Palliatieve fase - pijn: verschil tussen versies

Leerlijn palliatieve zorg
Auteur	Rinel van Beest; Anneke Zwijnenburg;
Stage	CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	3. Medische diagnostiek en handelen; 1. Toestandsbeeld;
Competenties	Medisch handelen;
Leerplek	Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Huidige versie van 15 sep 2022 om 15:58

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Onderwijsactiviteiten
- 3.1 App
- 3.2 Bronnen

Relevantie

Pijn is een van de meest voorkomende symptomen in de palliatieve fase. Vooral bij patiënten met kanker treedt het in de laatste levensfase veel op, maar ook bij ziektes als COPD of MS treedt het bij meer dan de helft van de patiënten op.

De definitie van pijn is op vele manieren omschreven, een pragmatische definitie is die van McCaffery:

pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is.

Dit benadrukt de subjectieve ervaring van de patiënt als een belangrijk uitgangspunt.

Om pijn adequaat te kunnen behandelen is het goed om te achterhalen wat de oorzaak is en welke factoren een rol meespelen in de ervaren pijn. Hier komt het klinisch palliatief redeneren zoals in de bouwsteen Palliatieve fase - besluitvorming om de hoek kijken.

Behandeling van pijn kan zowel medicamenteus als niet medicamenteus zijn. Zeker bij kanker zijn er vaak nog andere mogelijkheden voor pijnbestrijding dan medicamenteus.

Doel

Inzicht in factoren die een rol spelen bij pijn.
Weten welke behandelingsmogelijkheden er zijn voor pijn en waar deze te vinden zijn.

Onderwijsactiviteiten

Een van de aios presenteert op de terugkomdag een casus over pijn in de palliatieve fase met behulp van onderstaande literatuur en presentatie. Voor de casuspresentatie op de terugkomdag kan je gebruik maken van:

Pallialine: pijn in de palliatieve fase Uitgebreide richtlijn voor pijn in palliatieve fase.
Samenvattingskaart richtlijn pijn in de palliatieve fase Samenvattingskaart van bovengenoemde richtlijn, inclusief stappenplan pijnmedicatie en omrekentabel opioïden.
Spoedkaart medicatie in de palliatieve fase Een overzicht van medicatie in acute palliatieve situaties bij volwassen patiënten.
Pijnanamnese voor diagnostiek en meten effect van behandeling, vooral handig bij moeilijk behandelbare pijn.
Fabels en feiten over morfine. Patiëntfolder met voorlichting over morfine.
Pijn bij kanker in de palliatieve fase. Interactieve presentatie over pijnmedicatie, met antwoorden op de casus van Mw Mees.
- Casus Mw Mees

App

Een handige app voor het omrekenen van opioïden

Bronnen

De bouwstenen in de leerlijn palliatieve zorg

De leerlijnen

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-<br />
+{{Header - Leerlijn palliatieve zorg}}
 {| class="infobox leerlijn-pall"
 ! {{Titelbalk - Leerlijn palliatieve zorg}}
@@ Regel 10: / Regel 11: @@
 |'''Stage'''
 |
-{{stage - 1e Huisartsstage}}
-{{stage - Klinische stage}}
 {{stage - CZ stage}}
-{{stage - GGZ stage}}
 {{stage - 2e Huisartsstage}}
 |-
 |'''KBA'''
 |
-{{KBA 8.1 - Palliatieve en stervensfase-gesprek}}
-{{KBA 8.2 - Overgang-fasen}}
 {{KBA 8.3 - Medische diagnostiek en handelen}}
-{{KBA 8.4 - Anticiperend beleid}}
+{{KBA 2.1 - Toestandsbeeld}}
-{{KBA 8.5 - Samenwerking en regie}}
-{{KBA 8.6 - Naasten}}
-{{KBA 8.7 - Rouwbegeleiding}}
-{{KBA 8.8 - Palliatieve sedatie}}
-{{KBA 8.9 - Euthanasie}}
-{{KBA 8.10 - Continuïteit en zelfzorg}}
 |-
 |'''Competenties'''
 |
 {{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}}
-{{Competentiegebied 2 - Communicatie}}
-{{Competentiegebied 3 - Samenwerken}}
-{{Competentiegebied 4 - Organiseren}}
-{{Competentiegebied 5 - Maatschappelijk handelen}}
-{{Competentiegebied 6 - Kennis en wetenschap}}
-{{Competentiegebied 7 - Professionaliteit}}
 |-
 |'''Leerplek'''
 |
-{{Toepassing - Leergesprek}}
-{{Toepassing - Praktijkleren}}
 {{Toepassing - Onderwijsprogramma}}
 {{Toepassing - Zelfstudie}}
 |}
 === Relevantie ===
+Pijn is een van de meest voorkomende symptomen in de palliatieve fase. Vooral bij patiënten met kanker treedt het in de laatste levensfase veel op, maar ook bij ziektes als COPD of MS treedt het bij meer dan de helft van de patiënten op.
-Van alle symptomen in de palliatieve fase is pijn een van de meest voorkomende klachten. Vooral bij patiënten met kanker treed het veel op in de laatste levensfase, maar ook bij ziektes als COPD of MS treed het bij meer dan de helft van de patiënten op.
+De definitie van pijn is op vele manieren omschreven, een pragmatische definitie is die van McCaffery: <br />
+<blockquote style="font-size:14px">''pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is.''</blockquote>
-De definitie van pijn is op vele manieren omschreven, een pragmatische definitie is die van McCaffery: ‘'''pijn''' is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is.’ Dit benadrukt de subjectieve ervaring van de patiënt als een belangrijk uitgangspunt.
+Dit benadrukt de subjectieve ervaring van de patiënt als een belangrijk uitgangspunt.
-Om pijn adequaat te kunnen behandelen is het goed om te achterhalen wat de oorzaak van de pijn is en welke factoren een rol meespelen in de ervaren pijn. Hier komt het klinisch palliatief redeneren zoals in bouwsteen 1 van deze KBA om de hoek kijken.
+Om pijn adequaat te kunnen behandelen is het goed om te achterhalen wat de oorzaak is en welke factoren een rol meespelen in de ervaren pijn. Hier komt het klinisch palliatief redeneren zoals in de bouwsteen [[Palliatieve fase - besluitvorming]] om de hoek kijken.
 Behandeling van pijn kan zowel medicamenteus als niet medicamenteus zijn. Zeker bij kanker zijn er vaak nog andere mogelijkheden voor pijnbestrijding dan medicamenteus.
 === Doel ===
-Inzicht hebben in factoren die een rol spelen bij pijn.
+* Inzicht in factoren die een rol spelen bij pijn.
+* Weten welke behandelingsmogelijkheden er zijn voor pijn en waar deze te vinden zijn.
-Weten welke behandelingsmogelijkheden er zijn voor pijn/ waar deze te vinden zijn.
-=== Gebruiksaanwijzing ===
-De literatuur en casuïstiek is te gebruiken voor zelfstudie of tijdens een terugkomdag.
 === Onderwijsactiviteiten ===
+Een van de aios presenteert op de terugkomdag een casus over pijn in de palliatieve fase met behulp van onderstaande literatuur en presentatie. Voor de casuspresentatie op de terugkomdag kan je gebruik maken van:
+* [https://www.pallialine.nl/pijn Pallialine: pijn in de palliatieve fase] Uitgebreide richtlijn voor pijn in palliatieve fase.
+* [[:Media:Samenvattingskaart-richtlijn-pijn-in-de-palliatieve-fase.pdf|Samenvattingskaart richtlijn pijn in de palliatieve fase]] Samenvattingskaart van bovengenoemde richtlijn, inclusief stappenplan pijnmedicatie en omrekentabel opioïden.
+* [https://onderwerpen.nhg.org/wp-content/uploads/2022/09/220901-Spoedkaart-Medicatie-AcutePalliatieve.pdf Spoedkaart medicatie in de palliatieve fase] Een overzicht van medicatie in acute palliatieve situaties bij volwassen patiënten.
+* [[:Media:Pijnanamnese.pdf|Pijnanamnese]] voor diagnostiek en meten effect van behandeling, vooral handig bij moeilijk behandelbare pijn.
+* [[:Media:Fabels en feiten over morfine.pdf|Fabels en feiten over morfine]]. Patiëntfolder met voorlichting over morfine.
+* [[:Media:Pijn bij kanker in de palliatieve fase.ppt|Pijn bij kanker in de palliatieve fase]]. Interactieve presentatie over pijnmedicatie, met antwoorden op de casus van Mw Mees.
+** [[:Media:Casus pijn in de palliatieve fase.pdf|Casus Mw Mees]]
-Een van de AIOS presenteert een casus over pijn in de palliatieve fase met behulp van onderstaande literatuur en presentatie
+==== App ====
+[https://www.pijnenkanker.nl/medisch-professionals/artikelen/opioiden-omreken-app/ Een handige app voor het omrekenen van opioïden]
 ==== Bronnen ====
-[https://www.pallialine.nl/pijn Pallialine: pijn in de palliatieve fase] uitgebreide richtlijn voor pijn in palliatieve fase.
+*[https://www.pallialine.nl Pallialine]
+*[https://www.iknl.nl Integraal kankercentrum Nederland]
-[[:Bestand:Samenvattingskaart-richtlijn-pijn-in-de-palliatieve-fase.pdf]] Samenvattingskaart van bovengenoemde richtlijn, inclusief stappenplan pijnmedicatie en omrekentabel opoiden.
+*[https://www.pijnenkanker.nl Pijn en kanker]
+*[https://richtlijnen.nhg.org/#tab--nhgbehandelrichtlijnen NHG Behandelrichtlijnen]
-[[:Bestand:Fabels en feiten over morfine.pdf]] folder voor patiënten, voorlichting over morfine
-''Omrekentabel opoiden'' in handige app te vinden via je eigen telefoon in de appstore.
 {{Footer - Leerlijn palliatieve zorg}}

Leerlijn palliatieve zorg
Auteur	Rinel van Beest Anneke Zwijnenburg
Stage	CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	3. Medische diagnostiek en handelen 1. Toestandsbeeld
Competenties	Medisch handelen
Leerplek	Onderwijsprogramma Zelfstudie