Zoeken van literatuur - Diagnostiek

Leerlijn kennis en wetenschap
Auteur	Hans van der Wouden;
Stage	1e Huisartsstage;
Competentie;	6.1 EBM;
	Opdrachten; Kritisch lezen; Selecteren van abstracts; Zoeken van literatuur - Diagnostiek; Zoeken van literatuur - Therapie; Keek of fake?; Het beste beleid;

Inhoud

1 Doel
2 Aanvangsniveau
3 Activiteit
4 Leermateriaal
5 Resultaat
6 Tijd

Doel

Het lezen van vakliteratuur is belangrijk, maar volledig bijblijven met de wetenschappelijke ontwikkelingen is onmogelijk, gezien de enorme hoeveelheid relevante publicaties. Richtlijnen en standaarden, mits up-to-date, kunnen een goede handleiding zijn, maar zijn niet voor elke klacht of diagnostische test beschikbaar.

Het enige alternatief lijkt soms te zijn om te vertrouwen op de eigen ervaring of de deskundigheid van collega’s. Dit zal vaak, maar niet altijd, tot een bevredigende oplossing van lastige klinische vragen en problemen leiden. De huisarts die zelfstandig ‘Best evidence’ kan beoordelen, kan patiënten tot steun zijn door recente en goede informatie te leveren en in overleg met te patiënt te komen tot goed onderbouwde beslissingen betreffende het al dan niet aanvragen van een diagnostische test of procedure.

De doelstelling van deze opdracht is de aios vertrouwd te maken met het formuleren van een concrete diagnostische vraagstelling op basis van een klinisch probleem en hiervoor relevante wetenschappelijke literatuur op te sporen via het Internet. Er zijn tevens opdrachten voor het beoordelen van abstracts en het kritisch lezen van een wetenschappelijk artikel.

Aanvangsniveau

Kennis: Geen specifieke kennis vereist.
Houding: De aios streeft naar wetenschappelijke onderbouwing van beslissingen betreffende diagnostiek (als aanvulling op beschikbare kennis en expertise)
Vaardigheden: De aios heeft enige handigheid met ‘surfen’ op het Internet en beheerst basale computervaardigheden. De aios heeft toegang tot de medische bibliotheek met zijn VUmc-account.

Activiteit

Beschrijf een dilemma of vraag waar je recent in de praktijk mee te maken hebt gehad. Het gaat het om problemen of twijfel betreffende diagnostiek. Er zijn geen restricties ten aanzien van de soort klacht of het type diagnostische informatie (anamnesevragen, lichamelijk onderzoek, labtesten, beeldvormende diagnostiek, etc.).
Formuleer een gerichte zoekvraag in de vorm van een PICO (Patiënt, Interventie = diagnostische test, Comparison = referentietest, Outcome = ziekte; zie Scholten et al, hoofdstuk 2). Bedenk Engelstalige zoektermen waarmee je in PubMed of een andere elektronische database kunt zoeken naar informatie over de vraag.
Zoek relevante publicaties via het Internet. Probeer verschillende zoektermen uit en experimenteer met het combineren van zoektermen en het gebruik van MESH termen.
Limiteer en reduceer je hits. Vaak levert een zoekstrategie een groot aantal ‘hits’ op. Probeer verschillende manieren uit om het aantal treffers terug te brengen: aanbrengen van limits, zoeken via de clinical queries, aanpassen van zoektermen. Wanneer je (te) weinig treffers hebt, kun je bredere zoektermen formuleren of de “related articles” optie proberen.
Selecteer niet meer dan 5 publicaties die het meest informatief lijken te zijn voor de casus. Het selecteren op basis van de titels of abstracts is voldoende voor deze opdracht. Denk na over de wijze waarop je deze selectie uitvoert. Kijk je alleen naar de titel of ook naar het abstract? Kijk je naar relevantie van het onderzoek of naar kwaliteit? Kijk je naar het tijdschrift waarin het onderzoek is gepubliceerd, of het land waarin het onderzoek is uitgevoerd? Hanteer je een andere methode om snel een selectie te kunnen maken?
Voor het beantwoorden van je PICO bevatten abstracts meestal niet voldoende informatie. Wanneer je een volledig artikel wilt inzien: via de Bibliotheek van de VU zijn een groot aantal tijdschriften elektronisch beschikbaar (e-journals). Veel van die tijdschriften kun je alleen inzien via toegang met je VUmc account. Zorg dat dit werkt.

Leermateriaal

Scholten RJPM, Assendelft WJJ, Offringa M. Inleiding in evidence-based medicine. 4de druk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum; 2013.

Hoofdstuk 2: De juiste vragen stellen
Hoofdstuk 3: Zoeken en selecteren van literatuur
Handleidingen voor het zoeken van literatuur via PubMed of de Cochrane Library of bijlage 5 in Assendelft et al. (Zoeken in Pubmed).
Literatuurlijst

Resultaat

Een verslag (1-2 A4, zie antwoordformulier) waarin het volgende is opgenomen:

Korte beschrijving van het diagnostisch probleem.
Beschrijving van de PICO.
Beschrijving van de zoekstrategie: welke bronnen zijn geraadpleegd, welke zoektermen zijn gebruikt, welke stappen zijn genomen om de zoekstrategie aan te scherpen of uit te breiden.
Korte samenvatting van de resultaten (op basis van abstracts): wat voor publicaties zijn gevonden: richtlijn, review, onderzoeksverslag? Wat zeggen de resultaten?
Evaluatie: is de gevonden informatie relevant voor de casus? Lijken er voldoende overeenkomsten te zijn met patiënt, de diagnostische test en zijn de beschreven uitkomsten relevant voor je probleem?
Hoe zou je de resultaten van je zoekactie uitleggen aan de patiënt?

Tijd

In totaal 2 uur, bestaande uit:

Beschrijving klinisch probleem en formuleren PICO: 20 minuten.
Zoeken van literatuur via Internet en selecteren van abstracts: 30 minuten.
Gericht informatie destilleren uit geselecteerde abstracts/volledige artikelen: 40 minuten.
Schrijven verslag: 30 minuten.

De bouwstenen in de leerlijn kennis en wetenschap

De leerlijnen

Leerlijn kennis en wetenschap
Auteur	Hans van der Wouden
Stage	1e Huisartsstage
Competentie	6.1 EBM
Opdrachten Kritisch lezen Selecteren van abstracts Zoeken van literatuur - Diagnostiek Zoeken van literatuur - Therapie Keek of fake? Het beste beleid