Gezamenlijke besluitvorming - wat en hoe

Leerlijn communicatie
Auteur	Gert Roos;
Stage	1e Huisartsstage; Klinische stage; CZ stage; GGZ stage; 2e Huisartsstage;
	APC - Basisgespreksvaardigheden
Consulttaak	4. Uitleg en advies;
Leerplek	Leergesprek; Praktijkleren; Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Gebruiksaanwijzing
4 Onderwijsactiviteiten
5 Bronnen

Relevantie

‘Gezamenlijke besluitvorming, dat doe ik toch al?’ zeggen veel artsen. Ze bedoelen vaak: ik leg mijn advies goed uit aan mijn patiënten, ik vraag ze of het voorgestelde beleid haalbaar is, en ik sta open voor hun inbreng.

Gezamenlijke besluitvorming gaat echter verder dan dit. Het is een systematische manier om in het consult de verschillende behandelmogelijkheden op een rijtje te zetten en de patiënt te ondersteunen om daarin een weloverwogen, persoonlijke keuze te maken.

Het nut en effect van gezamenlijke besluitvorming is in onderzoeken onomstotelijk aangetoond. Wanneer het wordt toegepast, zijn patiënten meer tevreden over het consult en committeren ze zich beter aan de gekozen behandeling. Ook verbetert de relatie tussen de patiënt en de dokter.

Onderzoek laat zien dat systematische gezamenlijke besluitvorming onder artsen op zeer beperkte schaal wordt gebruikt. Het merendeel van de dokters denkt echter (onterecht) dat wel voldoende te beheersen en toe te passen. Hier is dus ruimte voor verbetering.

Doel

De aios weet wat gezamenlijke besluitvorming inhoudt;
De aios weet hoe gezamenlijke besluitvorming kan worden toegepast in een consult;
De aios kent de rol van patiëntbelangenorganisaties die zich inzetten voor gezamenlijke besluitvorming in de gezondheidszorg.

Gebruiksaanwijzing

De onderwijsbestanden bij deze bouwsteen vind je onder 'bronnen' op deze pagina terug: powerpoint-presentaties, videoconsulten, een videocollege, praktische artikelen, een onderwijsprogramma en links naar relevante websites.

Specifieke toelichtingen bij de verschillende bronnen:

Bron 1: hoofdstuk 1.5 uit het genoemde handboek (dat als basis dient voor het onderwijs over arts-patientcommunicatie binnen de huisartsopleiding) geeft een duidelijke samenvatting over het onderwerp gezamenlijke besluitvorming. Te gebruiken als voorbereiding op het onderwijs en ter zelfstudie.

Bron 2: de powerpoint-presentatie dient als basis voor een groepsles (geschatte duur minimaal 1 uur). Ook kan er specifiek aandacht worden besteed aan het gebruik van de beschikbare ‘keuzehulpen’ die in de powerpoint-presentatie staan opgesomd.

Bron 3: de powerpoint-presentatie licht de 'frisbee-methode' toe; de gesprekstechniek die nodig is voor gezamenlijke besluitvorming. In deze presentatie staat een oefening die op de terugkomdag kan worden gedaan.

Bron 4: een korte informatieve video over gezamenlijke besluitvorming.

Bron 5: een videoconsult waarin gezamenlijke besluitvorming door een specialist wordt toegepast - met wisselend succes. De video leent zich voor groepsonderwijs: bekijk de video in de groep en bespreek achteraf wat er (niet) goed ging in consult. Leer van elkaars ideeën en valkuilen met betrekking tot gezamenlijke besluitvorming.

Bron 6 zijn drie websites die het maatschappelijke draagvlak van gezamenlijke besluitvorming laten zien. De sites kunnen gebruikt worden voor een leergesprek over dit onderwerp; ook lenen ze zich voor een KEEK op de terugkomdag.

Bron 7 is de gevalideerde vragenlijst waarmee door patiënten in 9 punten de mate van gezamenlijke besluitvorming in het consult wordt gescoord. In de werkgroep kunnen aios deze lijst gebruiken om de mate van gezamenlijke besluitvorming te scoren bij het kijken van een videoconsult. De aios kan de vragenlijst ook aan een eigen patiënt geven na het consult, om na te gaan in hoeverre het de aios is gelukt om gezamenlijke besluitvorming toe te passen.

Onderwijsactiviteiten

Het onderwijsmateriaal in deze bouwsteen leent zich voor zelfstudie, onderwijs en leergesprekken.

Bronnen

Handboek effectieve communicatie in de huisartsenpraktijk, Dielissen et. al, NHG. Hoofdstuk 1.5 (door T. van de Weyden, hoogleraar huisartsgeneeskunde, Universiteit van Maastricht). In te zien op HOVumc, 12e verdieping.
Powerpoint-presentatie 'Gezamenlijke besluitvorming - het toppunt van patiënt-gerichte communicatie'.
Powerpoint-presentatie 'Frisbee-methode'.
Videocollege 'Samen beslissen' (9.35 minuten) over gezamenlijke besluitvorming (door T. van de Weyden, hoogleraar huisartsgeneeskunde, Universiteit van Maastricht).
Videoconsult 'Gesprek over behandelopties' (4.26 minuten).
Drie websites: https://begineengoedgesprek.nl, https://3goedevragen.nl en https://www.patientenfederatie.nl/themas/samen-beslissen/handig.
De Nederlandse versie van de patiëntenversie van de SDM-Q9.

De bouwstenen in de leerlijn communicatie

De leerlijnen

Leerlijn communicatie
Auteur	Gert Roos
Stage	1e Huisartsstage Klinische stage CZ stage GGZ stage 2e Huisartsstage
APC - Basisgespreksvaardigheden
Consulttaak	4. Uitleg en advies
Leerplek	Leergesprek Praktijkleren Onderwijsprogramma Zelfstudie