Palliatieve fase - pijn

Leerlijn palliatieve zorg
Auteur	Rinel van Beest; Anneke Zwijnenburg;
Stage	CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	3. Medische diagnostiek en handelen; 1. Toestandsbeeld;
Competenties	Medisch handelen;
Leerplek	Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Gebruiksaanwijzing
4 Onderwijsactiviteiten
- 4.1 App
- 4.2 Bronnen

Relevantie

Pijn is een van de meest voorkomende symptomen in de palliatieve fase. Vooral bij patiënten met kanker treedt het in de laatste levensfase veel op, maar ook bij ziektes als COPD of MS treedt het bij meer dan de helft van de patiënten op.

De definitie van pijn is op vele manieren omschreven, een pragmatische definitie is die van McCaffery:

pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is.

Dit benadrukt de subjectieve ervaring van de patiënt als een belangrijk uitgangspunt.

Om pijn adequaat te kunnen behandelen is het goed om te achterhalen wat de oorzaak is en welke factoren een rol meespelen in de ervaren pijn. Hier komt het klinisch palliatief redeneren zoals in de bouwsteen Palliatieve fase - besluitvorming om de hoek kijken.

Behandeling van pijn kan zowel medicamenteus als niet medicamenteus zijn. Zeker bij kanker zijn er vaak nog andere mogelijkheden voor pijnbestrijding dan medicamenteus.

Doel

Inzicht in factoren die een rol spelen bij pijn.
Weten welke behandelingsmogelijkheden er zijn voor pijn en waar deze te vinden zijn.

Gebruiksaanwijzing

Een van de aios presenteert op de terugkomdag een casus over pijn in de palliatieve fase met behulp van onderstaande literatuur en presentatie.

Onderwijsactiviteiten

Voor de casuspresentatie op de terugkomdag kan de aios gebruik maken van:

Pallialine: pijn in de palliatieve fase Uitgebreide richtlijn voor pijn in palliatieve fase.
Samenvattingskaart richtlijn pijn in de palliatieve fase Samenvattingskaart van bovengenoemde richtlijn, inclusief stappenplan pijnmedicatie en omrekentabel opioïden.
Pijnanamnese voor diagnostiek en meten effect van behandeling, vooral handig bij moeilijk behandelbare pijn.
Fabels en feiten over morfine. Patiëntfolder met voorlichting over morfine.
Pijn bij kanker in de palliatieve fase. Interactieve presentatie over pijnmedicatie, met antwoorden op de casus van Mw Mees.
- Casus Mw Mees

App

Een handige app voor het omrekenen van opioïden

Bronnen

De bouwstenen in de leerlijn palliatieve zorg

De leerlijnen

Leerlijn palliatieve zorg
Auteur	Rinel van Beest Anneke Zwijnenburg
Stage	CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	3. Medische diagnostiek en handelen 1. Toestandsbeeld
Competenties	Medisch handelen
Leerplek	Onderwijsprogramma Zelfstudie