Methodiek van medicatiebeoordeling

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Anouk Meijer; Vivian Kenter; Niek van Asperen;
Stage	CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	7. Veiligheid
Competenties	Medisch handelen; Communicatie; Samenwerken;
Leerplek	Leergesprek; Onderwijsprogramma; Praktijkleren; Themaonderwijs;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Gebruiksaanwijzing
4 Onderwijsactiviteiten
- 4.1 Opdracht Medicatiebeoordeling in de huisartsenpraktijk
- 4.2 Hulpmiddelen bij de Medicatiebeoordeling
5 Bronnen

Relevantie

De algemene module Minderen en stoppen van medicatie (2020) biedt handvatten aan voorschrijvers, apothekers en patiënten om het minderen en stoppen van geneesmiddelen bij oudere patiënten (≥ 70 jaar) in de dagelijkse praktijk vorm te geven. Het primaire doel van minderen en stoppen van medicatie is het optimaliseren van de medicamenteuze behandeling en daarmee het verbeteren van de kwaliteit van leven en gezondheidswelzijn van de individuele patiënt. Aandoeningsgerichte richtlijnen beschrijven vaak wel het starten van chronische medicatie, maar meestal niet het proces van staken bij ouder wordende patiënten. Net als het voorschrijven van medicatie dient het minderen of stoppen van medicatie onderdeel te zijn van de dagelijkse medische praktijk.

Doel

Je kan de richtlijn medicatie verminderen en stoppen positioneren in de dagelijkse praktijk
Je bent in staat de medicamenteuze behandeling en daarmee de kwaliteit van leven en gezondheid/welzijn van de individuele patiënt verbeteren.
Je hebt inzicht in belemmerende en bevorderende factoren bij zowel patiënten als zorgverleners bij het minderen en stoppen van medicatie.

Gebruiksaanwijzing

Luister als opfrisser de Podcast farmacotherapie The Basics als je het gevoel hebt dat de basis wat weggezakt is.
Tijdens de themadagen chronische zorg wordt er aandacht besteed aan polyfarmacie en medicatiereviews.
E-learning Polyfarmacie om zelf of met opleider te maken in het 3e jaar.
Praktijkopdracht om zelf te doen in het 3e jaar.

Onderwijsactiviteiten

Opdracht Medicatiebeoordeling in de huisartsenpraktijk

Toepassing van een Medicatiebeoordeling (MBO) is voorbehouden aan patiënten met een fors verhoogd risico op farmacotherapeutische problemen bij wie de te verwachte effecten op de medicatieveiligheid in reële verhouding staan tot de benodigde mensen en middelen.

Lees de Module medicatie beoordeling, pag. 23-25 aanbevelingen.
Zoek voor jouw huisartsenpraktijk uit bij wie een medicatiebeoordeling gedaan wordt. Wie neemt het initiatief? Wat wordt besproken bij de medicatiebeoordeling?

Probeer met minstens 3 patiënten alle stappen van de medicatiereview te doorlopen. Gebruik hiervoor het stappenplan van de STRIP methode. De STRIP methode, een impliciet screeningsinstrument, geeft handvatten voor:

De afstemming van de zorgverlener met de patiënt (farmacotherapeutische anamnese).
De analyse van de medicatie op mogelijke farmacotherapeutische problemen (FTP’s) zoals onderbehandeling, niet-effectieve behandeling, (potentiële) bijwerkingen, klinisch relevante contra-indicaties en interacties, onjuiste dosering.
Problemen bij gebruik en de follow-up.

Wat valt je hierbij het meeste op? Waar loop je tegenaan? Wat zijn belemmerende factoren voor jou of voor de patiënt (Dit kun je ook gebruiken voor de polyfarmacie opdracht in de 2e huisartsstage.)

De START en STOP criteria zijn bewezen effectieve screeningslijsten om potentieel ongeschikte medicijnen te sporen. De kennisdocumenten over medicijngroepen onderaan de pagina Polyfarmacie bij ouderen van de NHG kunnen gebruikt worden om de juiste afwegingen te maken.

Is er een vergoeding voor de huisartsenpraktijk of de betrokken apotheek en aan welke criteria moet voldaan worden om hiervoor in aanmerking te komen?

Hulpmiddelen bij de Medicatiebeoordeling

Overzicht stappenplan medicatie beoordeling
Module Minderen en stoppen van het NHG. De module ‘Minderen en stoppen van medicatie’ richt zich specifiek op de initiatie van het proces van afbouwen van en stoppen met medicatie. Het gaat daarbij zowel om de gespreksvoering tussen zorgverlener en patiënt omtrent het minderen en stoppen (analyse van belemmerende en bevorderende factoren) als om de meer ‘technische’ aspecten van het minderen (hoe doe je dat verantwoord?). Daarnaast richt de module zich ook op mogelijke criteria voor de selectie van groepen patiënten en op situaties waarin een gesprek over minderen of stoppen zinvol kan zijn. De beslissing of medicatie bij een individuele patiënt als ‘niet (meer) voldoende geïndiceerd’ of te risicovol moet worden beschouwd, valt buiten de focus van deze richtlijn
Belemmerende factoren patiënten perspectief staan op pag. 16 van de Module minderen en stoppen. Belemmerende factoren vanuit zorgverlenersperspectief op pagina 19.
Een ander impliciet screeningsinstrument is het 6 steps behandelplan voor het starten van medicatie. De zes tappen bij het voorschrijven kunnen ook goed worden gebruikt bij het stoppen of minderen van geneesmiddelen.
START en STOPP criteria, criteria per medicatiegroep over de voor-en nadelen bij het gebruik door ouderen
Website van de Ephor (expertisecentrum pharmacotherapie bij ouderen)
Voorbeeldformulier van de Ephor, in te vullen bij afname van een gestructureerde medicatie anamnese.
Patiënteninformatie medicijn gebruik ouderen van thuisarts.
Werkboek medicatie beoordeling volgens Opti-Med methode, van het IVM, te downloaden op hun site.
Voor praktische informatie/ presentaties/ voorbereiden FTO, de website van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik met onder andere stappenplannen, vragen lijsten etc.

Bronnen

Website: Dag van verantwoord medicijngebruik

Nieuwe module bij MDR Polyfarmacie bij ouderen: Minderen en stoppen van medicatie, NHG

Wat weten ouderen met polyfarmacie van hun pillen, NTVG

Voorkeur oudere patiënt telt mee, NTVG

Ontpillen, Bodegom van D. Atlas contact

De bouwstenen in de leerlijn complexe ouderenzorg

De leerlijnen

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Anouk Meijer Vivian Kenter Niek van Asperen
Stage	CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	7. Veiligheid
Competenties	Medisch handelen Communicatie Samenwerken
Leerplek	Leergesprek Onderwijsprogramma Praktijkleren Themaonderwijs