Risico's bespreken met de patiënt: verschil tussen versies

Leerlijn preventie
Auteur	Annemarie Schalkwijk; Louise Nooteboom;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
KBA	1. Individueel zorgplan; 4. Opsporen en selecteren; 9. Kinderwens;
Competentie	Communicatie;
Toepassing	Leergesprek; Praktijkleren;

Huidige versie van 6 mei 2022 om 13:41

Relevantie

Als huisarts zal je steeds het gesprek aan moeten gaan over hoe de uitslagen van aanvullend onderzoek zich vertalen naar de reële risico's voor de individuele patiënt op hun spreekuur.

Hoe werkt risicocommunicatie en hoe adviseer je een patiënt over de voor- en nadelen van preventieve onderzoeken en preventieve ingrepen?

Doel

Goed kunnen communiceren met een patiënt over risico's en daarmee een voor de patiënt passend preventieplan kunnen maken.

Onderwijsactiviteiten

Kijk naar jouw HIS en bespreek met je opleider of en hoe de risicometer werkt.
Kijk of je naast het HIS ook een andere tool kunt gebruiken, bv https://u-prevent.com/
Ga in het eerstvolgende consult waar je CVRM-uitkomsten bespreekt met de patiënt het gesprek aan.
Wees je bewust van de preventieparadox

De preventieparadox, wat is dat eigenlijk?

De preventieparadox

Preventieprogramma’s voor de hele bevolking zijn op macro niveau gezien effectiever dan acties die gericht zijn op mensen met een verhoogd risico. Het rendement van effectieve preventie is echter voor het individu gering.
De preventieparadox is dan deze schijnbare tegenstelling dat preventieve maatregelen op bevolkingsniveau een grotere gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig - en zelfs zonder zekerheid - voor het afzonderlijke individu.

Na het doornemen van onderstaande bronnen

heb je inzicht in het verschijnsel preventieparadox;
ben je je bewust van jouw invloed als huisarts op de individuele preventie;
begrijp je de werking tussen preventie op bevolkingsniveau en in de spreekkamer;
denk je na over je eigen visie hoe je deze kennis inzet in je werk als huisarts.

Bekijk onderstaande bronnen, en bedenk vragen die je in de groep zou kunnen bespreken. Denk ook aan relevante thema's uit het huidige debat, bijvoorbeeld de rol van preventieve maatregelen bij de corona pandemie.

https://www.theguardian.com/world/2020/apr/26/virologist-christian-drosten-germany-coronavirus-expert-interview
https://theconversation.com/a-strange-paradox-the-better-we-manage-to-contain-the-coronavirus-pandemic-the-less-we-will-learn-from-it-135268
Eerste omschrijving verschijnsel preventieparadox; Sir Geoffrey Rose. 1981. ‘Strategy of prevention: lessons from cardiovascular disease’. British Medical Journal, 282, 1847-1851.
Rose revisited; 2001. https://web.archive.org/web/20060621190144/http://ije.oxfordjournals.org/cgi/content/full/30/3/442
Epidemiologische benadering en schattingen van effect preventieparadox. Louise Gunning-Schepers. 1998 Dwalingen in de methodologie. De preventieparadox: weinigen met hoog risico versus velen met matig risico
Lees mee met de discussie op H&W; link naar oorspronkelijke artikel te vinden in https://www.henw.org/artikelen/preventieparadox-ingezonden
Prevention Paradox: Why We are Failing to Prevent Disease, Uitgelegd in een paar minuten (3.26min)

Relevante video's

De TEDx The Risk Perception Gap (20 min.) van David Ropeik vertelt meer over ons eigen (en dus ook dat van onze patiënten) paradoxale denken als het gaat over risico's
Het college The Risk Perception Gap: Why Our Fears Don’t Always Match The Facts (1 uur), ook van David Ropeik.
Gerd Gigerenzer beargumenteert in Risk Literacy dat iedereen kan leren nadenken over risico's en onzekerheden, en dat experts soms zelf meer deel van het probleem zijn dan van de oplossing.
In How Do Smart People Make Smart Decisions weidt Gerd Gigerenzer nog verder uit over hoe je mensen passende beslissingen kunt laten nemen.

Extra informatie over risicocommunicatie

Risicocommunicatie bij patiënten met (mogelijk) verhoogd risico op hart- en vaatziekten
'Dus alles is goed dokter?'
Communiceren over risico's bij erfelijkheidskwesties.
Perceptie en gedrag
Risk Perceptions and Health Behavior over effectiviteit van interventies die de risicoperceptie veranderen met als gevolg een verbetering in gezond gedrag.
Heeft het risico dat je bespreekt een meer ethische kant? Probeer dan eens de ethische toolkit van het KNMG
Kijk ook eens bij de Leerlijn communicatie.

Bronnen

De bouwstenen in de leerlijn preventie

De leerlijnen

@@ Regel 32: / Regel 32: @@
 Als huisarts zal je steeds het gesprek aan moeten gaan over hoe de uitslagen van aanvullend onderzoek zich vertalen naar de reële risico's voor de individuele patiënt op hun spreekuur.
-In deze bouwsteen kun je informatie vinden over risico communicatie en over hoe je een patiënt het beste kunt adviseren over de voor- en nadelen van preventieve onderzoeken en preventieve ingrepen.
+Hoe werkt risicocommunicatie en hoe adviseer je een patiënt over de voor- en nadelen van preventieve onderzoeken en preventieve ingrepen?
 === Doel ===
-Goed kunnen communiceren met een patiënt over risico's en daarmee een voor de patiënt passend preventie plan kunnen maken.
+Goed kunnen communiceren met een patiënt over risico's en daarmee een voor de patiënt passend preventieplan kunnen maken.
-=== Literatuurbronnen ===
+=== Onderwijsactiviteiten ===
-Hier vind je links naar extra informatie over risico communicatie
+* Kijk naar jouw HIS en bespreek met je opleider of en hoe de risicometer werkt.
-* [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/cvrm_protoc_bijlagen_web_18.pdf Risicocommunicatie bij patiënten met (mogelijk) verhoogd risico op hart- en vaatziekten]
+* Kijk of je naast het HIS ook een andere tool kunt gebruiken, bv https://u-prevent.com/
-* https://www.henw.org/artikelen/dus-alles-goed-dokter
+* Ga in het eerstvolgende consult waar je CVRM-uitkomsten bespreekt met de patiënt het gesprek aan.
-* [https://www.huisartsengenetica.nl/info/communiceren-over-risicos Communiceren over risico's] bij erfelijkheidskwesties.
+* Wees je bewust van de preventieparadox
-* https://www.rivm.nl/over-het-rivm/kennis-en-kunde/strategisch-programma-rivm/perceptie-en-gedrag
-* https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4525709/ over effectiviteit van interventies die de risicoperceptie veranderen, m.a.g. een verbetering in gezond gedrag
-Heeft het risico wat je bespreekt een meer ethische kant? Probeer dan eens de [https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/ethische-toolkit/start.htm ethische toolkit van het KNMG]
-Kijk ook eens bij de leerlijn APC over besluitvorming voor communicatie tips.
-=== In de praktijk ===
-Naast bovenstaande links die informatie geven over hoe je het risico kunt vertalen voor de patiënt, kun je gebruik maken van apps en andere risicometers van je HIS
-*kijk naar jouw HIS en bespreek met je opleider of en hoe de risicometer werkt.
-*ga met een patiënt het gesprek aan in het eerstvolgende consult waar je CVRM uitkomsten gaat bespreken
-*kijk of je naast het HIS ook een andere tool kunt gebruiken, bv https://u-prevent.com/
-*ben je bewust van de preventieparadox
 <div class="accordion" id="accordion">
   <accordion parent="accordion" heading="De preventieparadox, wat is dat eigenlijk?" class="show">
@@ Regel 59: / Regel 47: @@
   </accordion>
 </div>
-*de video (20 min.) over de risk perception gap van David Ropeik vertelt ons meer over ons eigen (en dus ook dat van onze patiënten) paradoxale denken als het gaat over risico's
+==== Relevante video's ====
-<youtube>https://www.youtube.com/watch?v=vlFT6nEFaLQ</youtube>
+* [https://www.youtube.com/watch?v=vlFT6nEFaLQ  De TEDx The Risk Perception Gap] (20 min.) van David Ropeik vertelt meer over ons eigen (en dus ook dat van onze patiënten) paradoxale denken als het gaat over risico's
+* [https://www.youtube.com/watch?v=Es-UDBU9B0I Het college The Risk Perception Gap: Why Our Fears Don’t Always Match The Facts] (1 uur), ook van David Ropeik.
+* Gerd Gigerenzer beargumenteert in [https://www.youtube.com/watch?v=g4op2WNc1e4 Risk Literacy] dat iedereen kan leren nadenken over risico's en onzekerheden, en dat experts soms zelf meer deel van het probleem zijn dan van de oplossing.
+* In [https://www.youtube.com/watch?v=-Lg7G8TMe_A How Do Smart People Make Smart Decisions] weidt Gerd Gigerenzer nog verder uit over hoe je mensen passende beslissingen kunt laten nemen.
-==== The Risk Perception Gap - Academisch ====
+==== Extra informatie over risicocommunicatie ====
-* En nog een ander filmpje van een college (1 uur) van David Ropeik met als titel 'The Risk Perception Gap: Why Our Fears Don’t Always Match The Facts’.
+* [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/cvrm_protoc_bijlagen_web_18.pdf Risicocommunicatie bij patiënten met (mogelijk) verhoogd risico op hart- en vaatziekten]
-<youtube>https://www.youtube.com/watch?v=Es-UDBU9B0I</youtube>
+* [https://www.henw.org/artikelen/dus-alles-goed-dokter 'Dus alles is goed dokter?']
+* [https://www.huisartsengenetica.nl/info/communiceren-over-risicos Communiceren over risico's] bij erfelijkheidskwesties.
-==== Risk Literacy - Gerd Gigenrenzer ====
+* [https://www.rivm.nl/over-het-rivm/kennis-en-kunde/strategisch-programma-rivm/perceptie-en-gedrag Perceptie en gedrag]
-* Gerd Gigerenzer beargumenteert in dit filmpje dat iedereen kan leren nadenken over risico's en onzekerheden, en dat experts soms zelf meer deel van het probleem zijn dan van de oplossing
+* [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4525709/ Risk Perceptions and Health Behavior] over effectiviteit van interventies die de risicoperceptie veranderen met als gevolg een verbetering in gezond gedrag.
-<youtube>https://www.youtube.com/watch?v=g4op2WNc1e4</youtube>
+* Heeft het risico dat je bespreekt een meer ethische kant? Probeer dan eens de [https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/ethische-toolkit/start.htm ethische toolkit van het KNMG]
+* Kijk ook eens bij de [[Leerlijn communicatie]].
-==== How smart people make smart decisions ====
+==== Bronnen ====
-* Gigenrenzer weidt in dit filmpje nog verder uit over hoe je mensen passende beslissingen kunt laten nemen.
+* [https://u-prevent.com/ U-prevent]
-<youtube>https://www.youtube.com/watch?v=-Lg7G8TMe_A</youtube>
+* [https://www.nhg.org NHG]
+* [https://www.henw.org Huisarts en wetenschap]
+* [https://www.huisartsengenetica.nl/ Huisarts en genetica]
+* [https://www.rivm.nl/ RIVM]
 {{Footer - Leerlijn preventie}}

Leerlijn preventie
Auteur	Annemarie Schalkwijk Louise Nooteboom
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
KBA	1. Individueel zorgplan 4. Opsporen en selecteren 9. Kinderwens
Competentie	Communicatie
Toepassing	Leergesprek Praktijkleren