Huisartsenzorg in aandachtswijken

Leerlijn maatschappelijk handelen
Auteur	Martine Samsom;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
Competentie	5.1 Gezondheidsbevordering;
Competenties	Maatschappelijk handelen;
Leerplek	Leergesprek; Onderwijsprogramma; Praktijkleren;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Achtergrond
4 Onderwijsactiviteiten
- 4.1 Bronnen

Relevantie

Er is een ontwikkeling gaande om in de praktijken met veel complexe problematiek de financiële ondersteuning te vergroten zodat er praktijkaanpassingen gedaan kunnen worden die de werklast voor de huisarts vermindert en o.a. zorgt voor minder verwijzingen. In deze bouwsteen maak je kennis met deze mogelijkheid, de geschiedenis ervan en wat je ermee kan in de praktijk.

Doel

Kennisnemen van de problemen in de achterstandswijken en de nieuwe ontwikkelingen, zoals krachtige basiszorg om deze problemen het hoofd te bieden.

Achtergrond

In de jaren 90 bleek er een groot verschil in inkomen en werklast voor de huisartsen in de zogenaamde achterstandswijken (wijken met slechte huizen, woonomgeving en armoede problematiek, vaak gelegen in de oude stadswijken), in het vervolg van deze leerlijn genoemd de aandachtswijken. In de huisartspraktijken in deze wijken is er sprake van complexere gezondheidsproblemen, vaak met een sociaal karakter. [2] Agressie en oneigenlijke hulpvragen komen vaker voor [3]. Taal en cultuurverschillen geven verder een extra dimensie aan het consult. Daarbij komt nog een hoge verhuisgeneigdheid en dus snelle doorstroming van de praktijken.

Om te voorkomen dat de beschikbaarheid van de huisartsenzorg in achterstandsgebieden in gevaar zou komen, heeft de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) in samenwerking met Zorgverzekeraars Nederland maatregelen getroffen die uiteindelijk gestalte hebben gekregen in de vorm van het beleid huisartsenzorg achterstandsgebieden. Het beleid is samen te vatten in de volgende drie doelstellingen:

behoud van de beschikbaarheid van kwalitatief goede huisartsenzorg in achterstandsgebieden.
opheffen van de discrepantie tussen werklast en inkomen.
behoud van het plezier in het werk van de huisartsen in deze wijken.

Er werd geld beschikbaar gemaakt. Een deel ging direct naar de praktijken en een deel werd in regionale fondsen ondergebracht, de achterstandsfondsen. Deze financiering heeft over de jaren een aantal veranderingen doorgemaakt, waar we in deze leerlijn niet op in zullen gaan. Het bleek wel dat er in bepaalde wijken onvoldoende gelden beschikbaar waren om de problemen het hoofd te bieden. Deze wijken waren b.v. te groen en kregen dus geen extra geld. Te drukke praktijken met te weinig tijd om samen te werken met sociaal domein was het gevolg. Er ontstonden initiatieven, zoals in Overvecht om de problemen het hoofd te bieden, en na een aantal jaren resulteerde dit via pilots van de achterstandsfondsen en de verzekeraar Zilveren kruis in een financieringsproject genaamd: krachtige basiszorg. Deze financiering wordt in 2022 gegeven aan een aantal praktijken in Amsterdam Zuid Oost, Nieuw West en Noord. SAG Banne Buiksloot in Amsterdam was een van de pilot praktijken en Wouter van Weers, huisartsopleider heeft een power point gemaakt.

Wat is krachtige basiszorg:

Elke krachtige basiszorgpraktijk, een praktijk met veel patiënten met lage sociaal economische status (SES), migranten en/of lage gezondheidsvaardigheden, krijgt een grote extra vergoeding bovenop de gewone financiering, zodat je de formatie kan verhogen en de praktijk kleiner kan houden om op een andere manier te werken [4].

De praktijk gaat aan de slag met een aantal veranderingen in de praktijk, samengevat op de volgende gebieden:

Meer tijd voor de patiënt (door meer fte huisarts, waardoor je lange consulten kunt inplannen om problematiek in kaart te brengen)
Anders werken, b.v. 4D model of vormen van miniteams.
Meer tijd voor samenwerken in de wijk, b.v. casuïstiek bepreken met buurtteam en/of ouder en kindteam (OKT).
Meer ondersteuning: b.v. POH generalistisch (die de problematiek in kaart brengt en kijkt samen met de huisarts wat er nodig is) en assistente, zodat die meer tijd hebben voor uitleg en beter de huisartsen kunnen ondersteunen.

Meer achtergrond:

Onderwijsactiviteiten

Leergesprek

Als je in een aandachtswijk zit: hoe doet de opleider dit, waar loopt hij tegenaan [1]. Vragen zouden kunnen zijn:

Heb je een casus waar het dilemma “wat doe ik en wat laat ik los” speelde? Hoe loste je dat op?
Wat helpt jou met je werk in deze wijk?
Je bent vaak machteloos omdat je veel problemen niet kan oplossen, hoe ga je daarmee om?

Onderwijsprogramma

Geef als onderwijs programma: Huisarts zijn in een aandachtswijk: werken met krachtige basiszorg.

Voorbereiding:

Inventariseer of er iemand in de groep zit die in een krachtige basiszorg praktijk werkt. Daar zou je dan mee samen kunnen werken.
Huiswerk: Laat de groep van tevoren zich inlezen in krachtige basiszorg. Kies uit bovenstaande artikelen en/of een website uit Achtergrond.
Stel je alvast voor: je hebt op 1 spreekuur meerder consulten met lage gezondheidsvaardigheden, slechte taal. Wat maakt het zo lastig en hoe zou krachtige basiszorg je kunnen helpen

Voorbeeld

14.00uur: Patient X: vrouw van 51 jaar met pijn op de borst, lijkt niet acuut, slechte taal.
14.10uur: Patient Y, kind met schurft uit vluchtelingengezin met sociale problematiek.
14.20uur: Patient T: hoofdpijn, laag verstandelijke beperking (LVB).
etc

Casuïstiek in relatie tot krachtige basiszorg Werk als onderwijsgever een middag zoals bovenstaand uit:

Waar loop je tegenaan? Welke oplossingen zijn er? Hoe zou krachtige basiszorg je kunnen helpen?
Betrek de groep, die dit ook heeft voorbereid erbij.

Kennis/ervaring delen

Als er iemand in de groep is die in krachtige basiszorg praktijk werkt, kan die er wat over vertellen. Zie als voorbeeld powerpoint Banne.
Nodig een opleider uit die met krachtige basiszorg werkt

Persoonlijke ontwikkeling

In tweetallen bespreken van een aantal vragen: b.v. zou ik willen werken in zo’n wijk: en beargumenteer.
Hoe zou jij krachtige basiszorg inzetten in de praktijk? (zie kopje wat is krachtige basiszorg) en beargumenteer.

Bespreek dit daarna plenair.

Mening vormen:

Wat maakt zorg in een wijk met veel sociale problemen lastig? Wat maakt het leuk?
Noteer deze op flip-over of maak stellingen in KAHOOT en bespreek die.

Praktijkleren

Ontwikkelplan. Als jouw praktijk ook veel patiënten en lage SES heeft, welke elementen zouden jullie kunnen invoeren in de praktijk?

Extraheren uit HIS aantallen ( globaal >50% met lage SES is achterstandswijk, daarna aflopend 10-50% is middelmatig, onder de 10% niet)
Inventariseren in praktijk: wie loopt tegen deze uitdagingen aan en hoe wordt daarmee omgegaan
Mogelijkheden en financiering uitzoeken (de zorgverzekeraar of achterstandsfondsen)
Praktijk informeren over mogelijkheden en motiveren
Keuzes maken welke wijzigingen kunnen plaatsvinden
Plan maken om deze in te voeren

Zie ook het ontwikkelplan.

Bronnen

De bouwstenen in de leerlijn maatschappelijk handelen

De leerlijnen

Leerlijn maatschappelijk handelen
Auteur	Martine Samsom
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
Competentie	5.1 Gezondheidsbevordering
Competenties	Maatschappelijk handelen
Leerplek	Leergesprek Onderwijsprogramma Praktijkleren