Mondzorg bij ouderen: verschil tussen versies

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Anouk Meijer; Vivian Kenter;
Stage	CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	3. Intercurrente ziekten1. Individueel zorgplan;
Competenties	Communicatie; Samenwerken; Maatschappelijk handelen; Kennis en wetenschap; Professionaliteit;
Leerplek	Leergesprek; Onderwijsprogramma; Paralleldag; Praktijkleren; Themaonderwijs; Zelfstudie;

Huidige versie van 20 sep 2023 om 15:48

Relevantie

"De mond is de spiegel van de gezondheid” Een gezonde mond is belangrijk. Het orofaciale systeem is een functionele eenheid met als hoofdfuncties de voedselopneming, de vocale functie (spreken, zingen, enzovoorts) en de expressief-sociale functies (huilen, lachen, kussen, enzovoorts). Mondzorg omvat de preventie, de diagnostiek, de behandeling en de nazorg van ziekten en problemen in het orofaciale systeem.

Door de sterk verbeterde mondzorg en de bewustwording van het belang van een gezond gebit, behouden steeds meer ouderen tot op hoge leeftijd hun natuurlijke tanden en kiezen. Vaak worden de verloren gegane tanden aangevuld met ingewikkelde voorzieningen zoals kronen, bruggen en/of frames. Daarnaast hebben steeds meer ouderen orale implantaten ter vervanging van missende kiezen en tanden of om een gebitsprothese houvast te geven. Een dergelijke complexe mondsituatie vraagt om goed onderhoud. Het gezond houden van de mond wordt vooral lastig wanneer er zich fysieke of psychosociale problemen voordoen. Manuele vaardigheden en mobiliteit nemen af en het belang van een gezonde mond krijgt een lagere prioriteit dan onmiddellijk bemerkbare (medische) problemen. Bij cognitieve problemen wordt goed gebitsonderhoud vrijwel onmogelijk. Alertheid op problemen van de mondgezondheid is dus geboden, evenals de waarborging van continue goede mondzorg, als essentieel onderdeel van de basiszorg.

Doel

Je hebt kennis van de relevantie van goede mondzorg en van de meest voorkomende mondaandoeningen bij ouderen.
Je schakelt de (geriatrisch) tandarts op tijd in.

Gebruiksaanwijzing

In de chronische stage is er een thema middag mondziekten.

Informatie voor het onderwijs/expertonderwijs voor de terugkomdag.

Onderwijsactiviteiten

Als jouw leergroep tijdens de Chronischezorgstage geen onderwijs heeft gehad over mondzorg, kun je dit zelf geven in de 2e huisartsenstage.

Docenten kunnen ook gebruik maken van de powerpoint en de verzamelde bronnen en links.

PowerPoint Mondzorg bij ouderen

Bronnen:

Richtlijn mondzorg van Verenso.nl
Geneesmiddelenbulletin over orale bijwerkingen van medicatie
Mondzorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen, Nivel
Praktijk richtlijn mondzorg bij ouderen, Kennisinstituut mondzorg
Praktijkwijzer mondzorg aan kwetsbare ouderen, KNMT
Veel voorkomende mondaandoeningen bij ouderen, Zorg voor beter
Mond-vitaal.nl
Ivorenkruis
Allesoverhetgebit
Ouderenzorg in de huisartsenpraktijk Uitgave van het NHG, 2023

De bouwstenen in de leerlijn complexe ouderenzorg

De leerlijnen

@@ Regel 7: / Regel 7: @@
 |'''Auteur'''
 |
-Monique Petra
+{{Auteur - Anouk Meijer}}
+{{Auteur - Vivian Kenter}}
-{{Auteur - Niek van Asperen}}
 |-
 |'''Stage'''
@@ Regel 19: / Regel 18: @@
 |
 {{KBA 4.3 - Intercurrente ziekten}}
+{{KBA 9.1 - Individueel zorgplan}}
 |-
 |'''Competenties'''
 |
-{{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}}
+{{Competentiegebied 2 - Communicatie}}
+{{Competentiegebied 3 - Samenwerken}}
+{{Competentiegebied 5 - Maatschappelijk handelen}}
+{{Competentiegebied 6 - Kennis en wetenschap}}
+{{Competentiegebied 7 - Professionaliteit}}
 |-
 |'''Leerplek'''
 |
+{{Toepassing - Leergesprek}}
 {{Toepassing - Onderwijsprogramma}}
+{{Toepassing - Paralleldag}}
+{{Toepassing - Praktijkleren}}
+{{Toepassing - Themaonderwijs}}
 {{Toepassing - Zelfstudie}}
 |}
 === Relevantie ===
-“De mond is de spiegel van de gezondheid” Er bestaan sterke aanwijzingen dat mondziektes gerelateerd zijn aan andere chronische ziekten bv parodontitis is gerelateerd aan Diabetes Mellitus, hart en vaatziekten en obesitas. Een gezonde mond is dus belangrijk. Pijn en/of een slecht zittende prothese kan leidden tot moeite met kauwen en smaakverlies. Dit kan weer lieden tot ondervoeding, schaamte/minder zelfvertrouwen en vereenzaming.
+"De mond is de spiegel van de gezondheid” Een gezonde mond is belangrijk. Het orofaciale systeem is een functionele eenheid met als hoofdfuncties de voedselopneming, de vocale functie (spreken, zingen, enzovoorts) en de expressief-sociale functies (huilen, lachen, kussen, enzovoorts). Mondzorg omvat de preventie, de diagnostiek, de behandeling en de nazorg van ziekten en problemen in het orofaciale systeem.
+Door de sterk verbeterde mondzorg en de bewustwording van het belang van een gezond gebit, behouden steeds meer ouderen tot op hoge leeftijd hun natuurlijke tanden en kiezen. Vaak worden de verloren gegane tanden aangevuld met ingewikkelde voorzieningen zoals kronen, bruggen en/of frames. Daarnaast hebben steeds meer ouderen orale implantaten ter vervanging van missende kiezen en tanden of om een gebitsprothese houvast te geven. Een dergelijke complexe mondsituatie vraagt om goed onderhoud. Het gezond houden van de mond wordt vooral lastig wanneer er zich fysieke of psychosociale problemen voordoen. Manuele vaardigheden en mobiliteit nemen af en het belang van een gezonde mond krijgt een lagere prioriteit dan onmiddellijk bemerkbare (medische) problemen. Bij cognitieve problemen wordt goed gebitsonderhoud vrijwel onmogelijk. Alertheid op problemen van de mondgezondheid is dus geboden, evenals de waarborging van continue goede mondzorg, als essentieel onderdeel van de basiszorg.
-Anno 2018 worden Nederlanders ouder en leven ze langer met ziekten dan enkele decennia geleden, toen men relatief jong stierf en vaker een kunstgebit had. Door de sterk verbeterde mondzorg en de bewustwording van het belang van een gezond gebit, behouden steeds meer ouderen tot op hoge leeftijd hun natuurlijke tanden en kiezen. Vaak worden de verloren gegane tanden aangevuld met ingewikkelde voorzieningen zoals kronen, bruggen en/of frames met precisieverankering. Daarnaast hebben steeds meer ouderen orale implantaten om een gebitsprothese houvast te geven. Een dergelijke complexe mondsituatie vraagt om goed onderhoud. Het gezond houden van de mond wordt vooral lastig wanneer er zich fysieke of psychosociale problemen voordoen. Manuele vaardigheden en mobiliteit nemen af en het belang van een gezonde mond krijgt een lagere prioriteit dan onmiddellijk bemerkbare (medische) problemen. Bij cognitieve problemen wordt goed gebitsonderhoud vrijwel onmogelijk. Passende mondzorgverlening voor kwetsbare ouderen wordt een steeds groter en complexer probleem.
 === Doel ===
+* Je hebt kennis van de relevantie van goede mondzorg en van de meest voorkomende mondaandoeningen bij ouderen.
+* Je schakelt de (geriatrisch) tandarts op tijd in.
-De aios maakt kennis met de verschillende mondziekten bij ouderen
 === Gebruiksaanwijzing ===
 In de chronische stage is er een thema middag mondziekten.
-Informatie voor het zelf houden van terugkomdagonderwijs.
+Informatie voor het onderwijs/expertonderwijs voor de terugkomdag.
 === Onderwijsactiviteiten ===
-Als jou leergroep tijdens de Chronische zorgstage geen onderwijs heeft gehad over mondziekten, kun je dit zelf geven in de 2e huisartsenstage. Eventueel aan de hand van deze [[Media:Ppt mond en kaakproblemen bij ouderen.pptx|PPT]].
+Als jouw leergroep tijdens de Chronischezorgstage geen onderwijs heeft gehad over mondzorg, kun je dit zelf geven in de 2e huisartsenstage.
-==== Bronnen: ====
-[http://www.mondzorgouderen.nl/over-de-mond/afwijkingen Mondzorg ouderen] ,website
-[https://demondnietvergeten.nl/mondzorg-en-huisartsen-en-casemanagers/ Demondnietvergeten.nl], mondzorg voor huisartsen en casemanagers
-[https://www.henw.org/artikelen/herziene-nhg-behandelrichtlijn-aften Herziene NHG behandelrichtlijn aften], Huisarts en Wetenschap
-Mond en kaakziekten; een atlas voor de alledaagse praktijk – I. van der Waal 2017
-Zakboek mondziekten, kaak en aangezichtschirurgie  p 13-84, J. G. A. M. de Visscher I. van der Waal
+Docenten kunnen ook gebruik maken van de powerpoint en de verzamelde bronnen en links.
-[https://www.knmt.nl/sites/default/files/knmt_vroegsignalering_slijmvliesafwijkingen.pdf KNMT vroegsignalering van slijmvliesafwijkingen]
+[[:Media:Mondzorg bij ouderen.pptx|PowerPoint Mondzorg bij ouderen]]
+=== Bronnen: ===
+* [https://www.verenso.nl/_asset/_public/Richtlijnen_kwaliteit/richtlijnen/database/Richtlijnmondzorg.pdf Richtlijn mondzorg] van Verenso.nl
+* [https://www.ge-bu.nl/artikel/orale-bijwerkingen-van-geneesmiddelen#:~:text=Trefwoorden%3A%20bijwerkingen%20in%20de%20mond,tandvleeshyperplasie%2C%20tong%2D%20en%20mondbranden Geneesmiddelenbulletin] over orale bijwerkingen van medicatie
+* [https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/1004099.pdf Mondzorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen], Nivel
+* [https://www.hetkimo.nl/richtlijnen/mondzorg-voor-kwetsbare-aan-huis-gebonden-ouderen/introductie/ Praktijk richtlijn mondzorg bij ouderen], Kennisinstituut mondzorg
+* [https://knmt.nl/praktijkzaken/bijzondere-doelgroepen/ouderen/praktijkwijzer-mondzorg-aan-kwetsbare-ouderen Praktijkwijzer mondzorg aan kwetsbare ouderen], KNMT
+* [https://www.zorgvoorbeter.nl/nieuws/veel-voorkomende-mondaandoeningen Veel voorkomende mondaandoeningen bij ouderen], Zorg voor beter
+* [https://www.mond-vitaal.nl/ Mond-vitaal.nl]
+* [https://ivorenkruis.org/ Ivorenkruis]
+* [https://www.allesoverhetgebit.nl/ Allesoverhetgebit]
+* [https://www.nhg.org/product/ouderenzorg-in-de-huisartsenpraktijk/ Ouderenzorg in de huisartsenpraktijk] Uitgave van het NHG, 2023
 {{Footer - Leerlijn complexe ouderenzorg}}

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Anouk Meijer Vivian Kenter
Stage	CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	3. Intercurrente ziekten 1. Individueel zorgplan
Competenties	Communicatie Samenwerken Maatschappelijk handelen Kennis en wetenschap Professionaliteit
Leerplek	Leergesprek Onderwijsprogramma Paralleldag Praktijkleren Themaonderwijs Zelfstudie