E-health in de huisartsenpraktijk

Leerlijn korte episode zorg
Auteur	Yeun Ying Wong;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
KBA	4. Behandeling en beleid;
Competenties	Medisch handelen; Organiseren; Maatschappelijk handelen; Aandachtsgebied diversiteit; Aandachtsgebied innovatie;
Leerplek	Leergesprek; Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Gebruiksaanwijzing
4 Onderwijsactiviteiten
5 Bronnen
- 5.1 Overige links:
- 5.2 Interessante video's:

Relevantie

In het kielzog van de digitalisering van de maatschappij, maakt ook de gezondheidszorg een digitale revolutie door. Informatie- en communicatietechnologie (ICT) neemt steeds meer een centrale plaats in in de gezondheidszorg. Doel van deze ontwikkeling is de gezondheidszorg te ondersteunen en verbeteren en bij de patiënten de zelfredzaamheid en eigen regie te stimuleren en vergroten (zie ook bouwsteen zelfzorg).

Door de snelle ontwikkelingen is e-health een containerbegrip geworden. Om e-health meer inzichtelijk te maken heeft Nictiz (het Nederlandse kenniscentrum voor landelijke toepassing ICT in de zorg) al in 2012 e-health in drie dimensies ingedeeld. Deze indeling is tot op heden nog steeds goed te gebruiken:

- De zorgprocesfases. Hiermee wordt bedoeld de ICT-ontwikkelingen gericht op de maatschappij in het algemeen (e-public health), op de specifieke patiënt (e-zorg) en op de ICT-services die deze platformen ondersteunen, zoals online-afspraken maken (e-zorgondersteuning).

- De verschillende gebruikers, dat wil zeggen de zorgverlener en de patiënt.

- De onderliggende technologieën: o.a. 'wearables' (zoals de Smart Watch voor bijv. de hartslagmeting) voor The Quantified Self en robotica in de zorg.

Uiteraard spreekt deze laatste dimensie het meest tot de verbeelding. Een verwacht toekomstbeeld is dat patiënten straks hun eigen lichaamsdata digitaal aanleveren bij een consult bij de arts. Of zelfs extremer: dat algoritmen op basis van Big Data van wearables, kunnen 'voorspellen' wanneer iemand ziek gaat worden of in een depressie dreigt te raken, zodat dat de zorgverlener daar op kan inspelen.

Maar zover is het nog niet. Meer tastbare voorbeelden zijn in de e-zorg zijn o.a. videoconsulten, die steeds meer in gebruik zijn dankzij de afstandsconsulten door Covid-19, zowel in het ziekenhuizen als GGZ.

De ontwikkelingen in de huisartsenpraktijk

In maart 2018 waarschuwde Nictiz nog dat er sprake is van een ‘digitaliseringsparadox’ bij de huisarts, die doorontwikkeling in de weg staat. Dit ondanks dat (of wellicht juist omdat) huisartsen de patiëntendossiers al vroeg hebben gedigitaliseerd. Met andere woorden, onze huidige HIS-systemen voldoen aan de norm van afgelopen jaren, maar er is onvoldoende rekening gehouden met de e-health-vernieuwingen en -eisen die aanstaande zijn. Slechts een kleine meerderheid van de praktijken in Nederland bood eind 2018 e-consulten aan en de mogelijkheid om online afspraken te maken. Maar 'dankzij' de Covid-19 pandemie heeft de digitale consultvoering een slag gemaakt in veel huisartsenpraktijken in Nederland, zie ook bouwsteen Videoconsulten. Daarnaast is het sinds medio 2021 het bieden van online dossier-inzage voor patiënten verplicht.

De vraag is of de ontwikkelingen een tijdelijke (nood-)trend is, of dat het een opstap wordt voor het verder digitalisering van de huisartsenpraktijk, zie ook Leerlijn innovatie.

Doel

De bouwsteen heeft als doel

je bewust te maken van de breedte van e-health en van de verschillende e-health dimensies
je een mening te laten vormen over welke plaats e-health heeft binnen de huisartsenpraktijk - nu en in de toekomst
je inzicht te geven in de gevolgen van het doorvoeren van e-health-verplichtingen
je er bewust van te maken dat niet alle patiënten even gezondheidsvaardig zijn met e-health

Gebruiksaanwijzing

De volgende opdrachten zijn bedoeld voor zelfstudie (de links naar de webpagina's en artikelen onder A en B), leergesprek met hao (de vragen bij de bullets), en als uitgangspunt voor discussie op de TKD.

Onderwijsactiviteiten

Deel A. E-health in de praktijk

Lees de white-paper via deze link van zorgimpuls.nl. Deze geeft naast een overzicht over e-health ook de laatste ontwikkelingen van e-health binnen de huisartsenzorg in Rotterdam en omstreken anno 2017.
Lees het opiniestuk van A. Sollie over e-health in de huisartsenpraktijk, gewoon doen! uit het Huisarts en Wetenschap (2017).

Vragen voor leergesprek en/of TKD:

Hoe staat het met de ICT in de praktijk van je hao? Welke e-health-producten worden aangeboden? Worden deze producten veel gebruikt? Verloopt daarmee de zorg makkelijker, of juist moeilijker?
Welke processen komen kijken bij het activeren van een e-health-product in de praktijk? Denk aan beveiliging van e-consulten en wet Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Bekijk ook de NHG checklist e-health.

Deel B. Het gebruik van 'wearables'

Bekijk de TED talk video door Gary Wolf over The Quantified Self, Wolf is één van de bedenkers van het begrip ‘The Quantified Self’.
Lees het artikel uit 'Bijblijven' over ‘Quantified self in de huisartsenpraktijk’, door M de Groot, B. Timmers et al. (2015). Het blijkt een kijkje in de toekomst van de huisartsenpraktijk. Hoewel het artikel al wat gedateerd is, zijn de hoofdlijnen zeker niet achterhaald!
Huisarts en Wetenschap blikt in de toekomst door A. Sollie en B. Timmers (2017).

Vragen voor leergesprek:

Tegenwoordig kunnen smartphones fungeren als wearables. Ze hebben o.a. een ingebouwde stappenteller, en met speciale apps meten ze je saturatie, polsslag en je slaapgedrag! Hoe actief ben jij met The Quantified Self?
Zou je deze ‘zelfmetingen’ je patiënten aanbevelen, en met welk doel? Wat is de mening van je hao?

Deel C. E-health als medicijn?

Voorbereiding leergesprek en/of TKD:

Bekijk de onderstaande video van www.pharos.nl: het laat zien dat e-health niet altijd even toegankelijk is voor patiënten die minder gezondheidsvaardig zijn, door bijvoorbeeld laaggeletterdheid of een taalbarrière. De video propageert voor dit probleem oog te hebben bij deze patiëntengroep.

Vragen voor leergesprek en/of TKD:

Zie ook bouwsteen zelfzorg. Welke websites en/of apps gebruik je tijdens het spreekuur? En (hoe) hou je rekening met de eventuele beperkingen van de patiënt? Deel je ervaringen met elkaar.

Bronnen

Overige links:

Interessant is het om ehealth-monitor.nl te volgen, die op jaarlijkse basis de ontwikkelingen en de ‘trends’ van e-health in Nederland bijhoudt.
De NHG houdt een dossier bij over relevante e-health zaken en ontwikkeling in de huisartsenpraktijk.

Interessante video's:

De bouwstenen in de leerlijn korte episode zorg

De leerlijnen

Leerlijn korte episode zorg
Auteur	Yeun Ying Wong
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
KBA	4. Behandeling en beleid
Competenties	Medisch handelen Organiseren Maatschappelijk handelen Aandachtsgebied diversiteit Aandachtsgebied innovatie
Leerplek	Leergesprek Onderwijsprogramma Zelfstudie