2e Huisartsstage
| 2e Huisartsstage |
|---|
|
Onderwijscoördinatoren |
|
Teamleider |
|
Assistent teamleider |
|
Onderdelen 2e huisartsstage: |
Inhoud
Handleiding 2e huisartsstage
Na de 1e huisartsstage en de externe stages volgt de 2e huisartsstage. Deze handleiding geeft een praktische beschrijving van het praktijkleren en het instituutsonderwijs.
Doelen en globale inhoud 2e huisartsstage
In de 2e huisartsstage leert de aios, toenemend zelfstandig, toenemend complexe patiëntenzorg te leveren. Daarbij leert de aios de zorg te organiseren, als leidinggevende aan praktijkondersteuners en praktijkassistenten. De aios leert zich verhouden tot het vraagstuk van de toekomstbestendigheid van de huisartsenzorg. De aios leert toenemend zelfsturend en maakt individuele keuzes voor de indeling van de opleiding. In de 2e huisartsstage is er gericht aandacht voor de volgende thema's uit het Landelijk Opleidingsplan (LOP):
- Chronische zorg
- Psychische klachten en aandoeningen
- Complexe ouderenzorg
- Zorg voor het kind
- Palliatieve zorg
- SOLK
- Preventie
- Praktijkmanagement
Het einde van de 2e huisartsstage valt samen met de afronding van de huisartsopleiding. De aios voldoet dan aan het competentieprofiel van de beginnende huisarts en heeft een reëel beeld van het beheersingsniveau van de tien thema's van het LOP. Dat geeft richting aan het zelfsturend leren na de opleiding in het kader van permanente professionele ontwikkeling.
Praktijkleren
De aios leert het vak in de huisartspraktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:
- Een voldoende en divers patiëntenaanbod. Huisartsgeneeskunde is een breed vak. Het is van belang dat aios die breedte ook in hun eigen spreekuur ervaren. Vooral in de tweede huisartsstage is het van belang met de opleider en praktijkassistent(e) samen te zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk spreekuur, met onder andere voldoende patiënten met complexe problematiek. Uit onderzoek binnen de huisartsopleiding is gebleken dat met name de meer complexe problematiek niet altijd vanzelf bij de aios terechtkomt.
- Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is regelmatig overleg met, en observatie door, de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Deze balans wordt onder andere mogelijk gemaakt door:
- Dagelijkse leergesprekken van een uur, naast ad-hoc-overleg over individuele patiënten.
- Wekelijkse om-en-om spreekuren, naast ad-hoc-observaties.
- Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
- Voortgangsgesprekken.
Leren op de huisartsenpost
Omdat een belangrijk deel van de huisartsenzorg wordt geleverd op de huisartsenpost (HAP) doet de aios ook diensten op de HAP. Ook hier geldt dat de balans tussen zelfstandig werken en begeleiding essentieel is voor het leren en de patiëntveiligheid. Meer informatie over dienstdoen op de huisartsenpost is te vinden bij de leerlijn spoedeisende zorg: leerlijn spoedeisende zorg.
Instituutsonderwijs
Drie tot vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen van circa 14 aios en 2 docenten: een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent. De vaste terugkomdag in de eerste fase is de dinsdag, in de tweede fase de donderdag. Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. het instituutsonderwijs is deels vraaggestuurd: de aios en docenten kiezen, binnen de kaders van het Landelijk OpleidingsPlan, zelf welke onderwerpen zij aan bod laten komen, en in welke vorm.
De opbouw van de terugkomdag kent een aantal vaste onderdelen:
Reflectieonderwijs
Feedback en reflectie zijn essentieel voor het zelfsturend leren van de aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios leggen casus en dilemma's voor aan hun groepsgenoten en docenten. Door reflectie en feedback op deze praktijkervaringen krijgt de aios meer grip op de ervaring, en handvatten voor de verdere professionele ontwikkeling. Dit kan leiden tot gerichte leeractiviteiten. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep. Zie Leerlijn professionaliteit.
Aiosonderwijs
De aiosgroep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het aiosonderwijs te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aiosonderwijs. Het is daarbij van belang dat het onderwijs aansluit op de leerwensen van de groep. Op de Wiki zijn per thema en per competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs.
Zie ook Opdracht Aiosonderwijs
Docentonderwijs en training
Naast het aiosonderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertisegebieden. Zo geven gedragswetenschappelijk docenten onder meer trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie. Huisartsdocenten geven onderwijs over medisch-inhoudelijke onderwerpen, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuw thema.
Individuele begeleiding aios
Op de terugkomdag is er tijd voor individuele begeleiding van de aios door de docenten. Individuele begeleiding vindt ook plaats binnen de digitale leeromgeving Canvas waar de docenten inhoudelijk kunnen reageren op bestanden die de aios uploadt, zoals het Individueel ontwikkelingsplan (IOP). Naast de aios begeleidt de docent ook dienst opleider (tijdens de parallel- en koppeldagen) en het aios-opleiderkoppel, bijvoorbeeld door praktijkbezoeken af te leggen en voortgangsgesprekken bij te wonen. We spreken hierbij van samenwerking rond het leren van de aios in de driehoek van aios-opleider-docent.
Expertonderwijs
Expertonderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied, uiteenlopend van een kader-huisarts tot een medisch specialist tot een paramedicus. Tijdens de 2e huisartsstage is er een tot twee keer per maand in de middag een keuze aan verschillend expertonderwijs. Deelname is, net als voor de andere terugkomdagonderdelen, verplicht.
De aios kiest vooraf bij welk expertonderwijs hij/zij aansluit: elke drie maanden ontvangt de aios een uitnodiging om zich in te schrijven voor het keuzeonderwijs van het eerstvolgende kwartaal. Deze keuze is om organisatorische redenen bindend.
Evaluatie en planning
Om het cursorisch onderwijs voor een komende periode voor te bereiden zijn er op de terugkomdag regelmatig evaluatie- en planningsmomenten nodig. Hier wordt teruggekeken naar de voorafgaande periode (wat beviel, wat werd gemist) en vooruitgekeken naar het onderwijs in de komende periode (leerwensen aios binnen het kader van de opleidingsperiode en andere wensen). Er worden afspraken gemaakt over wie wat gaat doen.
Zelfstudie en Opdrachten
Zelfstudie en opdrachten hebben als doel om, binnen het kader van de opleidingsdoelen, persoonlijke leerdoelen te kiezen en daaraan te werken, veelal uitmondend in een casus- of themapresentatie in de groep. De opdrachten zijn voor alle aios verplicht.
De aios is volgens de CAO gerechtigd om per week 3 uur opdrachttijd in de praktijk te reserveren. Dat geeft ruimte om bijvoorbeeld specifieke patiënten te zien; denk bijvoorbeeld aan Chronische zorg of SOLK. Daarnaast kan de opdrachttijd benut worden voor literatuuronderzoek, overleg en verslaglegging.
Een aantal opdrachten is beschreven. Aios kunnen, gemotiveerd en in overleg, van een opdracht afwijken als dat beter past bij het behalen van de betreffende leerdoelen (zelfsturing binnen kaders). Klik hier voor inspiratie.
Waar mogelijk kunnen opdrachten gecombineerd worden, bijvoorbeeld een presentatie over de opdracht Praktijkverbeterplan of een opdracht die door twee aios samen wordt uitgevoerd.
Leerdoelen en opdrachten worden vastgelegd in het IOP.
De drie opdrachten tijdens de 2e huisartsstage zijn:
- Opdracht aiosonderwijs
- Opdracht praktijkmanagement
- Keuze uit palliatieve zorg, polyfarmacie en psychische klachten
Aios hebben een actieve rol in de voorbereiding en presentatie van door de groep gekozen verdiepingsonderwijs. Zo werken zij aan verschillende competentiegebieden inclusief de competentie kennis en wetenschap. De docenten borgen de kwaliteit van dit aiosonderwijs door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding; dit betekent dat de aios de presentatie ruim tevoren aan de docent voorlegt en vraagt om feedback op keuze van inhoud, inzet van blended learning, presentatie etc. Inzet hiervan is hoge kwaliteit van het onderwijs voor alle aios. En uiteraard toename van competenties van de presenterende aios op het gebied van kennis en wetenschap.
Werkwijze Bereid, liefst naar aanleiding van een eigen casus, met een eigen vraag of probleem, een onderwerp voor. Kijk over welke KBA'(s) je presentatie gaat en raadpleeg op de eerste plaats de Wiki bij het zoeken naar relevante informatie. Raadpleeg eventueel je docent voor tips, inhoudelijk en/of didactisch. Geef groepsgenoten en docenten een voorbereidende leesopdracht; vermijd het presenteren van kennis die gemakkelijk door zelfstudie kan worden verworven (zoals NHG-standaarden).
Zorg bij de presentatie voor interactiviteit, gebruik het probleemoplossend vermogen van de groep door bijvoorbeeld relevante vragen te stellen waar je zelf het antwoord niet op hebt gevonden of die niet eenduidig te geven zijn.
Betrek naast de competentie Vakinhoudelijk handelen ook één of meer andere competentiegebieden.
Bespreek tijdens de presentatie hoe je naar wetenschappelijke onderbouwing gezocht hebt en wat de resultaten daarvan zijn. Maak eventueel een PICO.
| Doel |
|
|---|---|
| Activiteit |
|
| Resultaat |
|
| Tijd |
|
| Nabespreking |
|
Zie ook Aiosonderwijs
Je bent bezig een spiraaltje in te brengen en voor de tweede keer in dit consult belt de assistente je met een vraagje. Het spiraal valt op de grond als je opstaat … Patiënten die te laat komen worden er als ze alsnog verschijnen “tussendoor” gezet, waardoor je spreekuren altijd uitlopen met veel geklaag van patiënten over wachttijden als resultaat …”
Een goede organisatie van de huisartspraktijk is een wezenlijke randvoorwaarde voor de kwaliteit van de medische zorg. Ook als HIDHA of waarnemer zullen je effectiviteit en je werkplezier hierdoor beïnvloed worden en ben je medeverantwoordelijk voor de organisatie.
Vandaar deze opdracht om ervaring op te doen met het gericht verbeteren van een onderdeel van ‘praktijkmanagement’ in de 2e Huisartsstage.
Er bevindt zich een hand-out onder de leerlijn Praktijkmanagement.
| Doel |
|
|---|---|
| Activiteit | Hieronder een voorbeeld, de stapsgewijze beschrijving van de activiteiten (verbeterplan) is echter aan jou.
Voorbeeld activiteit Analyseer samen met je opleider de praktijkorganisatie van de opleidingspraktijk door een sterkte/zwakte analyse te maken. Je kunt hierbij eventueel gebruik maken van het accreditatieinstrument, dat het NHG gebruikt bij het dóórlichten van huisartspraktijken. Stel vast:
Bespreek deze sterkte/zwakte analyse met je hao:
|
| Resultaat |
|
| Tijd | Afhankelijk van grootte gekozen onderdeel en omvang plan. |
| Nabespreking | Nabespreking met hao:
Inbreng op het instituut: in overleg met je docenten, b.v.:
|
Voortgang en Beoordeling
Het Individueel OntwikkelPlan (IOP)
Vanaf het eerste voortgangsgesprek in de eerste huisarts-stage (5e maand) beschrijft de aios haar leerdoelen in het IOP - Individueel OntwikkelPlan dat een plaats krijgt in het ontwikkelingsdossier in het e-portfolio. Het IOP is een verplicht onderdeel van de opleiding. Het doel van het IOP is het ondersteunen van de zelfsturing in het leren. De aios maakt bewuste keuzes en zoekt daarover actief het gesprek met de opleider en/of de docent.
Elke vier maanden zijn er voortgangsgesprekken, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent. De competentieontwikkeling van de aios in de afgelopen periode wordt besproken en er wordt vooruitgekeken naar welke leerdoelen centraal zullen staan in de volgende periode. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver deze is ten opzichte van het competentieprofiel huisarts. De competentieboordelingslijst ComBeL dient hierbij als onderlegger en beoordelingsinstrument. De thema's van het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) met de bijhorende KBA's geven de context waartegen de competentieontwikkeling wordt bezien.
Opleider en docent hebben een coachende rol bij de leeractiviteiten van de aios. Daarnaast hebben opleider en docent een beoordelende rol bij de competentieontwikkeling van de aios. Alles over voortgang en beoordeling staat uitgebreid beschreven op de Wiki-pagina Toetsing en Beoordeling. Op de pagina Verplichtingen aios staat een overzicht van alle verplichtingen per stage.
Elke aios is verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn/haar eigen voortgang in het e-portfolio en op Canvas. Het portfolio bevat de voortgangsadviezen, voortgangsbeslissingen en een neerslag van de beoordelingen en prestaties van de aios die het bewijs vormen van het verworven niveau van de competenties. We beschouwen de aios als eigenaar van het portfolio. De aios nodigt de beoordelaars uit om de beoordelingen in te vullen. Twee keer per jaar maakt de aios de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (LHK).
In de 4e maand levert de aios video-opnames in ten behoeve van de pré-toets consultvoering. Uiterlijk vijf maanden voor het einde van de opleiding vindt de consultvoeringstoets 2e huisartsstage plaats.
Vier maanden vóór het einde van de opleiding vindt de laatste voortgangsbeslissing plaats door het hoofd met het oog op tijdige certificering van de aios als huisarts.
Individualisering opleiding
In de 2e fase is er een aanbod van expertonderwijs, waaruit gekozen kan worden. Tevens zijn er dan differentiatiemogelijkheden, een aanvullend, landelijk en verdiepend onderwijsaanbod waarmee de aios zich extra kan bekwamen in een specifiek onderdeel van de huisartsgeneeskunde. Congresbezoek kan een aantal terugkomdagen vervangen. Bestuursactiviteiten bij de LOVAH (Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen) kunnen deels in opleidingstijd worden gedaan. Zie ook het Werktijd.
Overzichten stagehandleidingen
| Handleiding 1e Huisartsstage |
Klinische stage |
CZ stage |
GGZ stage |
Handleiding 2e Huisartsstage |