Als het consult vastloopt: de kunst van Klinisch Redeneren (KR)

Leerlijn korte episode zorg
Auteur	Em. prof. dr. Henk de Vries; huisars n.p.; dr. Yeun Ying Wong; huisarts ; Jolijn de Graaff; huisartsdocent
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
KBA	1. Consult filteren; 2. Consult-basis; 3. Aanvullende diagnostiek; 4. Behandeling en beleid; 6. Afsluiten episode; 8. Voorlichting en advies;
Competenties	Medisch handelen; Communicatie; Professionaliteit; Aandachtsgebied diversiteit;
Leerplek	Leergesprek; Praktijkleren; Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Relevantie

Het klinisch redeneren is een belangrijke medische basisvaardigheid voor de huisarts. Bij elk patiëntencontact wordt dit toegepast. Hierbij heb je als dokter regelmatig een gevoel van onzekerheid. Dat is een onmisbaar signaal van het klinisch redeneren. Onzekerheid maakt dat je dingen heroverweegt, je differentiële diagnose uitbreidt of bijstelt en andere vervolgstappen overweegt. Het behoedt je voor tunnelvisie.

Met andere woorden: onzekerheid hoort bij het huisartsenvak. We werken veelal met waarschijnlijkheidsdiagnosen, en maken gebruik van de tijd en het beloop van een klacht die vaak richting geven naar de definitieve diagnose.

Het is de taak van een huisartsopleider en -docent om de aios te begeleiden in het huisartsgeneeskundig klinisch redeneren van de aios. De ene aios heeft er namelijk meer moeite mee dan de ander.

CF Stolper schreef over diagnostisch denken het volgende: 'Leren omgaan met onzekerheid, reflectie en feedback over diagnostische processen maakt van huisartsen ervaren besliskundigen'[1]. Huisartsopleiders hebben een grote invloed op dit proces: de aios moet zich vrij voelen om vragen te stellen en te reflecteren op haar klinisch denken.

In de eerste maanden is begeleiden en ondersteunen van de aios in het proces van klinisch redeneren dus een kunst voor de opleider:

Aios, die uit de kliniek komen, hebben een grote omslag in medisch denken en handelen te maken: aantonen vs uitsluiten van een diagnose.

Terwijl ervaren opleiders een database van ziektescripts (zie ook Bouwsteen Ziektescripts) en (onbewust) kennis van epidemiologie hebben, én ze hebben leren omgaan met de onzekerheid van het moment.

We weten dat ervaren huisartsen redeneren via andere ‘patronen’ van herkenning (zie ook Bouwsteen Ziektescripts). O.a. daardoor kunnen er momenten zijn waarbij aios en opleider elkaar niet volgen in het klinisch medisch denken.

Naast het technisch klinisch redeneren ervaart de aios ook veel omstandigheden, die haar het denken moeilijker maken. Het is evident dat het klinisch redeneren verstoord kan worden door factoren die de (huis)arts onzeker maken: klinisch redeneren en arts- patiënt-communicatie (APC) hebben een grote invloed op elkaar. Video-consulten van aios toont dit verband (ook voor docenten) goed aan.

Om goed te kunnen blijven communiceren in de verschillende situaties die zich voordoen verwijzen we naar de leerlijn APC. Dit is veelal derdejaars stof.

Na de eerste maanden van de opleiding is het belangrijk om (de voortgang in) huisartsgeneeskundig klinisch redeneren te beoordelen: is het klinisch redeneren ‘op niveau’?

Dit zijn vragen die dan opkomen:

Ervaart de opleider de vragen van de aios als juist en zinnig op het moment?
Handelt de aios consulten op een huisartsgeneeskundige manier af?
Is de aios tevreden en ontspannen over haar afgehandelde consulten?

Doel

- Deze bouwsteen is een instrument om de hao en de huisartsdocent te helpen het klinisch redeneren als huisarts - in de opleiding - te bespreken met de aios.

- Het is een leidraad om bij het vastlopen van een casus van de aios het klinisch redeneren samen met de aios te onderzoeken en te ontdekken waar zij in vast loopt.

- De bouwsteen voorziet zowel de aios als de opleiders (én groepsbegeleiders) tips in het klinisch redeneren.

Gebruiksaanwijzing

Voor opleiders van 1^e jaars aios (huisartsopleiders én docenten).

Er zijn verschillende modules:

Module 1_Het consult loopt niet goed: een eerste analyse

Module 2_Het consult loopt vast in medisch-technische en besliskundige onzekerheid

Module 3_Het consult loopt vast, ondanks voldoende huisartsgeneeskundige kennis

Module 4_Onderwijs door Hao in de praktijk

Module 5_Onderwijs op de Terugkomdag

Module 6_Onderwijs klinisch redeneren voor huisartsopleiders

Bronnen

CF Stolper, e.a. Diagnostisch denken over alledaagse ziekten H&W 59(11) november 2016.

De bouwstenen in de leerlijn korte episode zorg

De leerlijnen

Leerlijn korte episode zorg
Auteur	Em. prof. dr. Henk de Vries huisars n.p. dr. Yeun Ying Wong huisarts Jolijn de Graaff huisartsdocent
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
KBA	1. Consult filteren 2. Consult-basis 3. Aanvullende diagnostiek 4. Behandeling en beleid 6. Afsluiten episode 8. Voorlichting en advies
Competenties	Medisch handelen Communicatie Professionaliteit Aandachtsgebied diversiteit
Leerplek	Leergesprek Praktijkleren Onderwijsprogramma Zelfstudie

Als het consult vastloopt: de kunst van Klinisch Redeneren (KR)

Inhoud

Relevantie

Doel

Gebruiksaanwijzing

Bronnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's

Categorie: Competentiegebieden

Categorie: Overige aandachtsgebieden