Medicatieveiligheid: verschil tussen versies

Versie van 23 jan 2021 om 13:15

1. Hoofdpagina
2. Leerlijn complexe ouderenzorg
3. Medicatieveiligheid

Relevantie

Rond 5% van de acute opnames in Nederlandse ziekenhuizen is het gevolg van complicaties van medicijngebruik (Harm 2006). Ongeveer de helft van deze gevallen is mogelijk te voorkomen. Patiënten gebruiken zoveel medicijnen dat ze zelf niet meer weten wat waarvoor is. Het is voor hen soms lastig om het overzicht te houden en de medicatie in te nemen zoals voorgeschreven. Het is voor de huisarts soms onduidelijk welke specialist iets voorgeschreven heeft en voor welke indicatie. Het is een hele uitdaging de medicatie bij polyfarmacie te beoordelen en te optimaliseren.

Doel

• Verbetert en bewaakt de medicatieveiligheid in de praktijk.

Subdoelen

• Kan een gestructureerde medicatiebeoordeling uitvoeren
• Weet wie binnen de eigen praktijk verantwoordelijk is voor het includeren van patiënten en het uitvoeren en evalueren van de medicatie reviews
• Weet hoe medicatieoverdracht tussen de huisartsenpraktijk, het ziekenhuis en de apotheek geregeld is.

Werkvormen

Medicatiereview:

Chronische zorg stage:

• Tijdens de themadagen chronische zorg wordt er aandacht besteed aan polyfarmacie en medicatiereviews.

Huisartsenpraktijk:

• Het opstellen van een medicatiereview vereist een zekere investering van tijd. De juiste patiënten moeten gevonden worden, er moet een farmacotherapeutische anamnese afgenomen worden, een analyse en een behandelplan opgesteld worden. Dit behandelplan moet met de patiënt overlegd worden en de effecten hiervan moeten gemonitord worden.
• Zoek voor jouw huisartsenpraktijk uit wie voor welke stap verantwoordelijk is en wie het proces als geheel monitort.
• Probeer met minstens 3 patiënten alle stappen van de medicatiereview te doorlopen. Wat valt je hierbij het meeste op? Waar loop je tegenaan? (Dit kun je ook gebruiken voor de polyfarmacie opdracht.)
• Is er een vergoeding voor de huisartsenpraktijk of de betrokken apotheek en aan welke criteria moet voldaan worden om hiervoor in aanmerking te komen?

Actueel medicatie overzicht:

Huisartsenpraktijk:

• Ga na hoe het medicatieoverzicht actueel gehouden wordt in jouw huisartsenpraktijk

Praktijk naar HAP:

• Is er op de huisartsenpost een actueel medicatieoverzicht van de patiënten die je daar ziet? Van wie wel en wie niet, waar ligt dit aan?

HAP naar praktijk:

• Als de huisartsenpost aan een van jouw patiënten medicatie voorschrijft hoe komt dit dan terug in jouw HIS? Is dit terug te vinden in het actuele medicatieoverzicht in het HIS? Komt deze informatie hier via de huisartsenpost of via de apotheek die deze medicatie geleverd heeft?

Praktijk naar ziekenhuis:

• Welke medicijnen komen in de verwijsbrief te staan als je iemand met spoed instuurt? Bevat het de actuele medicatie, de chronische medicatie, wat afgelopen 3 maanden afgeleverd is of nog iets anders? Wat kan hierbij missen? Staat er medicatie in die niet meer gebruikt wordt?

Ziekenhuis naar praktijk:

• Hoe krijg je de medicatieveranderingen na ziekenhuisopname binnen? Staat in de ontslagbrief duidelijk welke medicatie gestopt en gestart is en de reden hiervoor? Komt er ook een bericht via de apotheek binnen waarbij de actuele medicatie aangepast wordt in het HIS? Klopt deze aanpassing ook met de ontslagbrief?

Gebruiksaanwijzing:

medicatiereview

Complexe oudere patiënten hebben vaak meerdere aandoeningen waarvoor ze behandeld worden, hierdoor is er een risico dat er zaken over het hoofd gezien worden waardoor er onder- of overbehandeling plaatsvindt.  Om dit tegen te gaan is er in 2012 de Richtlijn polyfarmacie gepubliceerd die richting geeft in het gestructureerd in kaart brengen en optimaliseren van medicatie door middel van een medicatiereview.

Een aantal hulpmiddelen bij het opstellen van een medicatiereview zijn:

• START en STOPP criteria, criteria per medicatiegroep over de voor-en nadelen bij het gebruik door ouderen
• STRIP Systematic Tool to Reduce Inappropriate Prescribing.
• Website van de Ephor (expertisecentrum pharmacotherapie bij ouderen) waarop per geneesmiddelengroep de voor en nadelen per geneesmiddel bij ouderen onderbouwt wordt. 
• Stappenplan medicatie beoordeling
• Voorbeeldformulier in te vullen bij afname van een gestructureerde medicatie anamnese.
• Patiënteninformatie polyfarmacie van thuisarts.

Actueel medicatie overzicht

Een ander cruciaal item binnen de medicijnveiligheid is het actueel houden van het medicatieoverzicht. Dit is onder andere relevant voor de overdracht van medicatiegebruik. Bijvoorbeeld vanuit de huisarts naar het ziekenhuis en andersom, maar ook bij bezoek aan de huisartsenpost of bij het ophalen van medicatie bij verschillende apotheken. Als de huisarts over onvoldoende of foutieve informatie over het medicijngebruik beschikt geeft dit een grotere kans op complicaties door bijvoorbeeld het herstarten van medicatie met ernstige bijwerkingen of interacties. In 2006 is er een landelijke eerstelijns samenwerkingsafspraak gemaakt met aanbevelingen om hier lokaal afspraken over te maken.

• Voorbeeld taakverdeling in de medicatieketen (blz 15-22 huisarts)

De bouwstenen in de leerlijn complexe ouderenzorg

De leerlijnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's

Categorie: Competentiegebieden

Categorie: Overige aandachtsgebieden