Medicatieveiligheid

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Monique Petra Niek van Asperen;
Stage	CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	7. Veiligheid
Competenties	Samenwerken; Kennis en wetenschap; Professionaliteit;
Leerplek	Leergesprek; Praktijkleren; Onderwijsprogramma;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
- 2.1 Subdoelen
3 Gebruiksaanwijzing
4 Werkvormen

Relevantie

In 2012 werd de richtlijn Polyfarmacie bij ouderen gepubliceerd. Hierin werd geadviseerd om een medicatiebeoordeling (MBO) uit te voeren bij patiënten van ≥ 65 jaar die ≥ 5 geneesmiddelengebruiken met 1 of meerdere risicofactoren voor farmacotherapeutische problemen (sterk verminderde nierfunctie, verminderde cognitie, verhoogd valrisico of signalen van verminderde therapietrouw). Op basis van praktijkervaringen en bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek hebben het NHG, de KNMP en de NVKG geconstateerd dat de toepassing van deze richtlijn niet doelmatig is en dat de effecten op klinische eindpunten, zoals geneesmiddel gerelateerde ziekenhuisopnames, zeer beperkt zijn. Een MBO is geen panacee die alle problemen die samenhangen met polyfarmacie kan oplossen. Aanpassingen van de infrastructuur, zoals het koppelen van medicatiegegevens van apotheek, huisarts en ziekenhuis voor een volledig en actueel medicatieoverzicht, zoals beschreven in de richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens, zijn wellicht van groter belang voor het verbeteren van de medicatieveiligheid. Niet alleen voor de doelgroep van de richtlijn, maar ook voor alle patiënten die medicatie gebruiken. Toepassing van een MBO is voorbehouden aan patiënten met een fors verhoogd risico op farmacotherapeutische problemen bij wie de te verwachte effecten op de medicatieveiligheid in reële verhouding staan tot de benodigde inzet van mensen en middelen. De algemene module Minderen en stoppen van medicatie (2020) biedt handvatten aan voorschrijvers, apothekers en patiënten om het minderen en stoppen van geneesmiddelen bij oudere patiënten (≥ 70 jaar) in de dagelijkse praktijk vorm te geven. Het primaire doel van minderen en stoppen van medicatie is het optimaliseren van de medicamenteuze behandeling en daarmee het verbeteren van de kwaliteit van leven en gezondheidswelzijn van de individuele patiënt. Aandoeningsgerichte richtlijnen beschrijven vaak wel het starten van chronische medicatie, maar meestal niet het proces van staken bij ouder wordende patiënten. Net als het voorschrijven van medicatie dient het minderen of stoppen van medicatie onderdeel te zijn van de dagelijkse medische praktijk.

Doel

Verbetert en bewaakt de medicatieveiligheid in de praktijk.

Subdoelen

Leert fouten met betrekking tot medicatie te melden en het zorgproces te verbeteren.
Stimuleert de rol van de patiënt wat betrekking medicatieveiligheid.
Weet hoe medicatieoverdracht tussen de huisartsenpraktijk, het ziekenhuis en de apotheek in de praktijk geregeld is.
Kent de richtlijn medicatie overdracht.

Gebruiksaanwijzing

Praktijkopdracht in de huisartsenpraktijk, zelfstudie informatie en vragen voor een leergesprek.

Werkvormen

Leren van fouten:

Iedereen maakt fouten. Dat geldt ook als het gaat om het werken met geneesmiddelen. Worden deze fouten gemeld en besproken tijdens VIM/MIP overleg in de praktijk? Wat wordt met meldingen gedaan op de HAP?

Zorgverleners kunnen incidenten met geneesmiddelen melden bij VMI: Voorkomen van Medicatie-Incidenten. Dat is belangrijk, omdat door leven van fouten medicijngebruik veiliger wordt.

Leren van patiënten:

Ga een gesprek aan met de patiënt over gebruik van medicatie. Gebruik hierbij de onderlegger van zorg voor beter.

Wat zijn de knelpunten bij de patiënt? Hier een factsheet over problemen die patiënten ervaren.

Hoe kan je de rol van patiënten met betrekking tot medicatie veiligheid vergroten? Informatie van de NHG, over hulpmiddelen om medicatieveiligheid in de zorg te verbeteren.

Actueel medicatie overzicht:

Ga na hoe het medicatieoverzicht actueel gehouden wordt in jouw huisartsenpraktijk. Met andere woorden, hoe wordt ervoor gezorgd dat er geen medicatie mist of er juist opstaat terwijl het niet (meer) gebruikt wordt.

Van praktijk naar thuiszorg:

Hoe gaat de medicatieoverdracht naar de thuiszorg?

Praktijk naar HAP:

Is er op de huisartsenpost een actueel medicatieoverzicht van de patiënten die je daar ziet? Van wie wel en wie niet, waar ligt dit aan?

HAP naar praktijk:

Als de huisartsenpost aan een van jouw patiënten medicatie voorschrijft hoe komt dit dan terug in jouw HIS? Is dit terug te vinden in het actuele medicatieoverzicht in het HIS? Komt deze informatie hier via de huisartsenpost of via de apotheek die deze medicatie geleverd heeft?

Praktijk naar ziekenhuis:

Welke medicijnen komen in de verwijsbrief te staan als je iemand met spoed instuurt? Bevat het de actuele medicatie, de chronische medicatie, wat afgelopen 3 maanden afgeleverd is of nog iets anders? Wat kan hierbij missen? Staat er medicatie in die niet meer gebruikt wordt?

Ziekenhuis naar praktijk:

Hoe krijg je de medicatieveranderingen na ziekenhuisopname binnen? Staat in de ontslagbrief duidelijk welke medicatie gestopt en gestart is en de reden hiervoor? Komt er ook een bericht via de apotheek binnen waarbij de actuele medicatie aangepast wordt in het HIS? Klopt deze aanpassing ook met de ontslagbrief?

https://www.zorginzicht.nl/kwaliteitsinstrumenten/medicatieoverdracht

Hoe gaan we de overdracht verbeteren? Wanneer gaan we incidenten melden? en waar dan? Instituut Verantwoord Medicijngebruik De bouwstenen in de leerlijn complexe ouderenzorg

De leerlijnen

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Monique Petra Niek van Asperen
Stage	CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	7. Veiligheid
Competenties	Samenwerken Kennis en wetenschap Professionaliteit
Leerplek	Leergesprek Praktijkleren Onderwijsprogramma