Communicatie bij lichamelijk onderzoek

Leerlijn communicatie
Auteur	Noor Gimbrere; Ruth ten Broeke; Laurie Hageman;
Stage	1e Huisartsstage;
	APC - Basisgespreksvaardigheden
Leerplek	Leergesprek; Praktijkleren; Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Onderwijsactiviteiten
4 Bronnen

Relevantie

Er is veel te zeggen over communicatie tussen arts en patiënt rondom en over het lichamelijk onderzoek.

Patiënten kunnen specifieke verwachtingen hebben van het lichamelijk onderzoek dat de huisarts tijdens het consult uitvoert. Als de achterliggende hulpvraag bij hoofdpijn is: 'heb ik een te hoge bloeddruk', zal de patiënt ander onderzoek verwachten dan wanneer hij zich zorgen maakt om een mogelijke hersentumor. In het beste geval is de hulpvraag al vóor het lichamelijk boven tafel, en zullen dit soort verwachtingen daarbij uitgesproken zijn. Er kan ook sprake zijn van aannames over lichamelijk onderzoek bij patiënten op basis van eerdere ervaringen op het spreekuur en op basis van de ideeën van de patiënt over zijn klachten. Iemand met vragen over diarree en buikpijn kan verbaasd zijn wanneer zijn buik niet wordt nagekeken door de huisarts, zonder dat dit wordt toegelicht.

Ook komt het voor dat de huisarts het vanzelfsprekend vindt om een lichaamsdeel te onderzoeken, terwijl de patiënt daar geen rekening mee had gehouden. Dat kan verwarring of ongemak veroorzaken of de patiënt zelfs in verlegenheid brengen. Waarom kijkt de huisarts naar de enkels van een benauwde patiënt? Waarom worden de oksels onderzocht bij een vrouw met onbegrepen pijn in de rechter borst? Het verband tussen de klacht van de patiënt, diens hulpvraag, de differentiaal diagnose van de huisarts en het lichamelijk onderzoek is voor een patiënt lang niet altijd duidelijk.

Het lichamelijk onderzoek kan een kwetsbaar of oncomfortabel moment zijn voor de patiënt. Zo kunnen bijvoorbeeld een te hoge onderzoeksbank, een koude onderzoekskamer, knopen van een kledingstuk moeten losmaken met pijnlijke handen onderzoek van een pijnlijk lichaamsdeel, schaamte over aspecten van het lichaam, ongeruste blikken of uitspraken van de arts redenen zijn voor de patiënt om ongemak te ervaren. Ook is het belangrijk om te beseffen dat sommige patienten schroom of zelfs angst ervaren zich te ontkleden in bijzijn van een ander, door een negatieve ervaring, culturele of persoonlijke normen.

Het is daarom van belang ook tijdens deze consulttaak goed te communiceren: voor, tijdens en na het lichamelijk onderzoek.

Doel

De aios is zich bewust van het belang van respectvolle en goede communicatie voor, tijdens en na het lichamelijk onderzoek.
De aios kent de aandachtspunten van communicatie rondom het lichamelijk onderzoek.
De aios heeft handvatten om de communicatie in deze consulttaak optimaal te laten verlopen

Onderwijsactiviteiten

Observatiespreekuur (om en om) met hao en reflectie op observaties
Een leergesprek met de hao

Bronnen

Onderwijsmateriaal over communicatie tijdens het lichamelijk onderzoek is nog niet beschikbaar.

De bouwstenen in de leerlijn communicatie

De leerlijnen

Leerlijn communicatie
Auteur	Noor Gimbrere Ruth ten Broeke Laurie Hageman
Stage	1e Huisartsstage
APC - Basisgespreksvaardigheden
Leerplek	Leergesprek Praktijkleren Onderwijsprogramma Zelfstudie

Communicatie bij lichamelijk onderzoek

Inhoud

Relevantie

Doel

Onderwijsactiviteiten

Bronnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's

Categorie: Competentiegebieden

Categorie: Overige aandachtsgebieden