PrEP en de rol van de huisarts

Leerlijn maatschappelijk handelen
Auteur	Joanne Kessler;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
Competentie	5.1 Gezondheidsbevordering; Aandachtsgebied seksualiteit;
Leerplek	Leergesprek; Onderwijsprogramma; Praktijkleren; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Achtergrond
4 Onderwijsactiviteiten
- 4.1 Bronnen

Relevantie

In 2019 is de pilot gestart met een vergoedingsregeling voor PrEP (Pre-ExpositieProfylaxe) voor MSM (mannen die seks hebben met mannen) die een verhoogd risico lopen op HIV (humaan immunodeficientievirus). Deze zorg is door de minister geregeld via deelnemende GGD’s, echter is de toegang hiertoe vaak beperkt door wachtlijsten of afstand. Er wordt dan ook geopperd dat deze zorg via de huisarts moet lopen, die is immers de primaire eerstelijnszorgverlener. Maar valt PrEP wel onder basiszorg? Of is dit weer een taak die door elders slechte organisatie op het bordje van de huisarts terecht komt? Hierover willen we dat je graag een mening vormt.

Doel

Inzicht krijgen in de huidige organisatie van PrEP
Je mening leren vormen over de rol van de huisarts bij PrEP
Nadenken over de organisatie van PrEP

Achtergrond

In Nederland zijn ongeveer 20.000 mensen besmet met HIV. Het aantal nieuwe besmettingen is de afgelopen jaren minder geworden, toch komen er jaarlijks ongeveer 800 nieuwe infecties bij. In 2018 was de conclusie van de gezondheidsraad dat ‘Pre-expositieprofylaxe (PrEP), het preventief gebruik van hiv-remmers, een effectieve en kosteneffectieve manier is om de hiv-epidemie te bestrijden’. [1] Op basis hiervan is in 2019 een pilot gestart door minister Bruins (Medische Zorg) om gedurende 5 jaar, 8500 MSM die hiervoor in aanmerking komen PrEP en PrEP-zorg (soa- en urinetesten) te geven. Deelnemers moeten zelf €7,50 per 30 pillen betalen. De testen op soa en de reguliere behandeling van soa worden vergoed. [2]

De regionale GGD’s hebben een coördinerende rol bij de PrEP-pilot. Zij kunnen jaarlijks subsidie aanvragen voor het verstrekken van PrEP en het leveren van PrEP-zorg. De capaciteit van de GGD’s lijken echter onvoldoende. In 2022 stonden er al 1750 mensen op de wachtlijst. [3] Mensen die niet in aanmerking komen voor deze pilot kunnen PrEP eventueel op recept via de huisarts krijgen. Elke arts mag en kan namelijk PrEP voorschrijven. [4]. De kosten moeten dan echter door de patiënten zelf worden betaald. Vaak ligt dit 3-4x hoger dan bij de GGD, en gaan de verplichte aanvullende testen van het eigen risico af.

De LHV stelt echter dat de verstrekking van PrEP en de bijbehorende begeleiding geen basis huisartsenzorg zijn, omdat het bieden van PrEP-zorg extra scholing en monitoring vereist om het goed voor te kunnen schrijven [5]. Het is vooralsnog aan huisartsen zelf om te bepalen of ze wel of niet PrEP voorschrijven.

Verdere informatie:

Onderwijsactiviteiten

Zelfstudie

E-learning PrEP-zorg. Cursus na gratis aanmelding. Voor wie is PrEP en hoe werkt het precies? En hoe organiseer je de nodige zorg voor je cliënten als zij PrEP gebruiken? Dat leer je in deze e-learning. Duur: 120 minuten.
Nascholingsartikel H&W Pre-expositieprofylaxe tegen hiv (PrEP) (2017) In dit artikel wordt kort de nieuwe richtlijn voor het gebruik van PrEP uitgelegd.

Onderwijsprogramma

Discussie. Laat je groep ter voorbereiding het artikel in Medisch Contact lezen: de cruciale rol van de huisarts bij PreP. Lees hierbij ook zeker de reacties onder het artikel. Lees eventueel ook het artikel van SoaAids: rol van de huisarts bij PrEP revisited.

Ga vervolgens aan de hand van stellingen na wat voor en tegen argumenten zijn, zet deze bijvoorbeeld op een flipover. Enkele voorbeelden:

De voordelen van PrEP zijn zo groot, dat deze laagdrempelig door de huisarts beschikbaar zouden moeten worden gesteld.
Omdat de huisarts het meest laagdrempelig en snel beschikbaar is, zou de gehele PrEP zorg door de huisarts moeten worden overgenomen.
PrEP zou basiszorg moeten zijn.
PrEP wordt als een vrijbrief voor losbandige en onveilige seks gezien, dit moeten we niet stimuleren.
De huisarts moet telkens taken overnemen van overlopende tweedelijnszorg, er moet een keer nee worden gezegd, nu tegen de verstrekking van PrEP.
Preventie valt ook onder huisartsenzorg, dus PrEP ook.
Pas als er een passende vergoeding komt, moeten huisartsen PrEP zorg gaan uitvoeren.
Elke huisarts moet voor zichzelf kunnen beslissen of hij PrEP wel of niet voorschrijft.
Door je als huisarts open te stellen voor PrEP, stel je jezelf ook open PrEP gebruikers, die soms anders moeilijk in zorg komen.

Uitwerken route PrEP. Ga in 2 groepen na wat als je PrEP zou willen gebruiken.

Groep 1: stad X.
Groep 2: dorp X.
Wat zijn de mogelijkheden om bij de GGD PrEP te krijgen? Wat zijn de wachtlijsten? Wat zijn de kosten van de testen en medicatie. Wat als je het via de huisarts wilt doen. Hoe kom je erachter of jouw huisarts dit voorschrijft? En wat zijn dan de mogelijkheden en kosten? Gebruik bijvoorbeeld de informatie van Soa Aids Nederland.
Bespreek van tevoren je mening over PrEP (eventueel aan de hand van bovenstaande discussie). Bespreek dit ook na deze opdracht plenair na. Zijn jullie tot nieuwe inzichten gekomen? Is je mening hierdoor veranderd?

Leergesprek

Bespreek met je opleider het voorschrijven van PrEP. Heeft hij het wel eens voorgeschreven? Waarom wel/niet? Wat zijn de voors- en tegens die jullie samen kunnen bedenken? Als een patiënt belt met vraag naar PrEP, hoe wordt dat in de praktijk georganiseerd of doorverwezen? Weten jullie voorbeelden hoe het in andere praktijken geregeld is? Zijn jullie wel eens tegen problemen aangelopen? Hoe zouden jullie de zorg rondom PrEP idealiter zien?

Praktijkleren

Mogelijk dat je aan de hand van een leergesprek toch verbeteringen ziet in de zorg rondom PrEP verstrekking in je opleidingspraktijk. Deze zou je kunnen uitwerken aan de hand van een ontwikkelplan.

Denk daarbij bijvoorbeeld ook aan de organisatie van een SOA-spreekuur.
Een hand-out voor de patiënt met de duidelijke regels en afspraken.
Ligt het voorschrijven bij 1 arts, of duidelijke afspraken met het team?
Hoe moeten de controles worden aangeleverd of besproken?

Bronnen

Zie Achtergrond.

De bouwstenen in de leerlijn maatschappelijk handelen

De leerlijnen

Leerlijn maatschappelijk handelen
Auteur	Joanne Kessler
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
Competentie	5.1 Gezondheidsbevordering Aandachtsgebied seksualiteit
Leerplek	Leergesprek Onderwijsprogramma Praktijkleren Zelfstudie