Laboratoriumonderzoek en point of care testing

Leerlijn korte episode zorg
Auteur	Erik Fokke; Yeun Ying Wong;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
KBA	3. Aanvullende diagnostiek;
Competentie	Medisch handelen; Maatschappelijk handelen; Kennis en wetenschap;
Toepassing	Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doelen
3 Onderwijsactiviteit
4 Gebruiksaanwijzing
5 Bronnen

Relevantie

Huisartsen zijn expert in het verzamelen en duiden van veelvoorkomende klachten en symptomen in de specifieke context van de unieke patiënt. Zodoende kan de huisarts 96 procent van de hulpvragen zelfstandig afhandelen. In de overige gevallen vindt verwijzing plaats binnen de eerste lijn of naar de tweede lijn. Laboratoriumonderzoek – met name bloed- en urineonderzoek – wordt ingezet bij een klein deel van alle huisartsconsulten. Meestal betreft het onderzoek dat wordt uitgevoerd door een streeklaboratorium. Het aantal onderzoeken dat in de leef- en/of zorgomgeving van de patiënt wordt uitgevoerd, neemt toe: de zogenoemde point of care testing (POCT). Deze trend wordt ingegeven door de wens om vlot tot een werkhypothese te kunnen komen. Beleid kan zo sneller ingezet worden.

Een voorwaarde voor goede laboratoriumdiagnostiek is dat de huisarts met begrippen uit de medische besliskunde vertrouwd is (zoals voorspellende waarde, voorafkans en achterafkans), en deze kan hanteren bij het aanvragen van aanvullend laboratoriumonderzoek en de interpretatie daarvan.

Doelen

Inzicht krijgen dat laboratoriumonderzoek door de huisarts gericht wordt aangevraagd als onderdeel van diagnostisch handelen en niet routinematig.
Inzicht krijgen dat in de huisartspraktijk fout-positieve uitslagen een belangrijk nadeel vormen van een te veelvuldig gebruik van laboratoriumdiagnostiek en van onvoldoende beargumenteerd laboratoriumonderzoek.
Inzicht krijgen in de toepassing en mogelijkheden van POCT in de huisartspraktijk.
Kennis maken met de regels van de medische besliskunde bij het aanvragen van laboratoriumonderzoeken en de interpretatie van de uitslagen ervan.
Inzicht krijgen in de kosten die gemoeid zijn bij de verschillende onderzoeken.

Onderwijsactiviteit

Zelfstudie, en praktijkopdracht met leergesprek met de hao.

Gebruiksaanwijzing

Praktijkopdracht: de aios houdt een week lang al haar laboratoriumaanvragen bij, inclusief de POCT, en noteert de redenen van elke afzonderlijke aanvraag. De aios bespreekt tijdens een leergesprek dit overzicht met de hao en gaat na wat voor invloed de POCT heeft gehad op het beleid.
De aios zoekt op wat de kosten zijn van de verschillende aanvullende (bloed)onderzoeken en bespreekt met de hao of deze kennis de wijze/frequentie van het aanvragen van die onderzoeken beïnvloedt.
Zelfstudie: maak de PIN Medische besliskunde en rationeel laboratorium onderzoek; deze PIN gaat o.a. in op het beslisproces wanneer aanvullend onderzoek aan te vragen, o.a. gebaseerd op de testeigenschappen van het aanvullend onderzoek, tegelijk leer je deze kennis toepassen in het gesprek met de patiënt.

Bronnen

Dit is een NHG-link naar een PDF-hoofdstuk met belangrijke overwegingen voor de huisarts bij het aanvragen van ‘algemeen oriënterend bloedonderzoek’.
Dit is een link naar de Landelijke Eerstelijns Afspraak (LESA) ‘Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek’.
Op de NHG-website staat ook informatie en recentste richtlijn over gebruik van POCT in de huisartsenpraktijk.
Actuele tarieven van laboratoriumtesten kan o.a. hier worden gevonden.
Deze site van Roche diagnostics, weliswaar commercieel, geeft een blik op diverse POCTs mogelijkheden, voor de huisarts, ziekenhuis of patiënt in het kader van zelfmanagement.

De bouwstenen in de leerlijn korte episode zorg

De leerlijnen

Leerlijn korte episode zorg
Auteur	Erik Fokke Yeun Ying Wong
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
KBA	3. Aanvullende diagnostiek
Competentie	Medisch handelen Maatschappelijk handelen Kennis en wetenschap
Toepassing	Onderwijsprogramma Zelfstudie