprekken van een uur, naast ad-hoc-overleg over individuele patiënten.
  • Wekelijkse om-en-om spreekuren, naast ad-hoc-observaties.
  • Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
  • Voortgangsgesprekken.

Leren op de huisartsenpost

De aios doet dit jaar ten minste 20 zelfstandige diensten, onder supervisie van de opleider. De taken en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen (aios, opleider, HAP en opleidingscoördinator HAP), en een beschrijving van de eisen die aan de aios worden gesteld om zelfstandig op de HAP te mogen werken, staan beschreven in de leidraad.

Instituutsonderwijs

Drie tot vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen van circa 14 aios en 2 docenten: een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent. De vaste terugkomdag in de eerste fase is de dinsdag, in de tweede fase de donderdag. Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. het instituutsonderwijs is deels vraaggestuurd: de aios en docenten kiezen, binnen de kaders van het Landelijk OpleidingsPlan, zelf welke onderwerpen zij aan bod laten komen, en in welke vorm.

De opbouw van de terugkomdag kent een aantal vaste onderdelen:

Reflectieonderwijs

Feedback en reflectie zijn essentieel voor het zelfsturend leren van de aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios leggen casus en dilemma's voor aan hun groepsgenoten en docenten. Door reflectie en feedback op deze praktijkervaringen krijgt de aios meer grip op de ervaring, en handvatten voor de verdere professionele ontwikkeling. Dit kan leiden tot gerichte leeractiviteiten. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep. Zie Leerlijn professionaliteit.

Aiosonderwijs

De aiosgroep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het aiosonderwijs te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aiosonderwijs. Het is daarbij van belang dat het onderwijs aansluit op de leerwensen van de groep. Op de Wiki zijn per thema en per competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs.

Docentonderwijs en training

Naast het aiosonderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertisegebieden. Zo geven gedragswetenschappelijk docenten onder meer trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie. Huisartsdocenten geven onderwijs over medisch-inhoudelijke onderwerpen, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuw thema.

Individuele begeleiding aios

Op de terugkomdag is er tijd voor individuele begeleiding van de aios door de docenten. Individuele begeleiding vindt ook plaats binnen de digitale leeromgeving Canvas waar de docenten inhoudelijk kunnen reageren op bestanden die de aios uploadt, zoals het Individueel ontwikkelingsplan (IOP). Naast de aios begeleidt de docent ook dienst opleider (tijdens de parallel- en koppeldagen) en het aios-opleiderkoppel, bijvoorbeeld door praktijkbezoeken af te leggen en voortgangsgesprekken bij te wonen. We spreken hierbij van samenwerking rond het leren van de aios in de driehoek van aios-opleider-docent.

Expertonderwijs

Expertonderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied, uiteenlopend van een kader-huisarts tot een medisch specialist tot een paramedicus. Tijdens de 2^e huisartsstage is er een tot twee keer per maand in de middag een keuze aan verschillend expertonderwijs. Deelname is, net als voor de andere terugkomdagonderdelen, verplicht. 

De aios kiest vooraf bij welk expertonderwijs hij/zij aansluit: elke drie maanden ontvangt de aios een uitnodiging om zich in te schrijven voor het keuzeonderwijs van het eerstvolgende kwartaal. Deze keuze is om organisatorische redenen bindend.

Evaluatie en planning

Om het cursorisch onderwijs voor een komende periode voor te bereiden zijn er op de terugkomdag regelmatig evaluatie- en planningsmomenten nodig. Hier wordt teruggekeken naar de voorafgaande periode (wat beviel, wat werd gemist) en vooruitgekeken naar het onderwijs in de komende periode (leerwensen aios binnen het kader van de opleidingsperiode en andere wensen). Er worden afspraken gemaakt over wie wat gaat doen.

Zelfstudie en Opdrachten

Zelfstudie en opdrachten hebben als doel om, binnen het kader van de opleidingsdoelen, persoonlijke leerdoelen te kiezen en daaraan te werken, veelal uitmondend in een casus- of themapresentatie in de groep. De opdrachten zijn voor alle aios verplicht.

De aios is volgens de CAO gerechtigd om per week 3 uur opdrachttijd in de praktijk te reserveren. Dat geeft ruimte om bijvoorbeeld specifieke patiënten te zien; denk bijvoorbeeld aan Chronische zorg of SOLK. Daarnaast kan de opdrachttijd benut worden voor literatuuronderzoek, overleg en verslaglegging.

Een aantal opdrachten is beschreven. Aios kunnen, gemotiveerd en in overleg, van een opdracht afwijken als dat beter past bij het behalen van de betreffende leerdoelen (zelfsturing binnen kaders). Klik hier voor inspiratie.

Waar mogelijk kunnen opdrachten gecombineerd worden, bijvoorbeeld een presentatie over de opdracht Praktijkverbeterplan of een opdracht die door twee aios samen wordt uitgevoerd.

Leerdoelen en opdrachten worden vastgelegd in het IOP.

Tijdens de 2^e huisartsstage zijn er de opdracht praktijkmanagement en de opdracht aiosonderwijs.

Voortgang en Beoordeling

Elke vier maanden zijn er voortgangsgesprekken, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent. De competentieontwikkeling van de aios in de afgelopen periode wordt besproken en er wordt vooruitgekeken naar welke leerdoelen centraal zullen staan in de volgende periode. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver deze is ten opzichte van het competentieprofiel huisarts. De competentieboordelingslijst ComBeL dient hierbij als onderlegger en beoordelingsinstrument. De thema's van het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) met de bijhorende KBA's geven de context waartegen de competentieontwikkeling wordt bezien.

Opleider en docent hebben een coachende rol bij de leeractiviteiten van de aios. Daarnaast hebben opleider en docent een beoordelende rol bij de competentieontwikkeling van de aios. Alles over voortgang en beoordeling staat uitgebreid beschreven op de Wiki-pagina Toetsing en Beoordeling. Op de pagina Verplichtingen aios staat een overzicht van alle verplichtingen per stage.

Elke aios is verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn/haar eigen voortgang in het e-portfolio en op Canvas. Het portfolio bevat de voortgangsadviezen, voortgangsbeslissingen en een neerslag van de beoordelingen en prestaties van de aios die het bewijs vormen van het verworven niveau van de competenties. We beschouwen de aios als eigenaar van het portfolio. De aios nodigt de beoordelaars uit om de beoordelingen in te vullen. Twee keer per jaar maakt de aios de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (LHK).

In de 4^e maand levert de aios video-opnames in ten behoeve van de pré-toets consultvoering. Uiterlijk vijf maanden voor het einde van de opleiding vindt de consultvoeringstoets 2^e huisartsstage plaats.

Vier maanden vóór het einde van de opleiding vindt de laatste voortgangsbeslissing plaats door het hoofd met het oog op tijdige certificering van de aios als huisarts.

Individualisering opleiding

In de 2^e fase is er een aanbod van expertonderwijs, waaruit gekozen kan worden. Tevens zijn er dan differentiatiemogelijkheden, een aanvullend, landelijk en verdiepend onderwijsaanbod waarmee de aios zich extra kan bekwamen in een specifiek onderdeel van de huisartsgeneeskunde. Congresbezoek kan een aantal terugkomdagen vervangen. Bestuursactiviteiten bij de LOVAH (Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen) kunnen deels in opleidingstijd worden gedaan. Zie ook het Aanwezigheidsreglement.

Onderwijsinformatiesystemen

Binnen de huisartsopleiding werken we met verschillende digitale systemen. Zie voor een uitgebreide beschrijving de handleiding ICT.

• E-portfolio. Een online portfolio waarin de aios opneemt: alle ComBels en voortgangsadviezen, alsmede de reflectieverslagen na de voortgangsgesprekken, de verklaringen dienstdoen, supervisiebeoordelingen.
• Canvas. De interactieve digitale leeromgeving waarop de aios binnen zijn/haar groep kan communiceren over inhoudelijke en praktische zaken, zoals voortgang in het individueel ontwikkelingsplan, literatuur, presentaties. Ook het rooster is opgenomen in Canvas.
• HOVUmc-Wiki. Deze open, online informatiebron bevat een groot aantal onderwijsbouwstenen, gerangschikt onder vijftien leerlijnen. Een bouwsteen bevat informatie over een bepaald onderwerp. De bouwstenen zijn bruikbaar bij het maken van onderwijs door aios en docenten, ter ondersteuning van het praktijkleren, voor zelfstudie en voor leergesprekken. Naast onderwijsinhoudelijke informatie bevat de Wiki alle handleidingen en regelgeving van de opleiding.
• Videoplatform. Dit is een beveiligde online omgeving waar aios video-opnames van consulten uploaden om later terug te kijken met de opleider, de docenten of de terugkomdaggroep. Ook vindt via dit platform de beoordeling voor de BasisConsultvoeringsToets en de consultvoeringstoets van de tweede huisartsstage plaats.
• Webmail. Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc-account. 

  Overzichten stagehandleidingen

Handleiding 1e Huisartsstage

Klinische stage

CZ stage

GGZ stage

Handleiding 2e Huisartsstage