Incontinentie bij ouderen

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Anouk Meijer; Vivian Kenter; Niek van Asperen;
Stage	CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	3. Intercurrente ziekten
Competenties	Medisch handelen; Samenwerken;
Leerplek	Leergesprek; Onderwijsprogramma; Praktijkleren; Themaonderwijs; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Gebruiksaanwijzing
4 Onderwijsactiviteiten
5 Bronnen

Relevantie

Ongewenst urine verlies (urine-incontinentie) kom veel voor (prevalentie 1/3 tot ½ van oudere vrouwen). Bij ouderen speelt functionele urine-incontinentie (urine-incontinentie door een oorzaak die buiten de lagere urinewegen is gelegen) vaak een rol. Ongewild urineverlies is een sterke voorspeller van het optreden van val incidenten. (1,5 keer grotere kans op vallen (zie ook: valpreventie))

Bij ouderen zijn de behandelopties hetzelfde als bij jongeren maar moet er meer rekening gehouden worden multi-morbiditeit. Belangrijke morbide factoren zijn urogenitale prolaps, chronisch longziekten, diabetes mellitus, gewrichtsaandoeningen, hartfalen, hersenziekten, obstipatie, overgewicht, visus of cognitieve beperkingen en depressie. Aandoeningen die functionele incontinentie kunnen veroorzaken zijn artrose en spierzwakte, stoornissen in de communicatie en cognitie. Geneesmiddelen met anti cholinerge werking, zoals tricyclische antidepressiva, antipsychotica en alfablokkers kunnen incontinentie als bijwerking hebben. Andere geneesmiddelen die een negatieve invloed kunnen hebben op het mictiepatroon zijn opioïden, diuretica en benzodiazepinen. Van urine incontinentie ondervindt de patiënt hinder in het dagelijks leven: Denk daarbij aan gevoel van verminderde zelfstandigheid, lekkage, huidirritatie en het veroorzaken van geuroverlast.

Doel

Je krijgt kennis van het systematisch management van urine-incontinentie bij kwetsbare ouderen.
Je ziet het belang in van een zo vroeg mogelijke diagnostiek en evaluatie van urine-incontinentie. En kan hier gepaste interventies op kunnen.
Je kan de juiste interventies inzetten samen met andere hulpverleners en te zorgt dat de patiënt zo min mogelijk hinder van de urine-incontinentie ondervindt in het dagelijkse leven.

Gebruiksaanwijzing

Informatie voor zelfstudie.

Urinecontinentie is een van de onderwerpen die tijdens thema onderwijs in chronische stage aanbod komt.

Onderwijsactiviteiten

Beluister de Huisartspodcast: Uitleg over incontinentie, alles wat je wilt weten!
Ken jij de verschillende incontinentiematerialen? Informatie hierover is te vinden op het Kennis plein zorg voor beter, Incontinentiemateriaal.
Ben je op de hoogte wat de bekkenbodemfysiotherapeut voor je patiënt kan betekenen?

Bronnen

Richtlijnen incontinentie | Kennisplein Zorg voor Beter
NHG standaarden over incontinentie.
- Urineweginfecties | NHG-Richtlijnen
- Mictieklachten bij mannen | NHG-Richtlijnen
- Incontinentie voor urine bij vrouwen | NHG-Richtlijnen
Urine-incontinentie bij ouderen is te behandelen | Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Urine-incontinentie bij moslima’s | Huisarts & Wetenschap (henw.org)

De bouwstenen in de leerlijn complexe ouderenzorg

De leerlijnen

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Anouk Meijer Vivian Kenter Niek van Asperen
Stage	CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	3. Intercurrente ziekten
Competenties	Medisch handelen Samenwerken
Leerplek	Leergesprek Onderwijsprogramma Praktijkleren Themaonderwijs Zelfstudie