Voeding en gewicht bespreken - ondersteuning en informatie

Leerlijn preventie
Auteur	Annemarie Schalkwijk; Louise Nooteboom;
Stage	1e Huisartsstage; CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	2. Leefstijl; 3. Preventieve activiteiten;
Competentie	Medisch handelen; Maatschappelijk handelen; Professionaliteit;
Toepassing	Leergesprek; Praktijkleren; Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Relevantie

Als je tijdens het spreekuur vragen over voeding en gewicht krijgt, is het handig te weten waar je extra ondersteuning en achtergrondinformatie. Deze bouwsteen biedt daarnaast inzicht in huidige richtlijnen, standaarden en onderzoeken over voeding en gewicht.

Doelen

Je doet kennis op van:

voedingsvraagstukken;
gewichtsvraagstukken;
richtlijnen en standaarden;
financiering van interventieprojecten.

Voeding

Patiënten hebben tegenwoordig allerlei vragen over voeding. In de media wordt hieraan veel aandacht besteed. Sinds 2016 is er de vereniging Arts en Leefstijl die zich inzet voor het bespreken van voeding en leefstijl in de spreekkamer.
Alles over gezonde voeding is te vinden op het de website van het voedingscentrum.
Soms hebben patiënten specifieke vragen:
- Zoetstoffen: zijn ze goed of niet? -> voedingscentrum of European Food Safety Authority.
- Melk: is het goed of niet? (Scroll in het artikel naar benedenvoor het stuk over melk)
- Wat moeten we met al die diëten?
Daarnaast is het goed je te realiseren dat bepaalde voedselkeuzes impact op ons klimaat hebben. Hier vind je verdieping in voedselkeuzes en impact op het klimaat.
Uit een nieuwe studie van American College of Lifestyle Medicine worden de voordelen van minimaal bewerkte, plantaardige voedingsmiddelen voor het behandelen en voorkomen van chronische ziekten zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker beschreven
Podcast Plantaardige voeding in de huisartsenpraktijk - in gesprek met Walter Bouwmans

Wees je ook hier steeds weer bewust van het fenomeen preventieparadox:

De preventieparadox, wat is dat eigenlijk?

De preventieparadox

Preventieprogramma’s voor de hele bevolking zijn op macro niveau gezien effectiever dan acties die gericht zijn op mensen met een verhoogd risico. Het rendement van effectieve preventie is echter voor het individu gering.
De preventieparadox is dan deze schijnbare tegenstelling dat preventieve maatregelen op bevolkingsniveau een grotere gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig - en zelfs zonder zekerheid - voor het afzonderlijke individu.

Na het doornemen van onderstaande bronnen

heb je inzicht in het verschijnsel preventieparadox;
ben je je bewust van jouw invloed als huisarts op de individuele preventie;
begrijp je de werking tussen preventie op bevolkingsniveau en in de spreekkamer;
denk je na over je eigen visie hoe je deze kennis inzet in je werk als huisarts.

Bekijk onderstaande bronnen, en bedenk vragen die je in de groep zou kunnen bespreken. Denk ook aan relevante thema's uit het huidige debat, bijvoorbeeld de rol van preventieve maatregelen bij de corona pandemie.

https://www.theguardian.com/world/2020/apr/26/virologist-christian-drosten-germany-coronavirus-expert-interview
https://theconversation.com/a-strange-paradox-the-better-we-manage-to-contain-the-coronavirus-pandemic-the-less-we-will-learn-from-it-135268
Eerste omschrijving verschijnsel preventieparadox; Sir Geoffrey Rose. 1981. ‘Strategy of prevention: lessons from cardiovascular disease’. British Medical Journal, 282, 1847-1851.
Rose revisited; 2001. https://web.archive.org/web/20060621190144/http://ije.oxfordjournals.org/cgi/content/full/30/3/442
Epidemiologische benadering en schattingen van effect preventieparadox. Louise Gunning-Schepers. 1998 Dwalingen in de methodologie. De preventieparadox: weinigen met hoog risico versus velen met matig risico
Lees mee met de discussie op H&W; link naar oorspronkelijke artikel te vinden in https://www.henw.org/artikelen/preventieparadox-ingezonden
Prevention Paradox: Why We are Failing to Prevent Disease, Uitgelegd in een paar minuten (3.26min)

Gewicht

Richtlijnen en standaarden

De NHG–standaard obesitas geeft informatie voor volwassen en kinderen.
De NHG-Zorgmodule Leefstijl Voeding is van toepassing op volwassen patiënten:
- die geïnformeerd willen worden over gezonde voeding;
- met risicofactoren voor hart- en vaatziekten en chronische ziekten waarbij voedingsadvisering deel uitmaakt van de behandeling.
De Zorgstandaard Obesitas van het Partnerschap Overgewicht Nederland geeft informatie over de organisatie van zorg voor volwassen en kinderen met overgewicht of obesitas.
Integrale aanpak voor kinderen met overgewicht/obesitas:Programma Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht.
Landelijk programma aanpak gezond gewicht bij jongeren: Jongeren op Gezond Gewicht.
Aandacht voor voedsel is belangrijk en moet je aanleren. Meer aandacht voor voedselvaardigheden wordt beschreven op de website Voedselonderwijs, tot stand gekomen door de samenwerking van Jaap Seidell // hoogleraar Voeding en Gezondheid, Vrije Universiteit Amsterdam, Pierre Wind // kok, Youth Food Movement (YFM), de Hartstichting en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL).

Patiëntinformatie
De patiënt kan altijd verwezen worden naar Thuisarts.nl voor informatie over gezond eten.

Tools voor in de spreekkamer

Onderzoeken over overgewicht en obesitas

Integrale aanpak overgewicht en obesitas:
- Obesity
- http://www.thelancet.com/infographics/obesity-food-policy Obesity Food Policy
Rol huisarts in preventieve aanpak overgewicht en obesitas
- Dikke dokter maakt weinig werk van obesitas
Ongevraagd overgewicht bespreekbaar maken:
- Huisarts mag ongevraagd afslankadvies geven
- Ongevraagd advies bij overgewicht

Informatie over vergoeding
Rapporten Zorginstituut Nederland:

Bronnen

De bouwstenen in de leerlijn preventie

De leerlijnen

Leerlijn preventie
Auteur	Annemarie Schalkwijk Louise Nooteboom
Stage	1e Huisartsstage CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	2. Leefstijl 3. Preventieve activiteiten
Competentie	Medisch handelen Maatschappelijk handelen Professionaliteit
Toepassing	Leergesprek Praktijkleren Onderwijsprogramma Zelfstudie